Qurani-Kərimdə əsas anlayışlardan olan şükür isim və fel olaraq 70-ə yaxın yerdə keçir. Quran termini olaraq «şükür» insanın əldə etdiyi neməti düşünməsi və bunu bir sıra formalarda biruzə verməsi mənasındadır. Qurani-Kərim Allahın saysız nemətlərini istifadə edən insanın bu nemətlərin sahibini düşünməsini və xidmətinə verilən nemətlərdən duyduğu xoşbəxtliyi bir sıra davranışlarla ortaya qoymasını şükür, şükür etmək adlandırır. «Təşəkkür» və «şükran» sözləri də bu kökdəndir.

Quran terminologiyasında şükürün antonimi küfrdür. Bu isə neməti örtmək, unutmaq, görməzlikdən gəlmək deməkdir. Şükür Allaha imanın təzahürlərindən biri kimi verilir. Qurani-Kərim insanın tipik özəlliklərinin birinin də nemətlərə şükür etməmək olduğunu söyləyir. İnsanların çox azının şükür etdiyini ifadə edən ayələrin sayı 20 civarındadır (Baqara, 243; Yunus, 60;Yusuf, 38; Ğafir, 61 və s.).

Şükürün necə yerinə yetirilməsi də vacib məsələlərdən biridir. Şükürün Quran yapısını dəyərləndirən müfəssirlər onun üç yolla yerinə yetiriləcəyini təsbit ediblər: düşüncə yolu, dil yolu, aksiya yolu. Bunlardan ilki nemətlərin sahibi olan Allahı düşünmək, ikincisi Allahı dil ilə anmaq, üçüncüsü isə nemətlərin sahibi olan Allahın qullarını o nemətlərdən yararlandırmaqdır.

İslam əxlaqında şükürün dilə gətirilməsinə təhdisi-nemət deyilir. Duha surəsinin 11-ci ayəsindən («An həmişə Rəbbinin sənə olan ne'mətini») qaynaqlanan bu deyimin ifadə etdiyi əsas anlam sahib olduğumuz nemətlərdən başqalarına da verməkdir. Necə ki Qurani-Kərim şükrü yerinə yetirməyin yolunun aksiya və xidmət olduğunu açıqca bildirir: Səbə surəsinin 13-cü ayəsi belə deyir: «Ey Davud ailəsi, şükür olaraq əməl sərgiləyin. Fəqət qullarım içində bu anlamda şükür edən çox azdır». Həzrəti peyğəmbər: «Allah quluna bir nemət verəndə onun əsərini qulu üzərində görmək istər» deyərək şükürün bir söz və ya düşüncə olmaqdan çox bir fel olmasının lazımlığına diqqət çəkir.

Şükürlə həmdin qarşılaşdırılması da mövzunun diqqət çəkən tərəflərindən biridir. Deyilib ki, şükür çox geniş çərçivəli həmdin içində yer alır. Amma həmd yalnız dillə ifadə edildiyi halda, şükür fellə də yerinə yetirilir. Ayrıca şükür mütləq əldə edilən bir nemət qarşılığında edilir. Həmd isə nemət sahibinə nemət bizə çatmasa da edilir. Buna görədir ki, artmasını istədiyimiz şeylər üçün şükür edərik.