Rəhman və Rəhim Allahın adıyla

1. Ey insanlar, qorxun Rəbbinizdən və bilin, tək bir candan yaratmış sizi O. Və bu candan onun tayını, sonra da bir cüt candan xeyli sayda kişilər və qadınlar yaratmış. Çəkinin Allahdan. Axı bir-birinizdən nəsə umursunuz Onun adıyla. Əqrəbalıq bağlarını qırmayın. Şübhəsiz, üstünüzdə gözü var Allahın.

2. Özlərinə yetirin yetimlərin malını. Yaxşı şeyi murdar şeyə dəyişməyin. Onların malını öz malınıza qatıb yeməyin, yoxsa böyük bir günaha batarsınız.

3. Əgər qorxsanız ki, yetim qadınla evlənib gərəyincə verə bilməyəcəksiz onun haqqını, xoşunuza gələn qadınlardan ikisini, üçünü, dördünü alın. Əgər qorxsanız ki, bunları da ədalətlə yola verə bilməyəcəksiz, birini alın, yaxud da sahibi olduğunuz cariyələrlə keçinin. Doğru yoldan sapmamaqçün ən azı bunu etməli.

4. Hədiyyə olaraq verin qadınlara mehrini. Könül xoşluğuyla bağışlasalar sizə mehrin bir qismini, nuşcanlıqla yeyin onu.

5. Malınızı beyinsizlərə verməyin, dayaq düzəldib sizə o maldan Allah. O maldan onlara ruzi verin dolansınlar, geyindirin onları, xoş sözlər deyin onlara.

6. Evlənmə çağına çatsalar belə sınaqdan keçirib yoxlayın yetimləri, ağılları başındadırsa, onların özlərinə qaytarın mallarını. Qoyun ərsəyə yetsin yetimlər, yeyib dağıtmayın onların malını. Varlı kimsə göz dikməsin yetimin malına, yoxsul da insafla yesin o maldan. Malını qaytaranda onlara, şahid tutub gətirin. Tək Allah bəs eləyər hesab aparmaq üçün.

7. Kişinin payı var ata-ananın, əqrabanın qoyub getdiyindən. Qadının da ata-ananın qoyub getdiyindən payı var. Bu qoyub getdiklərinin azından da, çoxundan da həm kişiyə, həm qadına bir pay düşər.

8. Mirasdan payı olmayan qohum-əqraba, yetimlər, yazıqlar da gəliblərsə mal bölgüsünə, onlara da bir ruzi verin və xoş sözlər söyləyin.

9. Özlərindən sonra cılız coluq-cocuğunu qoyub getsələr halı necə olacaq uşaqlarının - deyə narahatlıq keçirənlər haqsızlığa yol verməkdən çəkinsinlər. Allahdan qorxsunlar və doğru söz söyləsinlər.

10. Od tıxar qarınlarına yetimlərin malını haqsızlıqla yeyənlər. Odlanıb alovlanacaq onlar.

11. Övladlarınıza mirasdan pay böləndə kişiyə iki qadına düşən qədər pay ayırmağı tövsiyə edər Allah. İkidən artıq olsa övladlarınızdan qadın xeylağının sayı, mirasın üçdə ikisi düşər onlara, əgər sayı bir olsa, yarısı düşər ona. Ölənin uşağı varsa atasına, anasına - hər birinə altıda bir, uşağı yoxsa ata-anasına keçir varislik və üçdə bir pay düşər anasına. Ölənin qardaşı-bacısı varsa altıda bir olur anasına düşən pay. Bu bölgü ölənin vəsiyyət elədiyini, yaxud verməli olduğu borclarını çıxmaqla yerdə qalana aid olar. Valideyniniz və övladlarınızdan faydalanmaq baxımından hansını daha yaxın bilib sizə Allah, siz bunu bilməzsiniz. Allahdır, şübhəsiz, hər şeyi bilən, müdrik olan.

12. Övladı yoxsa zövcənizin, qoyub getdiyi malın yarısı sizindir. Övladı varsa, dörddə biri sizindir qoyub getdiyi malın. Bu bölgü zövcənizin vəsiyyət elədiyini, yaxud verməli olduğu borclarını çıxmaqla yerdə qalana aid olar. Övladınız yoxsa sizin, qoyub getdiyinizin dörddə biri düşür zövcənizə. Övladınız varsa sizin, qoyub getdiyinizin səkkizdə biri düşür zövcənizə. Bu bölgü vəsiyyət elədiyinizi, yaxud da verməli olduğunuz borcları çıxmaqla yerdə qalana aid olar. Əgər ölən kişinin və ya qadının varisləri övladı və valideyni deyil, başqa qohumlarıdırsa və ölənin bir qardaşı, yaxud bir bacısı qalıbsa, bunların hərəsinə altıda bir pay düşər, sayları çoxsa, üçdə bir paya ortaq olarlar. Bu bölgü ölənin vəsiyyət elədiyini və verməli olduğu borcları çıxmaqla yerdə qalana aid olar. Bunlar Allahın tövsiyələridir. Şübhəsiz, hər şeyi biləndir, həlimdir Allah.

13. Bunlar Allahın qoyduğu sədlərdir. Allaha və Onun Rəsuluna itaətdə olanları içindən çaylar axan cənnətlərə salar Allah və oralarda əbədilik qalarlar. Budur böyük qurtuluş!

14. Allaha və Onun Rəsuluna qarşı çıxanı, Onun qoyduğu sədləri aşanı bir oda salar ki Allah, orada əbədilik qalar o. Alçaldıcı bir əzaba düçar olar beləsi.

15. Qadınlarınızdan zinakarlıq edən varsa, bunu sübut üçün dörd nəfər şahid gətirin öz içinizdən. Şahidlik etsələr, beləsini evdə tutub saxlayın ölüncəyə qədər, yaxud bir yol açıncaya qədər Allah ona.

16. İçinizdən iki nəfər zinakarlıq edərsə, əziyyət verin onlara. Tövbə edib islah olunsalar, əl çəkin onlardan. Tövbələri qəbul edəndir, Rəhimdir Allah.

