Rəhman və Rəhim Allahın adıyla

1. Əlif ləm mim sad.

2. Bu bir Kitabdır sənə nazil edilmiş. Öz içində bir üzüntün olmasın bu Kitab barəsində, axı, onunla xəbər verməlisən olacağı, öyüd verməlisən mö'minlərə.

3. Rəbbinizdən sizə nazil olanın ardınca gedin, Onu qoyub ayrısını dost aradıqlarınızın ardınca yox! Verilən öyüdlərə çox az qulaq verirsiz.

4. Yox elədik neçə-neçə şəhəri. Gecələr, yaxud gündüzlər yuxuda ikən onlar, basqın etdik basıldılar.

5. Basılan zaman da Biz gerçəkdən zalım idik söyləməkdən özgə bir çarəsi qalmamışdı onların.

6. Sorğuya çəkəcəyik o kəsləri ki, elçilər göndərilib onlara və o kəsləri ki, elçilər olaraq göndəriliblər.

7. Gördükləri işləri danışarıq birə-birər onlara, iş görən zaman onlar Biz qaib deyildik axı.

8. Haqq çəkisi qoyulacaq o gün mizan-tərəziyə. Çəkisi ağır gələnlər uğura uğrayarlar.

9. Çəkisi yüngül gələnlər ayələrimizə haqsızlıq eləyənlərdir, itiriblər özlərini.

10. Yer üzündə yer verdik sizə, dolanışıq verdik sizə. Çox az şükr eləyirsiz bunun qarşılığında.

11. Sizi xəlq elədik, sonra şəklə saldıq, sonra da mələklərə «Adəmə səcdə eləyin» söylədik. Onlar səcdə elədi, iblis eləmədi, səcdə eləyənlərdən olmadı o.

12. «Sənə buyurmamışdım axı belə edəsən, səni səcdədən edən nədir?» dedi Allah. «Mən ondan üstünəm. Məni oddan xəlq elədin, onu gildən» dedi iblis.

13. «Düş aşağı oradan, sən nə hədlə böyük-böyük danışırsan orada, rədd ol, sən alçağın birisən» dedi Allah.

14. «İnsanların təkrar diriləcəyi günə qədər möhlət ver mənə barı» dedi iblis.

15. «Di götür. Sən möhlət alanlardansan» dedi Allah.

16. «Məni azdırdığına görə mən də onları sapdırmaq üçün Sənin doğru yolunun üstündə oturacam» dedi iblis.

17. «Sonra onların önündən və arxasından, sağından və solundan keçəcəm və görəcəksən ki, Sənə şükr eləmir onların çoxu» dedi iblis.

18. «Rüsvay olmuş, qovulmuşsan, di rədd olub çıxsana oradan. And olsun ki, insanlardan kimlər sənə uyacaqsa onları və sizi, hamınızı cəhənnəmə dolduracam» dedi Allah.

19. «Ey Adəm, öz zövcənlə cənnətdə qal, orada olandan istədiyiniz şeyi yeyin, yalnız bu ağaca yaxınlaşmayın, yoxsa zalımlardan olarsız» dedi O.

20. Ayıb yerlərini göstərməkçin onlara «Bu ağacı Rəbbiniz ancaq ona görə yasaq eləmiş ki, siz mələk olmayasız, burada da əbədilik qalmayasız» pıçıldayıb dedi şeytan.

21. «Mən gerçəkdən öyüd verənlərdənəm» deyib and içdi onlara şeytan.

22. Aldatdı onları, aşağı saldı şeytan [onları mövqe ucalığından məhrum elədi]. Ağacdan meyvə daddıqca ayıb yerləri göründü, cənnət yarpaqları ilə oralarını örtməyə başladılar. Rəbləri səslədi onları: «O ağacı sizə yasaq etmədimmi? Şeytanın sizə açıqca düşmən olduğunu demədimmi?»

23. «Rəbbimiz, özümüzə zülm elədik, bizi bağışlamasan, bizə rəhm eləməsən ziyana uğrayarıq» söylədi hər ikisi.

24. «Bir-birinizə düşmən olub düşün yer üzünə, orada bir müddət yerləşib keçinəcəksiz» dedi Allah.

25. «Orada yaşayar, orada ölərsiniz və oradan dirilib çıxarsınız» dedi O.

