Rəhman və Rəhim Allahın adıyla

1. Ey insanlar, qorxun Rəbbinizdən. Böyük bir dəhşətdir qiyamət gününün zəlzələsi.

2. O gün görəcəksiniz, südəmər körpəsini unudar hər döşü südlü qadın, uşağını düşürər hər hamilə qadın. Sərxoş kimi görünər gözlərinə o gün adamlar, sərxoş deyillər əslində onlar, Allahın əzabının şiddətindən bu hala düşmüş onlar.

3. İnsanlardan eləsi var bir biliyi yoxsa da mübahisə eləyər Allahın barəsində. Hər azğın şeytana uyar beləsi.

4. Şeytanınsa taleyinə yazılmış: ona dost olanı yolundan eləyər, cəhənnəm əzabına doğru aparar.

5. Ey insanlar! Dirilməyə şübhə edirsinizsə, bilin, sizi öncə torpaqdan, sonra nutfədən, sonra laxtalanmış qandan, sonra kamil və naqis olan bir parça ətdən yaratdıq ki, gücümüzün kamilliyini sizə aydın eləyək. İstədiyimiz kimsəni müəyyən müddətdə ananın balalığında saxlayırıq, sonra uşaq olaraq çıxardırıq. Sonra da yetkinlik çağına çatırsız. Sizlərdən kimi vəfat eləyir, kimi də yetişir ömrünün fəna çağına və elmli ola-ola hər şeydən bixəbər olur. Görürsən qupqurudur yer üzü. Və elə ki üstünə su endiririk, tərpənişib oyanır, qabarır torpaq, hər gözəl bitkidən növ-növ bitirir.

6. Səbəb də budur ki, haqdır Allah, ölüləri dirildər, hər şeyə qadirdir O.

7. Qiyamətin gəlməyi şübhəsizdir və qəbirdə olanları, şübhəsiz, dirildər O.

8. İnsanlardan eləsi var bir biliyi yox ikən, doğru yolu nişan verən, nurlandıran bir Kitabı yox ikən mübahisə eləyər Allahın barəsində,

9. təkəbbürlük eləyərək üz döndərər imandan, azdırar adamları Allah yolundan. Rəzillikdir beləsinin qisməti bu dünya həyatında. Qiyamət günündə isə daddırarıq Biz ona od əzabını.

10. «İşləklərinin əvəzidir verdiyimiz bu cəza» deyilər ona. Yoxsa Öz bəndəsinə zülm eləyən deyil Allah.

11. İnsanlardan eləsi var Allaha ibadətində sürüşkəndir imanı. Bir xeyir dəydimi ona, arxayınlaşar, bir iş gəldimi başına, hər şeydən dönər üzü. Dünyanı da itirər, axirəti də. Açıq-aşkar bir itki buna deyərlər.

12. Allahı qoyub zərəri, yararı olmayan tanrılara yalvarar o. Dərinlərdə azmaq buna deyərlər.

13. Zərəri yararından ona daha yaxın olan kimsəyə dua eləyər o. Nə pis yardımçıdır, nə pis dostdur yalvardığı o kimsə.

14. O kəslər ki, iman gətiriblər, saleh işlər görüblər, içindən çaylar axan cənnətlərə salar onları Allah.

15. Allah Rəsula dünyada və axirətdə yardım eləməz deyə düşünən kəs göyə [evinin tavanına] bir ip bağlasın, assın ipdən özünü, üzülsün yerdən ayağı və Rəsula hikkəsinə görsün necə son qoyur özünün bu oyunu [yə'ni hikkəsindən boğulub ölsün].

16. Biz beləcə aşkar ayələr olaraq göndərmişik Qur'anın qalan ayələrini. Dilədiyi kimsəni doğru yola yönəldər Allah.

17. İman gətirənləri, yəhudiləri, sabiiləri, xristianları, məcusiləri və bütpərəstləri qiyamət günü bir-birindən ayırar Allah. Hər şeyə şahiddir Allah.

18. Məgər görməzmi oldun, Allaha boyun əymiş göylərdə kim varsa, yerdə kim varsa. Günəş də, ay da, ulduzlar da, dağlar da, ağaclar da, heyvanlar da, insanların bir çoxu da eləcə. Bir çoxu da əzaba layiq görülmüş. Allahın alçaltdığı kimsəni heç kim ucalda bilməz. Dilədiyini eləyər Allah.

