Rəhman və Rəhim Allahın adıyla

1. Əlif ləm ra. Budur hikmətli Kitabın ayələri. 2. Biz onlardan birinə «İnsanlara xəbərdarlıq elə və iman gətirənlərə Rəblərinin dərgahında onları yüksək məqamlar, gözəl əcirlər gözlədiyini müjdə ver» deyə vəhy verən zaman heyrətəmi saldı bu insanları? Kafirlər «Bu, açıq-aşkar bir sehirbazdır» dedilər.

3. Rəbbiniz Allahdır, göyləri və yeri altı gündə yaratmış, sonra ərşi bərqərar eləmiş. Yaranmışların işinə tədbir qılar O. Onun izni olmadan kimsə kimsədən ötrü iltimas eləməz. Sizin Rəbbiniz olan Allah budur. Ona ibadət eləyin. Öyüd almazmısınız?

4. Hamınız Onun dərgahına axır dönəcəksiniz. Bu, Allahın haqq və'didir. Əvvəlcə yaradır, sonra iman gətirənlərə, əməli salehlərə gərəyincə mükafat vermək üçün onları yenidən yaradır. Küfr eləyən kimsələri küfrə görə qaynar sudan bir içki və ağrılı bir əzab gözləyir.

5. Günəşi işıqlı, ayı nurlu düzəldən Odur. Hər gecəni ay üçün mənzil eləmiş ki, illərin sayını, vaxtı hesablaya biləsiz. Yalnız haqq olaraq bunları O yaratmış. Anlayan bir qövm üçün açıqlayır ayələri birər-birər beləcə.

6. Gecəylə gündüzün növbələşməsinin, Allahın göylərdə və yerdə yaratdıqlarının, şübhəsiz, dəlilləri var Ondan çəkinənlər üçün.

7. O kəslər ki, bizə qovuşmağı arzulamırlar, dünya həyatı ilə qane olublar, bu dünyaya bağlanıblar və bizim ayələrdən xəbərsizdirlər,

8. qazandığı günahlara görə oddur onların yuvası.

9. İman gətirənləri, əməli salehləri imanlarına görə doğru yola yönəldər Rəbləri. Ne'mətli cənnətlərdə ayaqları altından çaylar axar onların.

10. «Allahım, ucalardan ucasan» - bu onların oradakı duasıdır. Görüşəndə bir-birinə onlar «Salam» deyəsidir. Və onların son duası da «Həmd olsun Allaha, aləmlərin Rəbbinə!» nidasıdır.

11. Xeyrini tez görmək istəyən adamlara şərini tez versəydi Allah, bitmiş olardı onların əcəli. Bizə qovuşmağı arzulamayanları buraxıb gedirik, çaşqınlıq içində vurnuxur onlar.

12. Bir sıxıntı üz verəndə insana, böyrü üstə uzana-uzana, otura-otura, ayaq üstə dura-dura bizə dua eləyər. Onun sıxıntısına son qoyanda Biz, özünü elə aparar sanki ona üz vermiş sıxıntıya görə Bizə dua eləməyibmiş. Həddini aşanlara beləcə bərbəzəkli görünmüşdü gördüyü iş.

13. Sizdən öncə neçə-neçə nəsli yox elədik. Zalımlıq eləyirdilər. Onlara aşkar dəlillər gətirmişdi peyğəmbərləri, inanmırdılar. Günahkar bir qövmü beləcə cəzalandırırıq.

14. Onların yerinə sizi gətirdik ki, baxaq görək siz necə davranırsız.

15. Aşkarca açıqlanmadıqca ayələrimiz onlara Bizə qovuşmağı arzulamayanlar «Başqa bir Qur'anı gətirsənə, ya da bunu dəyişdirsənə» dedilər. De ki, «Mən bunu özbaşıma dəyişdirə bəlmərəm, yalnız mənə vəhy verilənə tabe olaram. Rəbbimə qarşı çıxsam, qorxuram böyük günün əzabına uğrayam.

16. De ki, «İstəsəydi Allah əgər, oxumazdım onu sizə, çatdırmazdım onu sizə. O nazil olmamışdan bir ömür yaşamışdım mən sizin aranızda. Bir ağıl işlətsəniz».

