Peyğəmbərlər dünyanı salamatlıq və sülh yurdu halına gətirmək üçün göndərilmiş kimsələrdir. Onlar insanlığa «sülh və salamatlıq» anlamına gələn islam dinini çatdırmaq üçün göndəriliblər. Peyğəmbərimiz buyurub: «Biz peyğəmbərlər ata bir qardaşıq, hamımızın dini birdir». Uca Allah da Quranda: «Allah qatında yeganə keçərli din islamdır» (Ali-İmran,19) buyurur və bütün peyğəmbərlərin bu dini insanlara tanıtmaq üçün gəldiyini və bu mövzuda peyğəmbərlərin ilk örnəkləri insanlara çatdırdığını xəbər verir.

İslam sülh və salamatlıq deməkdir. Müsəlman da sülh və salamatlığı hədəfə almış kimsə deməkdir. Uca Allahın bir adı da «Salam»dır. Ona görə O, sülh və salamatlıq qaynağıdır. Ona təslim olan müsəlman sülh və salamatlıq qaynağına bağlanmaqla öncə öz iç dünyasında huzur və sakitliyə qovuşar, sonra da onu xarici dünyaya yaymaq sevdasına düşər. Gerçəkdən də yaxşı müsəlman ən qeyri-məqbul şərtlərdə yaşasa belə, hər cür stress, böhran və iç huzuru pozan duyğulardan uzaq qalmağa çalışar.

Müsəlman «Darüs-səlam» (sülh və salamatlıq yurdu) olan Cənnətə talib olub, bu dünyanı da sülh yurdu halına gətirmək vəzifəsini yerinə yetirməlidir. Elə bu səbəbdən də ilk insan dünyaya gəlməzdən əvvəl Cənnətə qoyulub, orada bir müddət yaşayıb, Cənnət mədəniyyətini mənimsəyib, sonra bu dünyaya gətirilib. Ona görə də insan qeyb etdiyi Cənnətin sevdasıyla yanıb-yaxılmaqdadır, onu bu dünyada qurmağa çalışır, heç olmasa, ona axirtədə qovuşmağı hədəfə alır.

Eyni zamanda, müsəlmanın adı əmniyyət və güvən sahibi anlamında «mömin»dir. Uca Allahın bir adı da «Mömin»dir. Bu səbəbdən inanan insanın varlığı hər kəs üçün xeyirdir. Necə ki Quran islam cəmiyyətindən bəhs edərkən belə buyurur: «Siz insanların yaxşılığı üçün ortaya çıxarılmış ən xeyirli bir ümmətsiniz: yaxşılığı əmr edər, pislikdən çəkinər və Allaha inanarsınız...» (Ali-İmran, 110).

İslam dininin sahibi olan Uca Allahın bir adı da «Vədud»dur (Hud, 90). «Vədud» çox sevən və sevilən anlamına gəlir. Bəli, Uca Allah sevgi qaynağıdır. Sevgini O yaradıb və bizim mahiyyətimizə «Öz ruhundan üfürərkən» sevgini O yerləşdirib. İbn Ərəbi dediyi kimi, «Biz sevgidən sudur etdik (hasil olduq), sevgi ilə yaradıldıq, sevgiyə doğru yönəldik və sevgiyə verdik könlümüzü». Hud surəsində belə deyilir: «Rəbbim Rəhimdir, Vəduddur» (Hud, 90).

Özü hər baxımdan gözəl olan və gözəli sevən Uca Allah fitrətlərə sevgi yerləşdirib və onun söz və davaranışlara yansıması üçün peyğəmbərlər göndərib, sevməyi və sevilməyi təmin edən düsturlar məcmuəsi olan kitablar endirib. Son olaraq da bir-birini yeməkdə vəhşiləri keçmiş olan insanlardan bir-birini sevən müsəlmanlar yetişdirib. Bu mövzuda olan bir çox ayədən ikisinə diqqət yetirək: «Allahın ipindən yapışın hamılıqla, ayrılmayın ondan. Anın Allahın sizə verdiyi bol ne'məti. Düşməndiniz bir zaman, qəlblərinizi birləşdirdi O. Onun ne'mətilə qardaş oldunuz. Odlu bir uçurumun kənarında idiniz, sizi xilas etdi Allah. Düz yola gələsiz deyə beləcə açıqlayır ayələri Allah» (Ali İmran,103); «O kəslər ki, yurd salmışdı Mədinədə öncədən, din-iman mərkəzinə döndərmişdi buranı, yanlarına hicrət eləyərək gələnləri sevər onlar. Bu kəslərə verilən qənimət mallara görə həsəd hissi keçirməzlər içlərində. Bu qənimət mallara möhtac olsalar belə, qənimət bölgüsündə özlərindən öndə tutarlar hicrət eləyənləri. Uğura uğrayanlardır nəfsinə güc gələnlər» (Haşr, 9).