26. Ey Adəm oğulları! Ayıb yerlərinizi örtəcək geyim göndərdik, üstünüzü bəzəyəcək əlbisə göndərdik sizə. Bunlardan üstündür taqvadan geyim. Bu deyilənlər Allahın ayələrindən gölir. Bəlkə buna görə düşünüb öyüd ala onlar.

27. Ey Adəm oğulları! Ayıb yerlərini özlərinə göstərməkçin atanızın, ananızın libasını üstündən çəkmişdi, cənnətdən çıxarmışdı onları, sizi də bir bəlaya salmasın şeytan. Gözünüzə görünməyən yerdən görür sizi şeytan və onun dəstəsi. O kəslər ki, imana gəlməyiblər, dost seçmişik şeytanları onlara.

28. Bir fəna iş tutan zaman «Atalarımızın yoluyla getdik, Allahın əmrilə tutduq bu işi» dedilər. De ki, «Fənalığı əmr eləməz Allah. Allah haqqında bilmədiyiniz bir şeymi söyləyirsiniz?»

29. De ki, «İnsaflı olmağı buyurmuş mənə Rəbbim. Məscidlərdə üzünüzü Ona tutun. Ona ürəkdən inanın. Ona yalvarın. Sizi necə yaradıbsa eləcə də dönərsiniz Onun dərgahına».

30. İnsanların bir qisminə doğru yolu, bir qisminə də çaşqınlığı qismət elədi Allah. Doğru yoldan sapanlar, Allahı qoyub şeytanları dost tapmışdılar özlərinə, doğru yolda sanmışdılar özlərini.

31. Ey Adəm oğulları! Hər məscidə gedəndə geyinib-kecinib gedin. Yeyin, için, ancaq israfçılıqdan çəkinin. İsrafçılıq edənləri sevməz Allah.

32. De ki, «Kim haram buyurmuş axı ziynətləri, təmiz-təmiz ruziləri, Öz bəndələrindən ötrü yaratmış bunları Allah». De ki, «Bunlar bu dünyada iman gətirənlərindir, qiyamət günündə də yalnız onlar üçündür». Anlayan bir qövm üçün açıqlayırıq ayələri birər-birər beləcə.

33. De ki, «Rəbbim ancaq açıq-gizli pis işləri, günah işlətməyi, haqsız təcavüzü, haqqında bir fərman-dəlil göndərmədiyi şeyi Allaha şərik qoşmağınızı, bilmədiyinizi Allahın adına söyləməyinizi haram qılmışdır sizə».

34. Hər ümmətin müddəti var. Müddəti yetdimi bitdi o, nə geriyə gedə bilər bir anlığa, nə irəliyə.

35. Ey Adəm oğulları! Ayələrimizi oxuyan peyğəmbərlər gələn zaman sizə öz içinizdən, Ondan çəkinib saleh işlər görənlərə zaval yoxdur, qəm əlindən üzülməzlər.

36. Ayələrimizi yalan sayıb təkəbbürlük edənlərsə od əhlidir, od içində əbədilik qalarlar.

37. Allahın adına yalan uydurandan, Onun ayələrini danandan daha zalım kim ola? Onlar o kəslərdir ki, Kitabdakı paylarını alarlar. Onlardan can almağa gələn elçilərimiz «Hanı bəs Allahdan qeyrisinə tapındıqlarınız» söyləyəndə «Bizi qoyub qaçdılar» deyərlər və özlərinin kafirliyinə özləri şahidlik eləyərlər beləcə.

38. «Sizdən öncə gəlib gedən cinlərə və insanlara tay olaraq haydı girin od içinə» dedi Allah. Lə'nət oxudu od içinə girənlərin hər biri öz yoldaşına. Bir-birinin ardınca cəhənnəmə doluşanda hamısı, arxadakılar öndəkilər üçün dedilər: «Rəbbimiz, bunlar bizi yolumuzdan azdırdılar, bunlara od əzabını ikiqat ver». «Bir qat artıq əzab gözlər hamını, bunu siz bilməzsiniz» dedi O.

39. Öndəkilər də arxadakılara «Yoxdur sizin bizdən bir üstünlüyünüz. «Di siz də qazandığınız günahların üzündən dadın əzabı» dedilər.

40. Ayələrimizi dananların, təkəbbürlük edənlərin üzünə açılmaz səmanın qapıları, iynə deşiyindən dəvə keçməyincə cənnətə də girməz onlar. Beləcə cəzalandırırıq günah işlədənləri.

