Rəbbimiz buyurur: "Aranızda əbəs yerə haqsızlığa yol verərək bir-birinizin mallarını yeməyəsiz, hökm yiyələrinə verməyəsiz. Yoxsa siz də insanların mallarından bir qismini yeyərsiz bata-bata bilərəkdən günaha" (əl-Bəqərə - İnək, 188). Bu ilahi buyruqda diqqətimiz hər şeydən öncə əmlakın toxunulmazlığı prinsipinə yönəldilir. Bir ayədə iki dəfə təlqin olunur ki, başqasının sərvətinə, malına, puluna göz dikmək olmaz, bu haqsızlıqdır, günahdır. Qınaq obyektivində şübhəsiz ki, oğurluq, talançılıq, fırıldaqçılıq, rüşvətxorluq və başqa üzdəniraq əməllər durur.

Bunlarla bərabər gətirilən ayə fikrimizi özəl olaraq bir qədər də rüşvətxorluq üzərində cəmləmək niyyətindədir və təlqin edir ki, camaat mallarını hökm yiyələrinə, ixtiyar sahiblərinə verməsin. Vəzifəli şəxslərə rüşvət verməyin özünü də günah kimi göstərir Rəbbimiz və bizi bundan çəkindirir. Yəni rüşvəti alan da, verən də suç işləmiş olur.

Söhbət hər iki halda toplumiçi münasibətlərdə hökm sürməli olan və İlahinin bütün fiziki aləm üçün bəlirtdiyi tarazlıq qanunlarının xələldar olmağından gedir. Deyilən kontekstdə bu, mülkiyyət toxunulmazlığına dair ilahi prinsipin pozulmasından başlayır. Rüşvətxor məmur şüurlu şəkildə belə bir suçu işləməkdən çəkinmir. Və baş verən mənəviyyatsızlıq olayından təkcə özünün əxlaqi keyfiyyətləri zavala uğrasaydı, necə deyərlər, dərd yarıydı. Rüşvət ehtiraslısı mənəviyyatsızlığın daşıyıcısı funksiyası ilə bərabər eyni zamanda bu mərəzin topluma ötürücüsü və yoluxdurucusu olaraq daha təhlükəli bir missiyanı da həyata keçirir. Belə bir fəaliyyət ayədəki sonuncu ifadə ilə təsdiqlənir: "bir qismini yeməyəsiz bata-bata bilərəkdən günaha".

Burada aşkarlanan həqiqət ondan ibarətdir ki, rüşvət verənin özü də başqasından rüşvət almaq zorunda qala bilər və bu pozuculuq istər aşağıdan yuxarıya, istərsə də yuxarıdan aşağıya bütövlükdə topluma ağır zərbələr vura, dövlətçilik şüurunu sarsıda bilər.

Rüşvətxorluq mərəzinin toplumiçi münasibətlərdə tarazlığı pozması bir də onda təzahür tapır ki, əhalinin ehtiyacları üçün nəzərdə tutulan Tanrı ruzisi çox məhdud bir qrup insanın əlində cəmləşir. Rəbbimiz bizi ondan çəkindirir ki, əhalinin ehtiyacları üçün nəzərdə tutulan Tanrı ruzisi "varlılar arasında əldən-ələ ötürülən sərvətə çevrilməsin" (əl-Haşr - Toplanma, 7). Maddi sərvətin əldən-ələ ötürülməsi çağdaş dillə korrupsiya deməkdir.

Müqəddəs Kitabımıza sayğı ilə yanaşan, içində Allah qorxusundanmı, sevgisindənmi azacıq da olsa pay gəzdirən şəxs bilməlidir ki, mal-dövlət Tanrının insanı sınağa çəkmək vasitələrindən biridir. Rəbbimizin Öz buyuruğudur: “Malınız-dövlətiniz, övladlarınız sizi bir sınağa çəkmək üçündür...” (ət-Təğabun – Aldanış, 15).

Rüşvətxor və korrupsioner öz fəaliyyətilə insanların bu haqqını təcavüzə məruz qoymaqla yetinmir. O, eyni zamanda müqəddəs Kitabımızın çəkindirdiyi "israfa", yəni əhalinin bir qismi ehtiyac içində ola-ola mal-dövlətin, necə deyərlər, havaya sovrulması, eyş-işrətə, mənasız əyləncəyə xərclənməsi, "itrafa", yəni mal-dövlətin çoxluğu səbəbilə azğınlaşaraq nümayişkəranə qudurğanlıq hərəkətlərinə yol verilməsi, "təfaxürə", yəni sərvət sahibi olmaqdan qürur duyulması, "təkasürə", yəni sərvət yığımına aludəçilik göstərilməsi və s. və i. əməllərin daşıyıcısına çevrilərək toplumda mənəvi ab-havanı zəhərləməklə məşğul olur.

Müqəddəs Oxunun orijinalında bizim çox zaman mülkiyyət mənasında anladığımız “mülk” sözü tez-tez işlədilir. M-L-K kökündən olan bu söz “bir şeyə malik olmaq”la bərabər həm də bu nəsnənin üzərində sərəncam hüququnun olması mənasını da ehtiva edir. Bu mənada “mülk” sözü həm də “hakimiyyət” anlamında təfsir edilir. Ayələrə baxaq: “Tanrınındır göylərlə yerin və bunların arasında olanların mülkü, hakimiyyəti. Yaradır O dilədiyi nəsnəni. Tanrı hər şeyə qadir” (“əl-Maidə” – Süfrə, 17); “Alqış Tanrıya, bir övlad götürməmiş, hakimiyyət, mülkiyyətdə bir ortağı olmamış, zillətdən bir qoruyanı olmamış” (“əl-İsra” – Gecə yolçuluğu, 111); “Gecəni gündüzə qatır, gündüzü də gecəyə. Günəşi də, ayı da tabe tutmuş əmrinə. Hər biri axıb gedər bəlirlənən vaxtadək. Budur Tanrı, Rəbbiniz! Onundur mülk, səltənət. Ondan kənar sizin o çağırdıqlarınız bir çəyirdək qabığına belə sahib deyillər” (“əl-Fatır” – Yaradan, 13).