17. Allahın adına yalan yaxandan, Onun ayələrini yalan sayandan daha zalım kim ola? Günahı olanlar uğura uğramazlar.

18. Allahı qoyub onlara nə zərəri, nə yararı olan şeylərə tapınar, «Bunlar bizdən ötrü iltimas eləyərlər Allahın dərgahında» deyər onlar. De ki, «Allahın göylərdə, yerdə tanımadığı bir şeyimi Ona xəbər verirsiz? Ucalardan ucadır, şərik qoşduğunuz şeylərdən ucalardadır O».

19. Vahid bir millətdi insanlar. Sonra bir-biriylə çəkişməyə başladılar. Öncədən Rəbbindən bir kəlmə gəlməsəydi, bitirərdi işlərini onların çəkişmələri.

20. «Məgər Rəbbindən ona bir mö'cüzə gəlməli deyildimi?» deyər onlar. De ki, «Allahındır qeyb aləmi. Siz gözləməyinizdə olun, mən də sizinlə birgə gözləməkdəyəm».

21. Bir bədbəxtlik üz verəndən sonra rəhmətinin dadını bildirəndə insanlara Allah ayələrimizə qarşı hiyləyə əl atarlar. De ki, «Allah daha tez tərpənər, hiyləsilə qabaqlayar hiyləni». Qurduğunuz quramaları qeydə alar elçilərimiz, şübhəsiz.

22. Quruyla, dənizlə sizi aparan Odur. Gəmi ilə gedərkən gəmidəkiləri xoş rüzgar oxşayanda xoşhallanar onlar. Alantək gəmini şiddətli bir qasırğa, hər tərəfdən üstlərinə axışanda dalğalar, mühasirəyə düşmüş bilib özlərini sarılarlar Allahın dininə, yalvararlar Ona, «Bizi bu fəlakətdən xilas eləsən şükr eləyənlərdən olacağıq» deyərlər.

23. Elə ki, onları xilas elədik, haqsız yerə azğınlığa başlayarlar yenə də yer üzündə. Ey insanlar! Dünya həyatının gəldi-gedərinə bağlanaraq etdiyiniz azğınlıq sizin əleyhinizədir. Sonrakı yönünüz bizədir, Biz də bildirərik sizə nə iş tuturdunuzsa.

24. Göydən endirdiyimiz suya bənzəri var dünya həyatının. İnsanların, heyvanların yediyi yer bitkilərinə qarışır o su. Yer üzü bəzənib-düzənir. Adamlar elə zənn eləyir bütün bunlar onlarındır. Və bu arada gecə, yaxud gündüz vaxtı əmrimizlə bunlar kökündən elə biçilir ki, heç dünəndən yox imişlər elə bil. Ayələri açıqlayırıq birər-birər beləcə düşünən bir qövm üçün.

25. Salamatlıq evinə çağırır Allah və istədiyi adamı doğru yola yönəldər O.

26. Qat-qat artıq qaytararıq yaxşı işi yaxşı sona çatdıranın haqqını. Nə qara ləkə, nə alçaqlıq ləkəsi götürməz onların üzü. Cənnətlikdir onlar və orada əbədilik qalarlar.

27. Pis işlər görənlərin də cəzası verilir bu pisliyin misli ilə. Zillətə düşər onlar. Bir qoruyan tapılmaz onları Allahın əzabından. Qaranlıq gecədən kəsilmiş parçalara bürünüb sanki üzləri. Od əhlidir onlar, od içində əbədilik qalarlar.

28. O gün cəm edərik onları Biz bir yerə, sonra deyərik: «Siz və şərikləriniz, haydı, hərə öz yerinə!» Ayrılıq salarıq aralarına, söyləyər şərikləri onlara: «Siz bizə ibadət etməyirdiniz.

29. Bizimlə sizin aranızda Allahın şahidliyi yetərli olar. Biz sizin ibadətinizdən xəbərsizdik».

30. Orada hər can keçmişdəki işlərini sərf-nəzər eləyər, özünün haqq mövlası olan Allahın dərgahına dönər və uydurduğu şeylər ondan qeyb olub gedər.