19. Bu iki dəstə ki var, çəkişərlər həmişə Rəbləri barəsində. Oddan paltarlar kəsilib biçilmiş kafirlik eləyən kəslər üçün. Başlarına qaynar-qaynar su tökülər,

20. içalatı, dəriləri əriyər.

21. Dəmir şallaqlar da müntəzirdir onlara.

22. Çıxmaq istəyərkən cəhənnəmdən hər dəfə, azad olmaq istəyərkən qüssə-qəmdən hər dəfə, geriyə döndərərlər onları, «Dadın od əzabını» deyərlər onlara.

23. O kəslər ki, iman gətiriblər, saleh işlər görüblər, içindən çaylar axan cənnətlərə salar onları Allah. Qızıl bilərziklər, incilər taxıb bəzənərlər, ipək paltarlar geyərlər bu cənnət bağlarında.

24. Ən gözəl sözlərə [«Allahdan başqa tanrı yoxdur»] üz tutaraq yol getmiş onlar, öyülməli Allahın yoluna yetmiş onlar.

25. Ağrılı bir əzabı o kəslərə daddırarıq ki, küfr eləyiblər və adamları Allah yoluna, Məscidi Harama qoymayırlar gələlər. O məscidə ki, Biz onu bütün insanlar üçün, istər ətrafında yaşayanlar, istər də kənardan gələnlər olsun, qurmuşuq. Orada haqsızlıq eləyib yolundan azan kimsəyə də bu əzabdan pay düşər.

26. Göstərmişdik İbrahimə Evi [Kə'bəni] harda qurmalı. Sonra «heç nəyi şərik qoşmayasan Mənə, bütlərdən təmizlə Mənim Evimi ətrafına dolananlar üçün, dayanıb duranlar üçün, əyilərək namaz qılanlar üçün» deyə əmr elədik ona.

27. Hacca çağır insanları. Öz ayaqlarıyla, yaxud minikləriylə gəlsinlər yanıma uzaq-uzaq yollardan.

28. Şahidlik eləsinlər özlərinin xeyrinə olanlara. Mə'lum günlərdə Allahın ruzi olaraq verdiyi qurbanlıqları kəsərkən ansınlar Allahın adını. Bunlardan özünüz də yeyin, zavallı yoxsullara da yedizdirin.

29. Sonra da özlərini səliqəyə salsınlar, nəzirlərini versinlər və Beyti Atiqin ətrafına dolansınlar.

30. Belədir. Kim hörmət qoyarsa Allahın yasaqlarına, bu onun öz xeyrinədir Rəbbinin dərgahında. Yasaq olaraq bildirilən heyvanlardan başqaları sizə halal bilinmiş. Murdar olan bütlərdən kənar durun, batil sözü söyləməkdən çəkinin.

31. Təkcə Allaha üz tutaraq Ona şərik qoşmaqdan daşının. Allaha şərik qoşan kimsənin o şeyə bənzəri var ki, göydən düşən kimi ya quşlar onu havada qapıb aparar, yaxud da külək onu uzaq bir məkana sovurub atar.

32. Belədir. Allahın qoyduğu qayda-qanuna kim ki, hörmət qoyursa, bu onun ürəyində taqva duyğusunun kök salmasından, ürəyinin paklığından gəlir deməli.

33. Gəlməyi bəlli olan əcələ qədər sizə bu qaydalar xeyir gətirər. Bunlara riayət edəndən sonra Beyti Atiqdə bitər hacc ziyarəti.

34. Hər ümmətə bir ibadətgah, bir qurbangah yaratdıq ki, ruzi olaraq verilən qurbanlıq heyvanları kəsərkən ansınlar Allahın adını. Tanrınız tək Tanrıdır. Təslim olun Ona. Cənnətlərlə müjdələ Ona könül vermişləri.

35. O kəsləri ki, Allahın adı anılan zaman, titrəyər ürəkləri. O kəsləri ki, səbr yiyəsidirlər, başlarına gələnlərə dözərlər, namaz qılarlar, verdiyimiz ruzilərdən Allah yolunda xərcləyərlər.

36. Qurbanlıq dəvələrin kəsilməsini də Allahın qaydalarından elədik sizə xeyir gətirə. Bunları kəsməzdən öncə anın Allahın adını. Elə ki, kəsdiniz, düşdülər böyrü üstə, yeyin ətlərini, istəyənə də, istəməyənə də paylayın. Bu qurbanlıq dəvələri sizin ixtiyarınıza vermişik ki, bizə şükr eləyəsiz.