Bu ayələrdən göründüyü üzrə, hansı mənada işlənməyindən asılı olmayaraq bizim mülkiyyət dediyimiz mülkün mütləq mənada sahibi Yaradan Özüdür. Bizim əldə etdiklərimiz isə sadəcə müxtəlif məqsədlərlə müvəqqəti istifadəmizə veriləndir.

Rəbbimiz təlqin edir ki, insan yer üzündə yalnız Tanrı xəlifəsi, təmsilçisidir və bu üzdən də Tanrıdan aldığı mülkə, mal-dövlətə mütləq mənada sahiblik edə bilməz, onun sahiblik haqqı nisbidir. Çünki Tanrı nəinki yer üzündə insanlar üçün yaratdıqlarına, O insanların özünə də sahibdir, başqa sözlə, biz özümüz də Tanrı mülkiyyətinin hissəcikləriyik. Necə ki, Rəbbimiz buyurur: “Bizik, şəksiz, varis olan yer üzünə, üstündəki kəslərə” (Məryəm, 40)

İslam dinində maddi nemətlərin qazanılmasına təbii olaraq təşviq var və bu təşviq ayələrin birində belə ifadə olunur: “O-nun ayələrindəndir gecə, gündüz yatmağınız, lütfündən pay istəyib axtarmağınız. Bunda, şəksiz, ayələr var eşidənlərə” (“ər-Rum” – Rumlar, 23). Bununla belə müqəddəs Oxu maddi sərvətlərin yalnız Allah yolunda, insanın rifahı, mənəvi yüksəlişi, toplumun ehtiyaclarının ödənilməsi naminə xərclənməsini vacib bilir: “Yaxşılıq, dindarlıq o kimsənin payında ki, Tanrıya, axır günə, mələklərə, Yazıya, peyğəmbərlərə inanar, yaxınlara, yetimlərə, yazıqlara, yolçulara, dilənənlərə, azadlıqdan məhrumlara mal verər – o malı ki, sevdiyi nəsnələrdən – namaz qılar, zəkat verər” (“əl-Bəqərə” – İnək, 177). Mal-dövlət əbədi dəyərlərin əldə ediməsi təyinatına sərf olunmayıb da sadəcə varlanmaq üçün bir məqsədə çevrilirsə, bu zaman insan oğlunun axirətdən payı olmaz. Bunu müqəddəs Oxuda Ibrahim peyğəmbərin duasından da sezmək mümkündür. Bütpərəst toplumda yüksək mövqe sahibi atası üçün Tanrıya dua edən peyğəmbər deyir: “Eylə məni nemət cənnətinin varislərindən. Atamı da bağışla. Şəksiz, sapmışlardan idi. Məni rəzil eyləmə o gün ki, hamı dirçəldiləcək, o gün ki, nə mal-dövlət, nə oğullar fayda verər. O kimsə bir başqa ki, təmiz bir ürəklə gələr Tanrıya” (“əş-Şüəra” – Şairlər, 85-89).

Ayələrin birində Rəbbimiz onu da nəzərimizə çatdırır ki, mal-dövlətin ilkin təyinatı bu maddi aləmdə insanı ayaqda tutmaq, ona dayaq olmaqdan ibarətdir: "Verməyəsiz malınızı beyinsizlərə, Tanrı bundan bir dayaq eyləmiş sizə” (ən-Nisə - Qadınlar, 5).

Ayədəki bu ifadə bir çox yozuma yol açır. Ənənəvi təfsirlərdə qeyd edirlər ki, mülkiyyət haqqı o şəxsə tanınır ki, onun ağlı başında olsun və s. Ayədəki ifadəni rüşvətxorluqla da əlaqələndirmək mümkündür. "İnsanların mallarını hökm yiyələrinə verməyəsiz" buyuran Rəbbimiz burada "beyinsizlərə verməyəsiz" deyir. Birincidə ilahi çəkindirmə rüşvətxorluğun bütün toplumu bürüyəcəyi təhlükəsilə bağlıdırsa, ikincidə bu təhlükənin gerçəkləşə biləcək nəticəsinə işarə edilir. Yəni total rüşvətxorluq şəraitində insanlar istər ayrı-ayrı fərdlər, istərsə də toplum halında yaşayış dayaqlarından məhrum bir duruma düşürlər. Toplumun dayaqları sarsılır. Və dayaqları sarsılmış toplumda rüşvət yiyəsi xoşbəxt ola biləcəyini zənn edirsə, deməli, ağılsızdır. Düşünmür ki, ya bu dünyada onu acların nifrəti, ya da axirətdə ilahidən ağır cəza gözləyir. Düşüncəsiz, beyinsiz rüşvətxorun taleyi hər iki halda qibtə ediləsi deyil. Tanrı demişkən: "Rəblərini dananların işdəkləri bir külün timsalında. Fırtınalı bir gündə əsən külək şiddətlə yox eylər onu. Qazandığı nəsnələrin üstündə onların hökmü olmaz..." (İbrahim, 18).