31. De ki, «Kimdir sizə göydən və yerdən ruzi göndərən, kimdir yaradıb yiyə duran o qulaqlara, bəsirətlərə, ölüdən dirini, diridən ölünü kimdir çıxaran, kimdir bütün işləri yoluna qoyan?» «Allahdır!» deyəcəklər. De ki, «Elə isə Onun əzabından çəkinməzmisiniz?»

32. Budur haqq olan Rəbbiniz Allah. Haqdan sonra nə ola bilər sapqınlıqdan savayı? Haqdan niyə dönürsüz?

33. Yolundan sapmışlar üçün Rəbbinin söylədiyi «İmana gəlməz onlar» sözləri gerçəkləşər beləcə.

34. De ki, «Qoşduğunuz şəriklərdən hansı biri əvvəl bir şeyi yaradar, sonra onu təkrar yaradar? Haqdan niyə dönürsüz?»

35. De ki, «Qoşduğunuz şəriklərdən hansı biri adamları haqq yoluna yönəldər?» De ki, «Tək Allahdır haqq yoluna yönəldən. Haqq yoluna yönəldənəmi, yola gəlməyincə haqq yolunu tapmayanamı tapınmaq daha haqq olar? Sizə nə olub, bu necə mühakimə yürütməkdir?»

36. Yalnız xəyal içində dolaşır onların çoxu. Haqqı xəyal ilə qazanmaq mümkün deyil. Onların işlərini, şübhəsiz, bilir Allah.

37. Allahın göndərdiyidir, bir başqasının uydurduğu deyil bu Qur'an, öncəki Kitabların təsdiqidir, haqdan gəlməyinə şübhə olmayan Kitabın açıqlamasıdır, aləmlərin Rəbbinin göndərdiyidir.

38. Yaxud da «Bunu uydurmuş o» deyərlər. De ki, «Elə isə siz də Onun surələrinə bənzər bir surə gətirin və sözünüz doğrudursa Allahdan başqa kimi çağıra bilirsinizsə çağırın kömək eləsinlər sizə».

39. Məğzini bilmədiyi şeyi, təfsirini eşitmədiyi şeyi yalan saydı onlar. Onlardan öncəkilər də beləcə danmışdılar haqqı. Bax necə olur zalımların aqibəti.

40. Onlardan kimi inanar, kimi də inanmaz Ona. Pozğunçuları daha yaxşı sənin Rəbbin tanıyır.

41. Əgər dansalar səni, de ki, «Mənim öz işim var, sizin də öz işiniz. Mənə görə siz cavabdeh deyilsiz, sizə görə də mən cavabdeh deyiləm».

42. Onlardan eləsi var sənə qulaq kəsilər. Sənmi söz eşitdirə biləcəksən düşüncəsiz karlara?

43. Onlardan eləsi var sənə zilləyər gözünü. Sənmi yol gəstərəcəksən bəsirətsiz korlara?

44. İnsanlara əsla zülm eləməz, şübhəsiz, Allah. Özləri özlərinə eləyər onlar.

45. Bir yerə cəm olduqları gün dünya həyatında bircə saat keçirmiş kimi olur onlar, bir-birini tanıyır onlar. Allahla görüşməyi yalan sayanlar, doğru yolda olmayanlar artıq uğrayıblar ziyana.

46. Ya onlara və'd etdiyimizin bə'zisini sənə göstərərik, ya da vafat etdirərik səni və yanımıza dönər onlar. Və sonra onların işləklərinə şahidlik edər Allah.

47. Hər ümmətin öz peyğəmbəri var. Peyğəmbərlər gəldimi, hər şey insafla həll olunar, inciyən belə olmaz.

48. «Qorxuzduğunuz o əzab nə vaxt haqlayacaq bizi, söyləyin, sözünüz doğrudursa» deyərlər.

49. De ki, «Allahın istədiyi bir yana, nə bir zərər, nə bir yarar verə bilmərəm özümə. Hər ümmətin əcəli var. Əcəl gələn zaman nə bircə saatlığa geriyə gedər, nə irəliyə onlar».