37. Bunların nə ətini, nə qanını sizdən istəməz Allah. Sizdən istədiyi təkcə taqva duyğusudur, ürək təmizliyidir. Bu qaydaları açıqlayaraq sizə tabe eləmişik ki, siz də ulu tutasız Allahın adını. Yaxşıları cənnətlərlə müjdələ.

38. İmana gələnləri qoruyar Allah. Xainləri, nankorları sevməz Allah.

39. Zülm çəkdiklərinə görə mö'minlərə savaşmaq üçün izn verilmiş. Bunlara yardım etməyə, əlbəttə, qadirdir Allah.

40. Bunlar o kəslərdir ki, haqsız yerə, «Rəbbimiz təkcə Allahdır» söylədilər deyə yurdlarından çıxartmışlar onları. Allahın hökmüylə insanlar bir-birinə yardım etməsəydilər, dağılardı monastırlar, kilsələr, sinaqoqlar və Allahın adının çox anıldığı məscidlər. Ona yardım göstərənə mütləq yardım edər Allah. Şübhəsiz, qüvvətlidir, güclüdür Allah. 41. Bunlar o kəslərdir ki, yer üzündə yer versək onlara, namaz qılar, zəkat verər, yaxşılığı buyurar, pis işlərdən adamları ayırar onlar. Allaha qalmış bütün işlər.

42. Yalançı sayırlarsa səni, bil, onlardan öncə də danmışdı peyğəmbərlərini Nuh, Ad və Səmud qövmü,

43. İbrahim və Lut qövmü,

44. Mədyən camaatı. Musanı da danmışdılar. Mən də əvvəl-əvvəl möhlət verdim onlara, sonra da onları yaxaladım ki, görsünlər nə deməkmiş Məni inkar eləmək.

45. Biz məhvə uğratmışıq neçə-neçə şəhəri, haqsızlıq törədirdi bunların camaatı. Tavanlar yerə çökmüş, quyulardan su içən yox, saraylar yiyəsiz qalmış.

46. Bir gəzib dolaşalar yer üzünü, görələr götürələr, duyan ürəkləri, eşidən qulaqları ola. Kor olan gözlər deyil, sinələrdə ürəklərdir kor olan.

47. İstərlər o əzabı tez-tələsik gətirəsən başlarına. Verdiyi və'dinə xilaf çıxan deyil Allah. Sizin saymağınızla min ilə bərabər olar Rəbbinizin dərgahında keçən gün [bir günlük axirət əzabı dünyada min illik əzaba bərabər ola].

48. Camaatı haqsızlıq törədən neçə-neçə şəhərə möhlət verdim, sonra birdən yaxaladım onları. Mənim dərgahıma axır dönəcək hamı.

49. De ki, «Ey insanlar, mən sizə açıq-aşkar xəbərdarlıq eləyən bir kimsəyəm sadəcə».

50. O kəslər ki, iman gətiriblər, saleh işlər görüblər, məğfirət gözləyir, bol-bol ruzilər gözləyir onları.

51. O kəslər ki, ayələrimizin gücünü zəiflətmək üçün sə'y göstəriblər, cəhənnəm əhlidir onlar.

52. Səndən öncə göndərdiyimiz peyğəmbərlərin, elçilərin hansı birisi bir şey arzulamışdısa, şeytan öz şərini qatmışdı onun dediklərinə. Şeytanın şərini Allah qaldırar aradan. Və Allah da möhkəmlədər Özünün ayələrini. Biləndir hər şeyi, müdrikdir Allah.

53. Şeytanın şəriylə Allah o kəsləri imtahana çəkər ki, azarlıdır, amansızdır ürəkləri. Zalımlar mö'minlərlə elə hey çəkişirlər.

54. Elm alan kimsələr bilsinlər, bu Qur'anı haqq olaraq Rəbbin nazil eləmiş, iman gətirsinlər buna, könül versinlər buna. İman gətirən kəsləri doğru yola yetirəndir Allah.

55. Kafirlik eləyən kimsələrsə nə qədər ki, onları o cəza saatı, yaxud gecəsi olmayan günün əzabı qəflətən haqlamayıb, şəkk-şübhəylə yanaşarlar Qur'ana.