17. Allaha görə o kəslərin tövbələri məqbuldur ki, bilməyib pis iş tutar və tövbə edərlər o saat. Tövbəsini qəbul edər onların Allah. Hər şeyi biləndir, müdrikdir Allah,

18. Dalbadal pislik edən və ölüm ayağında "Mən indi tövbə etdim" deyənlərin və kafir olaraq ölənlərin tövbəsi məqbul deyil. Ağrılı bir əzab gözləyir onları.

19. Ey mö'minlər, qadınlara vərəsəliklə zorla sahib çıxsanız, halallıq gətirməz sizə bu. Verdiyinizin bir qismini geri almaq üçün sıxışdırmayın onları. Açıqdan-açığa həyasızlıq edib şivən qoparsalar - bu başqa məsələ. Ədəb-ərkanla davranın onlarla. Zəhləniz getsə də onlardan səbrli olun, zəhləniz gedən bir şeyi xeyirli-bərəkətli eləyər Allah.

20. Bir başqası ilə dəyişdirmək istəyəndə ömür yoldaşınızı vaxtilə bir kantar daş-qaş vermisizsə ona, heç nəyi almayın verdiyinizdən. Yalana-böhtana yol verib, günaha batıb gerimi alacaqsınız verdiyinizi?

21. Necə geri alarsız verdiyinizi, qaynayıb-qarışmışdız axı bir-birinizə, möhkəm tə'minat almışdı axı sizdən ömür yoldaşınız.

22. Atanızın evləndiyi qadınla evlənməyin. Keçmiş ola keçmişdəkilər. Əxlaqsızlıqdı, iyrənc bir şeydi, pis bir yoldu bu.

23. Ananız, qızınız, bacınız, bibiniz, xalanız, qardaşınız qızı, bacınız qızı, sizi əmizdirmiş süd ananız, süd bacınız, qaynananız, zifafa girdiyiniz qadından olub evinizdə saxladığınız qızlığınız - zifafa girməmisinizsə həmin qadınla, qızını alsanız günaha batmazsınız - doğma oğlunuzun halalı və iki bacını alıb evlənmək haram bilinmiş sizə. Keçmiş ola keçmişdəkilər. Şübhəsiz, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

24. Sahibi olduğunuz cariyələri çıxmaqla ərli qadınlarla evlənməyinizi də eləcə yasaq yazmış sizə Allah. Başqaları ilə evlənmək isə halal bilinmiş sizə bir şərtlə ki, gözləyəsiz isməti, yol verməyəsiz əxlaqsızlığa, mehir verib evlənmək istəyəsiz onlarla. Sizə verdikləri faydaya görə verin onlara kəsilən mükafatları. Mehrin kəsimindən sonra az və ya çox verməyiniz barədə razılığa gəlsəniz günaha batmazsınız. Şübhəsiz, biləndir hər şeyi, müdrikdir Allah.

25. Sizlərdən kimin mö'min subay qadınla evlənməyə çatmırsa gücü, alsın mö'min cariyələrdən birini. Çox yaxşı bilir Allah sizin imanınızı. Hamınız bir soydansınız, insansınız. Elə sə sahiblərinin izni ilə evlənin onlarla o şərtlə ki, ismət-abır gözləyələr, gizli bir dostu olmaya onların. Mehrlərini də insafla verin. Evləndikdən sonra əxlaqsızlıq etsələr subay qadına verilən işgəncənin yarısı düşür bunlara. Bir sıxıntıya düşməkdən çəkinən kimsəyə gərəkli olar cariyə ilə evlənmək. Yaxşısı budur səbrli olasız. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

26. Allah istəyir açıqlasın sizə halal, haram olanı, çəksin sizi sizdən öncəkilərin yoluna, qəbul etsin tövbənizi. Hər şeyi biləndir, müdrikdir Allah.

27. Allah istər qəbul edə tövbənizi. Şəhvətlərə uyanlar isə istərlər böyük bir sapqınlığa düşəsiz.

28. Allah istər yükünüzü yüngül eləyə. Zəif yaranmışdır insan binadan.

29. Ey mö'minlər, bir-birinizin malını haqsızlıqla yeməyin. Yeyəndə də aranızda qarşılıqlı razılıqla alış-veriş varsa yeyin. Özünüzü öldürməyin. Siz qarşı çox Rəhimdir Allah.

30. Düşmənçiliklə, zülmlə belə iş tutanı od içinə basarlar, bu da Allaha asan olar.

31. Əgər sizə yasaq bilinən böyük günahlardan qaçınsanız, kiçik günahlarınızdan Biz keçərik və sizi şərəfli bir yerə yerləşdirərik.

32. Təmənna etməyin ki, sizi bir-birinizdən nə iləsə üstün tuta Allah. Kişinin öz qazancından, qadının da öz qazancından payı var. Allahdan Onun lütfünü diləyin. Şübhəsiz, hər şeyi bilir Allah.

33. Hər kəsə varislər seçdik ki, ata-ananın, qohum-əqrabanın qoyub getdiyinə yiyə duralar. And içib əhd-peyman bağladığınız kəslərin payını verin. hər şeyi görur Allah.

34. Qadınlardan üstün bilinmiş kişilər. Çünki kimini kimindən üstün tutur Allah və çünki qadın üçün öz malından xərcləyir kişi. Yrəkdən itaətkar olar yaxşı qadınlar, Allahın qorumağı əmr etdiyini ərləri yanında olmayanda da qoruyar onlar. Dikbaşlıq etməyindən qorxduğunuz qadınlara öyüd verin, yataqda tək buraxın və nəhayət döyün onları. İtaət etsələr, bir bəhanə aramayın onların əleyhinə. Şübhəsiz, ucadan ucadır, böyükdən böyük Allah.

35. Ər-arvadın ayrılmağından narahatlıq keçirsəniz, kişinin adamlarından bir nəfəri və qadının adamlarından bir nəfəri göndərin versinlər hökmlərini. Düzəltmək istəsələr bunlar aranı, Allah barışdırar ərlə arvadı. Çünki Allah biləndir hər şeyi, xəbərdardır hər işdən.