41. Yorğanı, döşəyi oddur onların. Beləcə cəzalandırırıq zalımları.

42. İman gətirənlər və əməli salehlər isə - ancaq gücü yetən yükü yükləyərik hər bir kəsə - cənnət adamlarıdır, orada əbədilik qalarlar.

43. Onların ürəyində kin-küdurətdən nə varsa, hamısını çıxarmışıq, atmışıq. Ayaqları altından çaylar axır onların. «Həmd olsun Allaha ki, bizi gətirmiş buraya. Doğru yolu tapmazdıq heç, doğru yola bizi yönəltməsəydi Allah. Demə haqq gətiribmiş bizə Rəbbimizin elçiləri [söylədikləri doğru imiş]» deyir onlar. «Bu da sizin cənnətiniz, gördüyünüz işlərə görə sizə bir miras olaraq verilib o» deyə səslədilər onları.

44. Cənnətdəkilər cəhənnəmdəkiləri səsləyib dedilər: «Biz gördük ki, gerçək imiş Rəbbimizin bizlərə və'd elədiyi. Bəs siz necə, gördünüzmü gerçək imiş Rəbbinizin sizlərə və'd elədiyi». «Bəli!» dedilər və onların arasında olan bir müəzzin car çəkdi: «Zalımların üstündədir Allahın lə'nət yazısı».

45. O kəslərin ki, sapırlar Allah yolundan, əyri görmək istəyirlər bu yolu, danırlar axirəti.

46. İki tərəf [cənnət və cəhənnəm əhli] arasında pərdə var. Və hər iki tərəfi üzlərindən tanıyan adamlar dayanıblar Ə'raf üzərində. Cənnət əhlini səsləyərək «Sizə salam olsun deyirlər. Bunlar cənnətə girməyiblər, amma cənnətə girməyin arzusuyla yanırlar.

47. Cəhənnəm əhlinə zillənəndə gözləri «Zalımların qövmilə bir yerdə yerləşdirmə bizi, Rəbbimiz» dedi onlar.

48. Yzlərindən tanıdığı adamları səsləyib Ə'raf əhli dedi: «Nə yığdığınız mal-dövlətin, nə də lovğalandığınız şeylərin faydası qalmamışdı sizə.

49. Siz and içmişdiniz ki, Allahın rəhməti yetməyəcək onlara. Bunlarmıdır o adamlar? Girin cənnətə, sizlərə zaval yoxdur, sizlər üzülməzsiniz kədər içində».

50. Cəhənnəmdəkilər cənnətdəkiləri səsləyib dedilər: «Nolaydı bizim də üstümüzə o sudan tökəydiniz, Allahın sizə verdiyindən bizə də göndərəydiniz». Cənnətdəkilər dedilər: «Bu ikisini kafirlərə haram buyurmuş Allah».

51. O kəslərə ki, dinlərini əyləncəyə, oyuna döndərdilər, dünya həyatına uydular. Bu günlə üzləşəcəyini unutmuşdular, ayələrimizi bilərəkdən danırdılar. Biz də unuduruq bu gün onları.

52. Bir Kitab gətirmişik onlara. İman gətirənlərə yol göstərən, rəhmət verən bu Kitabdakıları birər-birər elm ilə e'lan elədik.

53. Kitabın xəbər verdiyindən savayımı bir şey gözləyir onlar? Xəbəri yetən şey gəlib yetişən gün «Demə haqq gətiribmiş bizə Rəbbimizin elçiləri. Bizdən ötrü bir iltimas eləyən tapılarmı?», yaxud «Mümkündürmü dünyaya təkrar dönək və gördüyümüz işləri buraxıb başqa işlər görə bilək» deyər öncə bu günü unutmuş olanlar. İtkiyə uğramış onlar, uydurduğu şeylər də onlardan kənar olmuş.

54. Rəbbiniz Allahdır, göyləri və yeri altı gündə yaratmış, sonra ərşi bərqərar eləmiş. Bir-birinə bürüyür gecə ilə gündüzü, bunlar da bir-birini qovur durmadan. Günəşi, ayı, ulduzları öz buyruğuna boyun əymiş olaraq yaradan Odur. Bilin, yalnız Ona aid olar yaratmaq və buyurmaq. Uludur aləmlərin Rəbbi Allah.