İslama görə, ən böyük fəth sülhdür. Necə ki Fəth surəsinin ilk ayəsi olan «Biz sənə aşkar bir fəth və zəfər ehsan etdik» ayəsindəki «fəthi-mübin»dən qəsd Hüdeybiyyə sülh müqaviləsidir. Müsəlmanlarla Məkkə müşrikləri arasındakı bu müqavilənin ən əhəmiyyətli maddəsinə görə, müsəlmanlar və Məkkə müşrikləri on il müddətində bir-biri ilə müharibə etməyəcəkdi. Bədr, Ühüd və Xəndək davalarından sonra hicrətin 6-cı ilində bağlanan bu müqavilə ilə peyğəmbərimiz təhlükəsizlik və sülh dini islamın yayılmasının önündəki müharibə əngəlini aradan qaldırmışdı. İnsanların öz iradəsi ilə həqiqəti tapması önündə olan əngəl aradan qaldırılmışdı.

Məhəmməd peyğəmbər varlığı insanların xeyir və yararına olan bir cəmiyyət yaratmaq üçün çalışmış, onu yaradıb dünyadan köçmüşdü. Onun sağlığında Xeybər yəhudiləri «Hər halda Cənnət müsəlmanların əli ilə yer üzündə yaradıldı» deyirdilər. Öz əxlaqı ilə o, insanlar üçün ən gözəl örnək olmuşdu. Bu barədə Quranda deyilir: «And olsun ki, Rəsulullah sizin üçün, Allahı və axirət gününə qovuşmağı umanlar və Allahı çoxlu zikr edənlər üçün gözəl bir örnəkdir» (Əhzəb, 21)

Hİcrətin səkkizinci ilində Məkkə fəth edildi. Əlli üç illik ata ocağını peybəmbərimizə və onunla bərabər olanlara dar edən, onlara nə qədər işgəncə verən, onları Məkkədən sürgün edən, bununla kifayətlənməyib Mədəninədə də dəfələrlə hücuma məruz qoyan məkkəlilər Məhəmməd peyğəmbərin komandanlığı altında olan on min nəfərlik orduya ağ bayraq qaldırıb təslim oldular. Bütün məkkəlilərin bir az qorxu, bir az da həyəcan ilə gözlədikləri bir zamanda Məhəmməd peyğəmbər onlara sevgi və mərhəmətin zirvəsini nümayiş etdirib: «Sizi bu gün nə qınayacaq, nə də başınıza qaxacağıq. Allah sizi bağışlasın. O, bağışlayanların ən bağışlayıcısıcdır. Gedin, hamınız sərbəstsiniz» demişdi.

Peyğəmbərimizin həyatından sevgi mənzərələri

1. Allah sevgisi. Peyğəmbərimizin əsas hədəfləri Allahın razılığını qazanmaq idi. Onun sözlərində Allah sevgisi, Allah üçün sevmək mövzusuna tez-tez rast gəlinir.

2. Dost sevgisi. Peyğəmbərimiz cahiliyyə qaranlıqlarında yaşayan hər cür insanları sıxıntılara qatlanaraq insanlıq tarixinin ən mükəmməl insanları səviyyəsinə yuksəldib. Bir zamanlar ona işgəncə və əziyyət verənləri əfv edib. «Sizə öz içinizdən elə bir Rəsul gəlib ki, ona ağır gəlir sıxıntıya düşməyiniz, çox istəyir gələsiniz imana. Mö'minlərə çox şəfqətlidir, mərhəmətlidir o» (Tövbə, 128); «Möminlərə qol-qanad ver, onları şəfqətlə qoru» (Hicr, 88); «Sənə tabe olan möminlərə qol-qanad gər» (Şuara, 215).

3. İnsan sevgisi. O, bütün aləmlərə rəhmət olaraq göndərilmişdi. (Ənbiya, 107). İnsanları qurtarmaq üçün heç bir fədakırlıqdan çəkinməzdi. Yanlış yerə insanların öldürülməsinə və kim olursa-olsun, onlara əziyyət, işgəncə verilməsinə, kölələşdirilməsinə şiddətlə qarşı çıxan bir peyğəmbər. Müharibə vaxtı belə işgəncə verilərək insanları öldürməyə yasaq qoymuşdu. Döyüşə girməyənlərə və müsəlman olduğunu deyənlərə əsla toxunulmamasını əmr etmişdi. Peyğəmbərimizin sevgi və şəfqəti ilahi qaynaqlı idi. «Allahın rəhmətinin səbəbilə sən onlara mülayim oldun. Kobud olsaydın, qəlbi qəliz olsaydın əgər, ətrafından dağılışıb gedərdilər. Əfv et onları, məğfirət dilə onlara, məsləhətləş onlarla. Gəldinmi bir qərara, güvən Allaha. Ona güvənənləri, şübhəsiz, sevər Allah» (Ali İmran, 159).

Sevgi könüldə yer edən, xarici dünyaya təsir edən bir duyğudur. İnsanları sevmək, mərhəmətli olmaq insanlıq əlamətidir. Bu sevginin qaynağı isə bir adı da Vədud olan Allahdır: «Qiyamət günü hamısı da təklənərək gələcək Onun dərgahına.

O kəslər ki, iman gətiriblər, saleh işlər görüblər, sevimli edəcək onları Rəhman»(Məryəm, 95-96).