56. Hökm Allahındır o gün. Onlara Öz hökmünü verər O. Ne'mət cənnətlərindədir iman gətirənlər, saleh işlər görənlər.

57. Alçaldıcı bir əzab gözləyir kafirləri, ayələrimizi dananları.

58. O kəslər ki, Allah yolunda hicrət ediblər, öldürüblər, ölüblər, gözəl ruzi verəcəkdir onlara Allah. Məhz Allahdır ruzi verənlərin ən yaxşısı.

59. Onları razı qalacaqları yerə mütləq salacaqdır O. Biləndir hər şeyi, həlimdir Allah.

60. Belədir. Cəza alan bir kimsə rəqibinin cəzasını eynilə verirsə və bu zaman yenə də mə'ruz qalırsa əzaba, onda ona yardımını mütləq yetirər Allah. Əfv edəndir, günahlardan keçəndir Allah.

61. Belədir. Gecəni gündüzə, gündüzü də gecəyə qatar Allah. Hər şeyi eşidəndir, hər şeyi görəndir Allah.

62. Çünki haqq olan yalnız Allahdır. Ondan başqaları adına tapındıqları şeylər batildirlər. Ucadan ucadır, uludan ulu Allah.

63. Səmadan su endirdi Allah, yaşıla büründü yer. Bunu görməzmi oldun? Lətifdir, hər şeydən xəbərdardır Allah.

64. Onundur göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Varlı olan, öyülməyə layiq olan yalnız Odur.

65. Görməzmi oldun məgər, quruda olanları, dənizdə Onun əmrilə üzən gəmiləri sizə tabe eləmiş, Onun izni olmadan yer üzünə düşər deyə göyü tutub saxlamış Allah.

66. Sizə öncə həyat verən, sonra öldürən, sonra yenə həyat verən Odur. Şübhəsiz, nankorun biridir insan.

67. Allaha ibadət eləsin deyə hər ümmətə qaydalar yaratmışıq. Bu qaydalar barədə sən onlarla mübahisə eləmə, Rəbbinin yoluna çağır hamını. Sən, şübhəsiz, doğru din yolundasan.

68. Səninlə mübahisə eləsələr, de ki, «İşləklərinizi daha yaxşı Allah bilir.

69. Aranızda hakimlik edər Allah qiyamət günü və bildirər sizə nədən çəkişirdiniz».

70. Bilməzmisən, göydə, yerdə nə varsa bilir Allah. Bu deyilən bir Kitabda yazılmış. Allaha asandır hər şeyi bilmək.

71. Allahı qoyub o şeylərə tapınırlar ki, haqlarında bir dəlil göndərməmiş O, bir elmi yox bunların. Zalımlara yardım edən tapılmaz.

72. Ayələrimiz aşkarca oxunan zaman kafirlərin küfrünü üzlərindən duyarsan. Ayələrimizi oxuyan kimsələrin üstünə hazırdırlar cumalar. De ki, «Bundan daha pisini sizə xəbər verimmi? Oddur kafirlərə Allahın və'd elədiyi! Nə pis yerdir gedəcəyi yerləri».

73. Ey insanlar! Dinləyin bu hikməti: Allahdan başqaları adına tapındıqlarınız bir yerə cəm ola, bir milçək də yaratmağa çatmaz gücləri. Və əgər onlardan bir şeyi qapıb apara milçək, onu geri qaytarmağa yenə çatmaz gücləri. İstəyən də aciz, istənilən də [bütpərəstdə, bütlər də aciz]!

74. Allahın qədrini bilmədilər. Şübhəsiz, qüvvətlidir, güclüdür Allah.

75. Mələklərin, insanların içindən elçilər seçər Allah. Eşidəndir, görəndir hər şeyi Allah.

76. Onların keçmişini, gələcəyini bilir O. Allaha qalmış bütün işlər.

77. Ey iman gətirənlər! Ruku edin, səcdə qılın, Rəbbinizə ibadətdə olun, xeyirli işlər görün ki, uğura uğrayasız.

78. Allah yolunda Ona layiq olaraq cihad eləyin. Məhz sizi seçmiş O, dindarlıqda sizi bir çətinə salmamış O [xəstəlik, səfər zamanı və s. hallarda vacib görülən güzəştlər nəzərdə tutulur]. Bu din sizin atanız İbrahimin dinidir. Daha öncə və bir də bu Kitabda Odur sizi müsəlman adlandıran. Rəsul sizə, siz də insanlara şahidlik eləyin. Namaz qılın, zəkat verin, Allaha sarılın. Odur sizin yiyəniz. Nə gözəl yiyədir, nə gözəl yardımçıdır!