36. Təkcə Allaha ibadət eləyin, Ona heç nəyi şərik qoşmayın. Ata-anaya, qohumlara, yetimlərə, yoxsullara, yaxın qonşuya, uzaq qonşuya, yaxın yoldaşa, yolçuya, tabeliyinizdə olanlara yaxşılıq eləyin. Təkəbbürlüləri, lovğaları sevməz Allah.

37. Xəsisliklə baş girləyər, başqalarına da xəsisliyi buyurar, Allahın bol ne'mətindən aldığını gizlədər onlar. Alçaldıcı bir əzab hazırlamışıq kafirlərə.

38. Mal-dövlətini camaata gestərmək naminə xərcləyənlər nə Allaha inanar, nə də axirət gününə. Şeytanla yoldaş olan nə fəna bir yol tutub.

39. Nə zərəri vardı axı onlara, inansaydılar Allaha və axirət gününə, Allah yolunda sərf etsəydilər Allahın onlara verdiyi ruzini. Axı tanıyır onları Allah.

40. Zərrə qədər haqsızlıq etməz Allah, zərrə qədər yaxşılıq edənin yaxşılığını qat-qat artırar, Özü verər beləsinin böyük əcrini.

41. Hər ümmətə bir şahid gətirsək və səni də bunlara şahid gətirsək, necə olar halları?

42. Küfr edib Rəsula qarşı çıxanlar o gün yerlə yeksan olmaq istər və Allahdan heç bir söz gizləməzlər.

43. Ey mö'minlər, nə qədər ki, sərxoşsunuz, nə dediyinizi bilmirsiniz, yuyunub paklanmamısınız - bu yolçulara aid deyil -yaxın gəlməyin namaza. Xəstə olan, yol üstə olan, ayaq yolundan qayıdan, qadına toxunmuş olan düşdüyü vəziyyətdə su tapa bilməyəcəksə təmiz qumla təyəmmüm eləsin: üzünə, əlinə sürtsün qumu. Şübhəsiz, əfv edəndir, günahlardan keçəndir Allah.

44. Baxsana bunlara, Kitabdan pay verilən kəslərə - çaşqınlığı satın alırlar və istəyirlər siz də çaşdırasız yolu.

45. Allah daha yaxşı tanıyır düşmənlərinizi. Dostunuz kimi Allah bəs edər, yardımçınız kimi də Allah bəs edər sizə.

46. Yəhudilərdən elələri var kəlmələri təhrif edərək deyərlər: "Eşitdik və üsyan elədik", "Dinlə qulaq vermədən". Və dillərini əyib bükərək, dinə zərbə endirərək "Rainə" deyərlər. "Eşitdik və itaət elədik", "Dinlə və bizə bax" desəydilər onlar üçün daha yaxşı olardı, daha doğru olardı. Küfrlərinə görə lə'nətləmişdir onları Allah, çox az inanar onlar.

47. Ey Kitab verilənlər, əlinizdə olanı təsdiq üçün nazil etdiyimiz Kitaba iman gətirin. Yzləri yoxluğa yönəldib arxaya çevirməzdən, yaxud Şənbə adamlarını lə'nətlədiyimiz kimi onları da lə'nətləməzdən öncə ödin bunu. Yerinə yetəndir Allahın əmri.

48. Ona şərik qoşanı bağışlamaz, bundan özgö bir iş tutanı istəsə bağışlar O. Böyük bir günah işlətmiş Allaha şərik qoşan.

49. Bunları, özlərini təmizə çıxaranları görməzmi oldun? Təkcə Allah təmizə çıxarar istədiyi adamı. Tük qədər də zülm edilməz onlara.

50. Bax gör necə yalan uydururlar Allahın adına. Təkcə bu bəs edər ki, açıqdan-açığa batalar suça.

51. Kitabdan pay düşənləri görməzmi oldun? Bir baxsana onlara - bütə və şeytana inanırlar və bunlar mö'minlərdən daha doğru yoldadır" deyirlər kafirlərə.

52. Allahın lə'nətlədiyi adamlardır onlar. Allah kimi lə'nətləsə daha heç bir yardımçı tapmazsan ona.

53. Yoxsa hakimiyyətdən payı var onların? Elə olsaydı insanlara bir çəyirdək belə verməzdilər.

54. Bəlkə Allahın bol ne'mətini verdiyi kimsələrə həsəd aparır onlar? Axı İbrahimin nəslinə də Kitab və Hikmət vermişdik və böyük bir hakimiyyət tapşırmışdıq onlara.

55. Onlardan kimisi inandı o Kitaba, kimisi də üz çevirdi ondan. Od-alov bürümüş cəhənnəm bəs etdi belələrinə.

56. Od içinə basacağıq ayələrimizi dananları. Bişdikcə dəriləri, əzab dadsınlar deyə başqa dərilər verəcəyik onlara. Şübhəsiz, güclüdür, müdrikdir Allah.

57. İman gətirib yaxşı işlər görənləri də içindən çaylar axan cənnətlərə salarıq, oralarda əbədilik qalarlar. Pak olan zövcələr gözləyir oralarda onları. Sıx kölgəliyə salarıq onları.

58. Heç şübhəsiz, əmanəti yiyəsinə vermənizi, insanlar arasında hakimlik edərkən ədalətli olmanızı əmr edər sizə Allah. Nə gözəl öyüd verir sizə Allah. Şübhəsiz, eşidəndir, görəndir hər şeyi Allah.

59. Ey mö'minlər, Allaha itaətdə olun, Rəsula və sizdən olan buyruq sahibinə itaətdə olun. Hər hansı bir məsələdə anlaşılmazlığa düşsəniz və əgər gerçəkdən inanırsınızsa Allaha və axirət gününə, buraxın bunu Allahın və Rəsulun ixtiyarına. Belə etsəniz daha yaxşı, nəticəsi daha gözəl.