50. De ki, «Onun əzabına gecə, yaxud gündüz düçar olsanız nə edə bilərsiniz? Günahı olanlar görəsiniz, bu əzabın gölməsini niyə tələsdirirlər?»

51. Əzaba düşəndən sonramı iman gətirəcəksiz? İndimi? Siz ki, əzaba düşməyə tələsirdiniz.

52. Sonra «Əbədi əzabı dadın, qazandığınız suçlara görə deyilmi yalnız aldığınız bu cəza?» dəyilər onlara.

53. «O haqdırmı?» deyə xəbər alar səndən onlar. De ki, «Bəli, Rəbbim haqqı, haqdır O. Siz Onu aciz qoya bilməzsiniz».

54. O zaman özünə zülm eləyən hər bir adam yer üzündə nəyi varsa hər şeyini əzabdan qurtulmaq üçün fidyə verərdi. Əzab görən zaman peşmançılıq çəkərdi, bütün işlər insafla həll olunardı onların arasında.

55. Şübhəsiz, Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Şübhəsiz, sözü sözdür Allahın. Ancaq bunu bilməyir onların çoxu.

56. Can alır, can verir O. Onun dərgahına axır dönəcəksiniz.

57. Ey insanlar! Artıq bir öyüd, ürəyinizin azarına bir əlac, mö'minlərə doğru yol və rəhmət yetişmiş sizə öz Rəbbinizdən.

58. De ki, «Qoy ancaq Allahın lütfündən, rəhmətindən fərəh tapsın onlar. Bu onların yığdığından daha çox xeyir gətirər».

59. De ki, «Bir baxın Allahın göndərdiyi ruzinin bir qismini siz necə haram, bir qismini də necə halal elədiniz. Allahmı izn vermişdi sizə, sizmi yalan yaxırdınız Allahın adına?»

60. Allahın adına yalan yaxanlar qiyamət gününü nə hesab edərlər? İnsanlara qarşı iltifatlıdır Allah, amma naşükürlük eləyir onların çoxu. 61. Nə iş görürsən gör, Qur'andan nə oxuyursan oxu, nə eləsəniz eləyin, bunlarla məşğul ikən üstünüzdə gözük Biz. Göydə, yerdə nə varsa, zərrə qədər heç bir şey Rəbbindən gizli qalmaz. Zərrədən istər kiçik olsun, istər böyük, bir şey yoxdur yazılmaya Onun aydın Kitabında.

62. Bil, Allahın dostlarına zaval yoxdur, onlar üzülməzlər qəm əlindən.

63. O dostlarına ki, iman gətirdilər, Allaha qarşı çıxmaqdan çəkindilər,

64. dünya həyatında da, axirətdə də mücdə ver onlara, Allah dediyini dəyişən deyil. Budur böyük qurtuluş!

65. Onların sözündən üzülməyəsən. Hər şeydən üstündür Allah. O eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

66. Bil, Allahındır göylərdə kim varsa, yerdə kim varsa. Allahı qoyub başqasına dua edənlər daha tabe deyillər qoşduqları şəriklərə, xəyala qapılıblar, uydurmalar toxumaqla məşğuldurlar sadəcə.

67. Gecəni sizin üçün rahatlıq zamanı, gündüzü iş zamanı edən Odur. Dəlillər var bunda Onun hikmətinə, şübhəsiz, eşidən bir qövm üçün.

68. «Bir övlad götürmüş Özünə Allah» dedilər. Ucalardan ucadır O, varlıdır O. Onundur göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Onun övlad götürdüyü barədə yoxdur əlinizdə dəliliniz. Allah haqqında bilmədiyiniz bir şeymi söyləyirsiz?

69. De ki, «O kəslər ki, Allahın adına yalan yaxarlar, uğura uğramaz onlar».

70. Bir az çəkər bu dünyanın gəldi-gedər səfasını, sonra da bizə sarı qayıdar onlar. Küfr elədiklərinə görə biz də dadızdırdıq onlara o şiddətli əzabı.