60. Görmürsənmi onları, sənə göndərilənə və səndən öncə göndərilənə inandıqlarını iddia edirlər və münsif seçəndə də şeytanı seçirlər. Halbuki ona küfr eləmək buyrulmuşdu onlara. Yaxşıca azdırmaq istər şeytan onları.

61. "Allahın göndərdiyinə və Rəsula iman gətirin" deyəndə onlara görürsən necə uzaqlaşır səndən büsbütün o ikiüzlülər.

62. Yaxud da öz əllərilə gördükləri iş üzündən müsibətə uğramış kimi yanına gəlib "Biz istədik yaxşılıq və barışıq olsun ancaq" deyə necə də and içirlər Allaha.

63. Qəlblərində nə varsa bilir Allah. Yz çevir onlardan, öyüd ver, tə'sirli sözlər söylə onlara.

64. Allahın iznilə yalnız göndərdik hər peyğəmbəri itaət edələr ona. Özlərinə zülm eləyən zaman gəlsəydilər sənin yanına, Allahdan məğfirət diləsəydilər və Rəsul da məğfirət diləsəydi onlara - tövbələri qəbul edən, Rəhim görərdilər Allahı.

65. V-Allahi, iman gətirməz onlar nə qədər ki, aralarındakı qeylü-qala son qoymaq üçün münsif seçməyiblər Səni və verdiyin hökmü qəbul etməyiblər sıxıntısız-filansız.

66. "Öldürün özünüzü ya da çıxıb gedin yurdunuzdan" deyə buyursaydıq onlara, yalnız az bir qismi yerinə yetirərdi bunu. Yerinə yetirsəydilər verilən öyüdləri, xeyir gətirərdi onlara bu, yerli-yataqlı iş olardı bu.

67. Biz də böyük bir əcir verərdik onlara.

68. Və mütləq doğru yola yönəldərdik onları.

69. Allahın ne'mət verdiyi peyğəmbərlər, zahidlər, şəhidlər və əməli salehlərə tay tutular Allaha və Rəsula itaətdə olan kimsə. Misilsizdir onların yoldaşlığı.

70. Allahdandır bu ne'mət. Hər şeyi bilmək üçün tək Allah bəs edər hamıya.

71. Ey mö'minlər, tutun ehtiyatınızı, ayrı-ayrı, dəstə-dəstə ya da hamılıqla birdən gedin döyüşə.

72. Sizlərdən eləsi var ağır tərpənişlidir. Fəlakət üz verəndə sizə Allah lütf etdi mənə [Allah üzümə baxdı], şəhid düşmədim deyər.

73. Allahın lütfündən sizə pay düşsə, aranızda onunla heç bir ülfət yoxmuş kimi "Kaş ki, mən də onlara tay olaydım, böyük bir qələbədən payım olaydı" deyər.

74. Allah yolunda qoy savaşsın dünya həyatını axirətə satanlar. Allah yolunda savaşaraq həlak olana ya qalib gölənə böyük bir əcir verəcəyik.

75. Sizə nə oldu axı, nəyə görə Allah yolunda, zavallı kişilərin, qadınların, uşaqların uğrunda vuruşmursunuz, axı "Rəbbimiz, çıxar bizim adamları zalım olan bu şəhərdən, bizə bir başçı göndər" deyər onlar.

76. Mö'minlər vuruşar Allah yolunda, kafirlər vuruşar şeytan yolunda. Savaşın şeytanın dostları ilə, zəif olar şeytanın hiyləsi.

77. O kəslərə ki, "Əl götürün savaşdan, namaz qılın, zəkat verin" deyilmişdi, görmədinmi onları? Taleyinə savaşmaq yazılanda onların, bə'zisi Allahdan qorxar kimi və hətta daha artıq qorxmağa başladılar insanlardan. "Rəbbimiz, taleyimizə savaş yazdın, olmazdımı tə'xirə salaydın bizimkini" dedilər. Azdır bu dünyanın səfası, Allahdan çəkinənlər üçün axirət daha yaxşı. Zərrə qədər zülm edilməz sizə.

78. Harada olursanız olun, lap tikili qalalarda da haqlayır ölüm sizi. Yaxşılıq dəyəndə onlara, "Bu Allahdandır" deyərlər. Pislik dəyəndə onlara "Bu səndən gəlir" deyərlər. De ki, "Allahdan gəlir hər şey". Bunlara nə olub axı, anlamazlar heç bir sözü.

79. Allahdan gəlir sənə hər yaxşılıq, öz ucbatından gəlir sənə hər pislik. Səni insanlara elçi göndərdik. Allahın şahidliyi bəs edər buna.

80. Allaha itaət eləyər Rəsula itaət eləyən. Dinindən üz döndərən bilsin işini, Biz səni gözətçi göndərmədik onlara.

81. Yalnız sənin yanından çıxıb gedəndə "baş üstə" deyərlər, bə'zisi sənin dediyinin tərsini fikirləşər gecələr. Və gecələr onların düşünüb qurduqları quramaları qeydə alar Allah. Onlardan üz çevir. Allaha təvəkkül elə. Sənə vəkil olmağa təkcə Allah bəs edər.

82. Düşünüb daşınmırlarmı Qur'an barədə. Allahdan yox, başqasından gəlsəydi o, içində çox ziddiyyətlər tapardılar.

83. Təhlükəsizlik və ya təhlükə barədə bir xəbər gəlsə onlara, car çəkərlər aləmə. Halbuki bunu Rəsula və aralarındakı buyruq sahiblərinə çatdırsalar, nəticə çıxarmağa qadir olanlar bilərlər bu nə xəbərdi. Allahın lütfü və rəhməti üstünüzdə olmasaydı, ancaq az bir qisminiz uymazdı şeytana.

84. Vuruş Allah yolunda, sən təkcə özünə cavabdehsən. Mö'minləri də təşviq elə vuruşa. Allah kafirlərin gücünü qıraydı kaş. Hər şeydən üstündür Allahın gücü də, dərs verəcək cəzası da.

85. Gözəl bir iş üçün iltimas edənə də pay düşər həmin işdən. Pis bir iş üçün iltimas edənə də pay düşər həmin işdən. Hər şeyin əvəzini verər Allah.