71. Nuhun xəbərini oxu onlara. Öz qövmünə demişdi: «Ey qövmüm, sizə ağır gəlirsə gəlsin tutduğum məqamım, Allahın ayələrini sizə xatırlatmağım. Mən Allaha güvənmişəm. Siz də Ona qoşduğunuz şəriklərlə əlbir olun ki, görəcəyiniz iş sizi işə salmasın. Sonra mənə qarşı işinizdə olun, höç göz açmağa da qoymayın məni.

72. Mənim dediyimdən niyə üz döndərdiniz, mən ki, sizdən əcir-filan ummadım. Əcrimi Allah verər. Mənə əmr edilib müsəlman olam».

73. Dandılar onu. Biz də nicat verdik ona və onunla bərabər gəmidə olanlara, hakimlik verdik yer üzündə onlara və qərq elədik sulara o kəsləri ki, ayələrimizi danmışdılar, Aldığı xəbərdarlığa məhəl qoymayanın bax gör necə olur sonu.

74. Ondan sonra da peyğəmbörlər göndərdik ayrı-ayrı qevmlərə. Aşkar dəlillər gətirdi onlar qövmlərinə, Öncədən kafirlər idi, iman gətirmirdilər. Beləcə möhürləyirik qəlblərini həddini aşanların.

75. Onlardan da sonra Biz Musanı və Hərunu göndərdik Fir'onun və onun adamlarının yanına. Təkəbbürlük elədilər, batdılar günaha.

76. Haqq [mö'cüzə] gəlib yetişəndə onlara Bizim dərgahımızdan, «Bu açıqca bir cadudur» dedilər.

77. Haqq haqqında hədyanmı söylərsiniz gəlib yetişərkən sizə? Məgər cadudurmu bu? Axı cadubazlar uğura uğramazlar» dedi Musa.

78. «Bizi atalarımızın dinindən döndərəsən deyəmi, sonra yer üzündə böyüklüyü yalnız ikiniz edəsiniz deyəmi gəldin bizə? Biz sizə inanmırıq» dedilər.

79. «Bütün çoxbilən cadubazları çağırın gəlsinlər yanıma» dedi Fir'on.

80. Cadubazlar gələndə «Atacağınızı atın [hünərinizi göstərin]» dedi Musa onlara,

81. Dəyənəklərini və iplərini atanda onlar, Musa dedi: «Sizin göstərdiyiniz cadudur. Bunu boşa çıxarar, şübhəsiz, Allah. Pozğunçuların əməlini düzəldən deyil Allah.

82. Günahkarlara xoş gəlməsə də Öz sözlərilə aşkara çıxarar gerçəyi Allah».

83. Bir bölük cavan inandı, qalanları inanmadı Musaya, Fir'onun və adamlarının işgəncəsindən qorxurdu bunlar. Yer üzündə özünü çox uca tuturdu Fir'on, həddini aşanlardan idi, şübhəsiz,

84. «Ey qövmüm Allaha iman gətirdinizsə, Ona təslim oldunuzsa güvənin Ona» dedi Musa.

85. Dedilər: «Allaha güvəndik, Rəbbimiz! Zalımların işlərilə sınaqdan keçirmə bizi!

86. Rəhmətinlə qurtar bizi kafirlərin əlindən».

87. Musaya və qardaşına vəhy elədik: «Öz qövmünüz üçün Misirdə evlər seçin, bu evləri döndərin namaz yerinə, namaz qılın, mücdələyin mö'minləri».

88. «Rəbbimiz, Sən Fir'ona və adamlarına dünya həyatında zər-ziynəti, mal-dövləti ona görəmi verdin ki, azdıralar adamları Sənin yolundan? Rəbbimiz, yox elə onların mal-dövlətini, sıx onların ürəyini. O ağrılı əzabı görənə qədər qoy heç gəlməsinlər imana onlar» dedi Musa.

89. «Qəbul etdim duanızı. Düz gedin yolunuzla. Bilməzlərin yoluna tabe olmayın» dedi Allah.