86. Sizi bir salamla salamlayanı daha gözəl salamla salamlayın ya da eynilə salamlayın. Şübhəsiz, hər şeyin hesabını çəkəndir Allah.

87. Allah - Ondan başqa tanrı yoxdur - mütləq bir yerə toplar sizi qiyamət günü. Şübhəsiz, gələcək o gün. Kimin sözü Allahın sözündən daha doğru ola bilər?

88. Sizə nə oldu ki, münafiqlər barədə sözləşərkən iki firqəyə ayrıldınız. İşləklərinə görə başıaşağı etmişdir onları Allah. Sizmi yola gətirmək istəyirsiz Allahın azdırdığı kimsəni. Bir yol tapa bilməzsən Allahın azdırdığı kimsəyə.

89. İstədilər onlar kimi siz də küfr eləyəsiz, onlara tay olasız. Hicrət etməyincə Allah yolunda onlar, dost seçməyin özünüzə onları. Geriyə dönsələr, yaxalayıb öldürün onları harada görsəniz. Onlardan heç kimi özünüzə dost, yardımçı seçməyin.

90. Müttəfiq olduğunuz bir qövmün adamları, yaxud sizinlə savaşmaqdan və ya öz qövmülə savaşmaqdan usanıb sizə pənah gətirənlər onlara aid deyil. Əgər istəsəydi Allah, üstünüzə salardı bunları, savaşardılar sizinlə. Buna görə kənar durub savaşmazlar sizinlə. Barışıq təklif etsələr sizə, onlara toxunmağa yol verməz Allah.

91. Sizə bir başqaları ürcah olacaq. O kəslər ki, sizə də sadiq qalmaq istər, öz qövmünə də. Hər dəfə sövq ediləndə fitnəkarlığa, düşərlər tora. Sizdən uzaq durmasalar, barışıq təklif etməsələr və savaşdan əl çəkməsələr, yaxalayıb öldürün onları harada görsəniz. Onların əleyhinə aşkar fərman verdik sizə.

92. Bir mö'minin digərini öldürməyi yasaqdır. Səhvən baş verərsə bu - o başqa. Mö'min bir köləni azad etməli və ölənin ailəsinə qan bahası verməlidir səhvən bir mö'mini öldürən kəs. Ölənin ailəsi bağışlasa - bu başqa. Öldürülən mö'min sizə düşmən qövmdəndirsə, mö'min bir köləni azad etməli, sizin ittifaq bağladığınız qövmdəndirsə, ailəsinə qan bahası ödənməli və mö'min bir köləni azad etməli. Buna gücü çatmayan iki ay durmadan oruc tutmalıdır ki, onun tövbəsini qəbul buyursun Allah. Hər şeyi bilir Allah, müdrikdir Allah.

93. Hər kim bir mö'mini öldürsə qəsdən, cəzası cəhənnəm olacaq və orada əbədilik qalacaq. Qəzəblənmiş ona, lə'nətləmiş onu və böyük bir əzab hazırlamış ona Allah.

94. Ey mö'minlər, yürüşdə olanda Allah yolunda, aydınlaşdırmağa çalışın hər şeyi. Sizə salam verənə "Sən müsəlman deyilsən" deməyin göz dikərək bu dünyanın gəldi-gedər səfasına. Çoxlu qənimət var axı Allahın dərgahında. Öncə siz də eləydiniz, lütf etdi sizə Allah [imana gəldiniz]. Elə isə hər şeyi götür-qoy eləyin. Şübhəsiz, işləklərinizdən xəbərdardır Allah.

95. Yerlərindən tərpənməyib zərərə düşməyən mö'minlər Allah yolunda malıyla, canıyla mücahidlik eləyən mö'minlərə tay deyil. Malıyla, canıyla Allah yolunda mücahidlik eləyənləri yerində oturanlardan mərtəbəcə üstün tutmuş Allah. Hamısına yaxşılıq və'd etmiş Allah, mücahidləri daha böyük əcirlərlə yerində oturanlardan üstün tutmuş Allah.

96. Daha böyük mərtəbələr, məğfirət və rəhmət bəxş etmiş onlara Allah. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

97. Özlərinə zülm eləyən kimsələrə "Vəziyyətiniz necə idi" deyəndə mələklər canlarını almağa gələn zaman, "Biz yer üzündə zavallı kimsələrdik" dedilər. "Bəs geniş deyildimi Allahın ərzi, barı bir hicrət edəydiniz" dedi mələklər. Cəhənnəmdir onların sığınacağı. Pisdən də pis yerdir ora!

98. Kələyi kəsilən, bir yol tapa bilməyən zavallı kişilər, qadınlar, uşaqlar onlara aid deyil.

99. Bəlkə əfv etdi onları Allah. Əfv edəndir, bağışlayandır Allah.

100. Allah yolunda hicrət eləyən kimsə çoxlu-çoxlu yerlər tapar, bolluq tapar. Ölüm haqlayarsa Allahın və Rəsulun yanına evindən hicrət edəni onun əcrini vermək Allaha düşər. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

101. Yer üzündə səfərə çıxan zaman qorxsanız ki, bir pisliyi keçə sizə kafirlərin, bir günaha batmazsınız qısaltsanız namazı. Şübhəsiz, açıqdan-açığa düşməndir sizə kafirlər.

102. Sən onların arasında olub namaz qıldırmaq istəsən onlara, bir qismi səninlə bərabər namaza hazır dursun və özləri ilə götürsün silahını. Səcdə etdikdən sonra arxanıza keçsin. Və namaz qılmamış olanlardan bir dəstə gəlib səninlə bərabər namaz qılsın. Tədbirli olsun, götürsün silahını. Kafirlər istərlər ayrı düşəsiz silahınızdan, əşyanızdan və qəflətən basqın edələr üstünüzə. Yağmurdan əziyyət çəksəniz, yaxud xəstə olsanız bir günaha batmazsınız yerə qoyar olsanız silahınızı. Ehtiyatı əldən verməyin. Kafirlərə alçaldıcı bir əzab hazırlamış Allah.

103. Namazı bitirəndə anın Allahı ayaq üstə dura-dura, yerdə otura-otura, böyrünüz üstə uzana-uzana. Arxayınçılıqda isə namazı bütövlükdə qılın. Namaz mö'minlər üçün müəyyən vaxtlarda vacib bilinir.

104. O qövmü tə'qib zamanı zəiflik göstərməyin. Əgər ağrı-acı çəkirsinizsə, bilin, onlar da sizin çəkdiyiniz kimi çəkirlər ağrı-acını. Ystəlik də sizin Allahdan dilədiyinizi onlar Allahdan diləmir. Hər şeyi biləndir, müdrikdir Allah.

105. Biz sənə Kitabı haqq olaraq göndərdik ki, Allahın sənə göstərdiyi kimi hakimlik edəsən insanlar arasında. Xainlərə baş qoşmayasın.

106. Məğfirət dilə Allahdan. Şübhəsiz, günahlardan keçəndir, Rəhimdir Allah.

107. Əzlərinə xain çıxan kimsələrlə cidal eləmə, Xəyanət işlədib suça batan insanı, şübhəsiz, sevməz Allah.

108. İnsanlardan gizlənir, Allahdan gizlənmir onlar. Allaha xoş getməyən çıxışlarını qurarkən gecələr, yanlarında olar O. İşləklərinizdən xəbərdardır Allah.

109. Bax bu da siz, bu dünyada deyişdiniz o ki var onlardan ötrü, bəs qiyamət günü Allahla kim deyişəcək onlardan ötrü. Kim vəkillik edəcək onlardan ötrü.

110. Kim pislik eləyər, özünə zülm eləyər və sonra da Allahdan məğfirət dilərsə, günahlardan keçən görər, Rəhim görər Allahı.

111. Günah qazananın qazancı özünün əleyhinədir. Hər şeyi biləndir, müdrikdir Allah.

112. Kim bir səhvə yol verirsə, bir günah işlədirsə və bir günahsızın üstünə atırsa öz günahını - böhtan daşımış olur, açıqdan-açığa günaha batmış olur.

113. Allahın sənin üstündə lütfü və rəhməti olmasaydı, onlardan bir bölük adam səni yolundan sapdırmağa çalışardı. Təkcə özlərini sapdırar onlar, bir ziyanı dəyməz sənə onların. Kitab və hikmət göndərmiş sənə və bilmədiyin şeyləri öyrətmiş sənə onlar. Çox böyük olmuş sənə lütfü Allahın.

114. Gizli söhbətlərinin çoxu xeyir gətirməz onlara. Sədəqə vermək, yaxşılıq eləmək, adamların arasını düzəltmək qəsdi güdən kimsələrinsə dəxli olmaz onlara. Böyük əcir verəcəyik Allahın rizasını qazanmaq istəyənlərə, xeyirxahlıq edənlərə.

115. Açıqdan-açığa bəlli olandan sonra doğru yol, Rəsuldan ayrılıb mö'minlərin yoluna deyil, özgə yola dönən kimsəni döndüyü yolda tərk eləyib cəhənnəmə salarıq. Pisdən də pis yerdir ora.

116. Ona şərik qoşanları bağışlamaz Allah, başqa bir suçundansa keçər O istədiyi adamın. Dərinlərdə azmış olur Allaha şərik qoşan.

117. Onu qoyub qadın cinsli bütlərə dua eləyər, azmış şeytana yalvarar belələri.

118. Allah lə'nət etdi o şeytana və o da "Mən də mütləq alaram bəndələrindən mənə düşən bir payı,

119. azdıraram yolundan onları, quramalar quraram onlara, əmr edərəm heyvanların qulağını kəsərlər, əmr edərəm dəyişərlər başqa şeyə Allahın xəlq etdiyini" dedi. Allahın yerinə şeytanı dost tutan kimsə açıqdan-açığa itkiyə düşər.

120. Və'dlər verər, ümid verər onlara şeytan. Aldadar onları şeytan.

121. Cəhənnəmdir yurd-yuvası onların, qaça bilməzlər buradan.

122. İman gətirənləri, əməli salehləri içindən çaylar axan cənnətlərə salarıq, oralarda əbədilik qalarlar. Bu, Allahın haqq və'didir. Kim Allahdan daha sadiq olar dediyi sözə?

123. Sizin arzunuzla, Kitab əhlinin arzusu ilə olmaz bu. Çəkər cəzasını fənalıq eləyən, Allahdan başqa özünə nə bir dost tapar, nə bir yardımçı.

124. Fərqi yoxdur, kişi olsun, ya qadın, mö'min olub yararlı iş görən kimsə cənnətə girər, zərrə qədər zülm edilməz beləsinə.

125. Kimin dini yaxşıdır, yaxşılıqlar edə-edə üzünü Allaha tutub, Ona təslim olub haqqa yönəlmiş İbrahim dininə tapınanların dinindən? İbrahimi dost seçmişdi Allah.

126. Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa, hər şeyi tutmuş Allah.

127. Qadınlar haqqında səndən fətva istərlər. De ki, "Onlara verilməli olanı vermədiklərimizə aid, evlənmək istədiyiniz yetim qadınlara, zavallı uşaqlara və yetimlərə qarşı insaflı davranışa aid Kitabda sizə oxunan ayələrdir Allahın onlar haqqında sizə hökmü. Şübhəsiz, hər xeyirxah işinizdən xəbəri var Allahın".

128. Və əgər bir qadın ərinin dikbaşlığından, yaxud ona biganəliyindən əndişələnirsə, bir-biri ilə dil tapmağa can atsa hər ikisi günaha batmaz onlar. Barışıq xeyir gətirər. Simicliyə meyllidir canlar. Yaxşılıqlar eləyib pisliklərdən çəkinsəniz, bilin, əməllərinizdən xəbərdar olar Allah.