90. Adlatdıq dənizdən İsrail oğullarını. Fir'on və əsgərləri düşmənçilik niyyətilə düşdülər ardınca onların. Sulara qərq olan zaman «İnandım ki, İsrail oğullarının inandığından başqa, şübhəsiz, tanrı yoxdur, mən də müsəlmanlardanam» dedi Fir'on.

91. «İndimi inandın? Öncə Ona qarşı üsyan eləmişdin, pozğunçulardan idin.

92. Bu gün sənin cəsədini dənizin dibindən alıb sahildəki bir təpəyə ataram səndən sonrakılara ibrət olsun. Çünki bizim ayələrdən xəbərsizdi insanların bir çoxu».

93. Gözəl-gözəl ruzilər verdik onlara. Nə qədər ki, gəlib yetişməmişdi onlara elm, ixtilaf yox idi aralarında. Onların ixtilaflarını qiyamət günü həll eləyər, şübhəsiz, Allah.

94. Sənə nazil etdiyimizə şəkk gətirirsənsə əgər, səndən öncə Kitabı oxuyan kimsələrlə bu barədə soraqlaş. Haqq sənin Rəbbindən gəlmiş. Nəbadə şübhəyə dalanlardan olasan!

95. Allahın ayələrini dananlardan mütləq uzaq ol, yoxsa itkiyə uğrayanlardan olarsan.

96. O kəslərin ki, taleyinə sənin Rəbbinin və'd etdiyi əzab yazılıb, iman gətirməz onlar.

97. Bütün ayələr də gəlsə onlara iman gətirməz onlar görməyincə o ağrılı əzabı.

98. Kaş elə bir diyar olaydı, əhalisi əzab görən zaman gətirdiyi imanı fayda gətirəydi ona [əzab görəndən sonra imana gəlmək heç bir ölkəyə fayda verməz]. Əzaba düşməzdən öncə iman gətirən zaman yalnız Yunus qövmünü rəzillik əzabından uzaq elədik və bir müddət yaşatdıq bu dünyada onları.

99. İstəsəydi Rəbbin əgər yer üzündə kim varsa hamılıqla iman gətirərdi Ona [yə'ni məcburiyyətlə imana gəlməyin tərəfdarı deyil]. Sənmi zor işlədirsən insanları gətirmək üçün?

100. İzni olmadan Allahın bir kimsə gəlməz imana. Düşüncəsiz kimsələri murdarlığa çökdürər Allah.

101. De ki, «Göylərdə və yerdə baxın nələr var». Ayələrin, elçilərin nə faydası inanmayan bir qövm üçün.

102. Öncə gəlib gedənlərin keçirdiyi günlər kimi günlərimi gözləyir onlar? De ki, «Siz gözləməyinizdə olun, mən də sizinlə birgə gözləməkdəyəm».

103. Sonra xilas edərik elçilərimizi və iman gətirənləri. Borcumuzu verərik beləcə, mö'minləri xilas edərik.

104. De ki, «Ey insanlar, dinimdən şübhəniz varsa, bilin, Allahı qoyub başqa kimə ibadət eləyirsizsə, mən ona tapınmaram. Təkcə Allaha ibadət edərəm, canınızı alan Allaha. Mənə əmr edilibdir mö'minlərdən olum».

105. Doğru olan dinə sarı tut üzünü, Ona şərik qoşanlardan olmayasan.

106. Dua eləmə Allahdan başqasına, sənə nə yarar, nə də zərər verə bilən şeylərə, eləsən, sən də zalımsan deməli.

107. Bir zərəri dəysə sənə Allahın, bu zərəri səndən təkcə O üzər. Və bir xeyir diləsə sənə Allah, kimsə hədd qoya bilməz Onun kəramətinə. İstədiyi bəndəsinə ne'mətindən pay verər O. Bağışlayan, Rəhim olan təkcə Odur.

108. De ki, «Ey insanlar, haqq gəlib yetişmiş sizə öz Rəbbinizdən. Kim tutmuşsa doğru yolu, bu onun lehinədir, kim sapmışsa, əleyhinə. Mən sizin üstünüzdə gözətçi deyiləm».

109. Sənə vəhy olunana tabe ol və Allah Öz hökmünü verənədək səbr elə. Hökm verənlərin ən insaflısıdır O.