129. Ha çalışın arvadlar arasında tam mə'nada ədalətli olasız, alınmaz. Bütünlüklə bircəsinə meyl salıb digərini havadan asılı qoymayın. Aranı düzəldib haqsızlıqdan çəkinsəniz, bilin, suçlardan keçəndir, Rəhimdir Allah.

130. Ərlə arvad ayrılarsa əgər hər birini bol ne'mətilə yoxsulluqdan qurtarar Allah. Tutmuş hər şeyi, müdrikdir Allah.

131. Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Sizdən öncə Kitab verilənlərə və sizə tövsiyə elədik çəkinəsiz Allahdan. Küfr etsəniz, bilin, Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Varlıdır, öyülməlidir Allah.

132. Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Vəkillik etməyə tək Allah yetərlidir.

133. Ey insanlar, Allah istəsə aradan götürər sizi, yerinizə başqasını gətirər. Hər şeyə qadirdir Allah.

134. Dünyanın ne'mətini istəyən kimsə bilsin, Allah dərgahındadır dünyanın və axirətin ne'məti. Allah eşidir hər şeyi, görür hər işi.

135. Ey iman gətirənlər! Özünüzün, ata-ananızın, yaxınlarınızın əleyhinə olsa belə insafı gözləyin şahidlik eləyəndə bir kimsəyə, varlısa da, fəqirsə də bu kimsə. Varlıya da, fəqirə də sizdən yaxındır Allah. Elə isə həvəsə uymayın ki, insafı gözləyə biləsiz. Hədyan söyləsəniz, insafdan sapsanız, bilin, işləklərinizdən xəbərdardır Allah.

136. Ey iman gətirənlər! Sarsılmasın imanınız Allaha, Onun Rəsuluna, Rəsuluna göndərdiyi Kitaba və daha öncə göndərdiyi Kitaba. Doğru yoldan lap uzaq düşüb Allahı, mələklərini, Kitablarını, peyğəmbərlərini və axirət gününü danan kimsə.

137. O kəslər ki, inandılar, sonra dandılar inandıqlarını və sonra yenə inandılar və yenə də dandılar və yenə də artırdılar küfrlərini, şübhəsiz, nə bağışlayar, nə də doğru yola yönəldər onları Allah.

138. Mücdə ver münafiqlərə, ağrılı bir əzab gözləyir onları.

139. Mö'minləri qoyub kafirlərlə dostlaşırlar. İzzətmi axtarırlar, onlarda izzət nə gəzir. Bütünlükdə Allaha aiddir izzət.

140. Allah göndərdiyi Kitabda sizə çatdırmışdı ki, Allahın ayələrinə küfr və istehza eləyən söhbətlərini eşidən zaman əyləşməyin onlarla ta başqa söhbətə keçənə qədər, yoxsa siz də onlara oxşayarsız. Münafiqləri və kafirləri hamılıqla cəhənnəmdə cəm edər Allah.

141. Sizə nə üz verəcəyini gözləyib kənarda duranlar bir zəfər verərsə sizə Allah deyərlər: "Sizinlə bir deyilmiydik biz məgər?" Və əgər kafirlərə zəfərdən pay düşərsə "Sizə yardım etmədikmi, sizi mö'minlərdən qorumadıqmı?" deyərlər. Qiyamət günü hökmünü verər sizə Allah. Mö'minlərin əleyhinə kafirlərin əlinə bir fürsət verməz Allah.

142. Allahı aldatmağa çalışır münafiqlər. Bunun nə olduğunu onlara göstərər O. Ərinə-ərinə qalxarlar namaza, insanların gözünə sadəcə görünmək istərlər, Allahı çox az anarlar.

143. Onun-bunun arasında vurnuxarlar. Bir yol tapa bilməzsən Allah çaşdıran kimsəyə.

144. Ey iman gətirənlər! Mö'minləri qoyub kafirlərlə dost olmayın. Yoxsa istəyirsiz əleyhinizə açıqdan-açığa bir fərman versin Allah?

145. Şübhəsiz, münafiqlər odun ən alt qatındadır. Bir kimsə tapmazsan ki, yardım edə onlara.

146. Ancaq tövbə eləyənlər, islah olunub düzələnlər, Allaha sığınanlar, Allah naminə dinə könüldən dönənlər aid deyil onlara. Bunlar mö'minlərə tay tutular. Mö'minlərə böyük bir əcir verər Allah.

147. Şükr etsəniz və imana gəlsəniz, Allah sizə niyə əzab versin axı? Şükrün qarşılığını verir və bilir Allah.

148. Zülm çəkən kimsədən savayı bir özgəsinin açıqca pis söz söyləməsini sevməz Allah. Hər şeyi eşidəndir, hər işi biləndir Allah.

149. Bir yaxşılığı bəyan etsəniz, yaxud gizləsəniz, yaxud da bir pisliyi bağışlasanız, bilin, günahlardan keçəndir, qüdrətlidir Allah.

150. O kəslər ki, danırlar Allahı, Onun elçilərini və ayırmaq istəyirlər bir-birindən Allahı və elçilərini, "Kiminə inanırıq, kimini danırıq" deyərək imanla küfr arasında bir yol tutmaq istərlər,

151. əsil kafirlərdir onlar. Alçaldıcı bir əzab hazırlamışıq kafirlərə.

152. O kəslər ki, iman gətirirlər Allaha və elçilərinə və ayırmaq istəməzlər elçilərdən birini o birindən, verər əcirini onların Allah. Şübhəsiz, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

153. Kitab əhli istər göydən onlara bir Kitab nazil edəsən. Musadan daha artıq bir şeyi diləmiş, "Allahı açıqca göstər bizə" söyləmiş onlar. Haqsızlıq etdiklərinə görə ildırım vurmuşdu onları. Aşkar dəlillər gəlmişdi onlara, bundan sonra tanrı seçib buzovu ona tapınmışdılar. Ancaq əfv etdik onları və açıqdan-açığa sultanlıq verdik Musaya.

154. Onlardan və'd almaq üçün üstlərində Tur dağını ucaltdıq. "Səcdə edə-edə qapıdan girin içəri" dedik, "Pozmayın şənbə günü yazılan yasaqları" dedik və möhkəmcə və'd aldıq onlardan.
155. Pozdular və'dlərini, dandılar Allahın ayələrini, haqsız yerə öldürdülər peyğəmbərləri, "Yrəyimiz pərdəlidir" dedilər. Küfrə qarşılıq olaraq möhürlədi ürəyini onların Allah. Az bir qismindən başqa iman gətirməz onlar.

156. Və bir də küfr eləyib Məryəmə böyük böhtan atmışdılar.

157. "Biz öldürdük Məryəm oğlu Məsih İsanı - Allahın elçisini" demişdilər. Əslində nə öldürmüşdülər, nə çarmıxa çəkmişdilər Onu, yalnız onlara elə görünmüşdü İsadır öldürdükləri. Şübhə içindədir onun haqqında ayrı-ayrı fikirlərdə olanlar. Yoxdur bu barədə onların bir bilgisi. Fərziyyələr qurmaqla məşğuldurlar sadəcə. Doğrudan-doğruya onu öldürməyiblər.

158. Öz dərgahına ucaltmış onu Allah. Güclüdür, müdrikdir Allah.

159. And olsun, Kitab əhlindən bir kimsə yoxdur ölümündən öncə inanmaya İsaya. O da qiyamət günü şahidlik edər onların əleyhinə.

160. Özlərinə halal saydıqlarını haram bildik yəhudilərə elədikləri zülmə görə, çoxlarını Allah yolundan azdırdıqlarına görə,

161. yasaq ikən faiz almalarına görə, insanların malını insafsızcasına yemələrinə görə. Ağrılı bir əzab hazırlamışıq onlardan kafirlik edənlər üçün.

162. Ancaq aralarında elmi dərin olanlar və mö'minlər ki var, sənə göndərilənə və səndən öncə göndərilənə iman gətirər, namaz qılar, zəkat verər, Allaha və axirət gününə inanar onlar. Böyük əcir verəcəyik onlara.

163. Nuha və ondan sonrakı peyğəmbərlərə vəhy verdiyimiz kimi, İbrahim, İsməil, İshaq, Yaqub, onların törəmələri, İsa, Əyyub, Yunus, Hərun və Suleymənə vəhy verdiyimiz kimi sənə də, şübhəsiz, vəhy verdik. Davuda da Zəbur verdik.

164. Və daha öncə vəhy vermişdik sənə dediyimiz və demədiyimiz elçilərə. Və Musa ilə danışmışdı da Allah.

165. Mücdə verən, əvvəlcədən xəbər verən peyğəmbərlər olaraq bunları Biz göndərdik ki, bunlar gəldikdən sonra Allahın əleyhinə bir bəhanə qalmasın insanlara. Güclüdür, müdrikdir Allah.

166. Ancaq sənə göndərdiyinə şahidlik edər Allah, Öz elmilə göndərmiş O sənə Kitabı. Kitaba mələklər də şahidlik edər. Yetərlidir şahidliyi təkcə Allahın.

167. O kəslər ki, küfr eləyiblər və sapıblar Allah yolundan, dərin bir çaşqınlıq içində vurnuxur onlar.

168. O kəslər ki, küfr eləyiblər, özlərinə zülm eləyiblər, nə bağışlayar onları, nə də bir yol göstərər onlara Allah.

169. Onları cəhənnəm yoluna yönəldər Allah, orada əbədilik qalarlar. Allahın əlində bu çox asan bir işdir.

170. Ey insanlar, haqq gətirdi Rəsul sizə Rəbbinizdən. İman gətirin, bunun sizə xeyri var. Küfr etsəniz, bilin, Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Hər şeyi biləndir, müdrikdir Allah.

171. Ey Kitab əhli! Dininizdə həddinizi aşmayın, Allah haqqında yalnız haqq söyləyin. Allahın peyğəmbəridir, Onun Məryəmə atdığı kəlməsidir və Əzündən gələn bir ruhdur Məryəm oğlu Məsih İsa. İman gətirin Allaha və peyğəmbərlərinə. "Yçdür" deməyin, öz xeyrinizçün son qoyun buna. Ancaq Allah tək Tanrıdır. Bir övlad yiyəsi olmaqdan ucalardadır Allah. Onundur göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Bir vəkil olaraq təkcə Allah yetərlidir.

172. Allaha qul olmaqdan nə Məsih çəkinər, nə də Ona axın olan mələklər. Ona ibadət eləməkdən çəkinən, təkəbbürlə yaxasını kənara çəkən kimsə bilsin, hamını Öz dərgahına cəm edəcək O.

173. İman gətirənlərin və əməli salehlərinsə ödəyəcək əcrini və daha da artıracaq Öz ne'mətini onlara. İbadət eləməkdən çəkinənləri, təkkəbbürlə yaxasını kənara çəkənləri ağrılı bir əzaba düçar edəcək. Allahdan başqa nə bir dost, nə də bir yardımçı tapar özünə onlar.

174. Ey insanlar, Rəbbinizdən dəlil gəldi sizə. Yolunuzu aydınladan nur göndərdik, Qur'an göndərdik sizə.

175. Allaha iman gətirib Ondan bərk tutanları rəhmətinə və bolluca ne'mətinə qərq edər, Ona doğru gedən yola yönəldər O.

176. Səndən fətva istərlər. De ki, atasız-anasız və övladsız bir adamın mirası haqqında hökmünü sizə belə söyləyir Allah: "Ölənin övladı yoxsa, tək bacısı varsa, qoyub getdiyi mal-dövlətin yarısı o bacınındır. Əgər ölən bacıdırsa və onun da övladı yoxsa, onda sağ qardaşı bacısının mirasını bütövlükdə alır. Ölənin ikicə bacısı varsa, qoyub getdiyinin üçdə ikisi onlara düşür". Və əgər qardaşlı-bacılı varislərin sayı çoxsa, qardaşa iki bacının payı qədər pay düşür. Doğru yoldan sapmayasız deyə açıqlayır sizə bunları Allah. Hər şeyi biləndir Allah.