55. Yrəkdən və gizlicə yalvarın Rəbbinizə. Həddini aşanları sevməz Allah.

56. Yer üzünün nizamı düzələndən sonra pozğunçuluq törədib qarışıqlıq salmayın. Qorxa-qorxa, ümidlə yalvarın Ona. Allahın rəhməti yaxşı işlər görənlərə yaxındır.

57. Özünün rəhmətindən öncə küləkləri mücdəçilər olaraq göndərən Odur. Ağırlaşmış buludları küləklər daşıyan zaman ölü bir ölkəyə göndərərik bu buludları, onlardan su endirərik, suyla növ-növ meyvələr yetişdirərik. Dirildərik ölüləri beləcə, bəlkə bundan sonra gələsiniz özünüzə.

58. Torpağı pak olan ölkənin bitkisi Rəbbinin iznilə yaxşı olar. O yer ki napak ola, yararsız bitkidən savayı heç nə bitməz orada. Şükr eləyən bir qövm üçün açıqlayırıq ayələri birər-birər beləcə.

59. Öz qövmünə göndərdik Biz Nuhu elçi olaraq. Nuh dedi: «Ey qövmüm, Allaha ibadət eləyin. Yoxdur sizin Ondan başqa tanrınız. Doğrusu, mən qorxuram dəyə sizə böyük günün əzabı».

60. Onun qövmündən olan kübarlar dedilər: «Biz səni açıqdan açığa çaşqınlıq içində görürük».

61. Nuh dedi: «Ey qövmüm, mən çaşqınlıq daşımıram. Mən aləmlərin Rəbbinin göndərdiyi elçiyəm.

62. Mən Rəbbimin sözlərini yetirirəm sizə, öyüd verirəm sizə. Sizin bilmədiyinizi mən Allahdan öyrənib bilirəm».

63. Görəndə ki, Rəbbinizin göndərdiyi zikr sizə öz içinizdən çıxan bir adamla gəlib çatmış, təəccübmü qaldınız? Axı, xəbərdarlıq eləməlidir bu adam sizə və siz də Allahdan qorxmalısınız ki, bəlkə Onun rəhmətinə qovuşasınız.

64. Dandı onlar Onun dediklərini, Biz də xilas elədik onu və onunla birgə gəmidə olanları, sulara qərq elədik ayələrimizi dananları. Kordu, şübhəsiz, onlar.

65. Ad qövmünə göndərdik Biz Hudu, onların öz qardaşını elçi olaraq. Dedi: «Ey qövmüm, Allaha ibadət eləyin. Yoxdur sizin Ondan başqa tanrınız. Yoxsa Ondan çəkinməzmi olacaqsınız?»

66. Onun qövmündən olan kafir kübarlar dedilər: «Biz səni ağılsız görürük, yalançılardan sayırıq».

67. Hud dedi: «Ey qövmüm, mən ağılsız deyiləm, aləmlərin Rəbbinin göndərdiyi elçiyəm.

68. Mən Rəbbimin sözlərini yetirirəm sizə, e'tibarlı öyüdlər verirəm sizə».

69. Görəndə ki, Rəbbinizin göndərdiyi zikr sizə öz içinizdən çıxan bir adamla gölib çatmış, təəccübmü qaldınız? Axı, xəbərdarlıq eləməlidir bu adam sizə. Xatırlayın ki, Nuhun qövmünün yerinə xəlifələr olaraq sizi gətirmiş Allah. Onlardan üstün tutmuş yaranmışda sizi. Allahın ne'mətlərini xatırlayın ki, uğura uğrayasız.

70. Dedilər: «Demək sən gəldin ki, atalarımızın ibadət elədiklərindən əl çəkib tək Allaha ibadət eləyək. Doğru sözlü, düz əməlli kimsəsənsə qorxuzduğun o əzaba sal bizi».

71. Hud dedi: «Artıq Öz əzabını və qəzəbini göndərmiş sizə Rəbbiniz. Sizin və atalarınızın qoyduğu adlar barədəmi mənimlə mübahisə eləyirsiz? Bir fərman-dəlil göndərməmiş bunlar barədə Allah. Siz gözləməyinizdə olun, mən də sizinlə birgö gözləməkdəyəm».

72. Öz rəhmətimizlə xilas elədik Hudu və tərəfdarlarını. Kəsdik kökünü ayələrimizi dananların, imana gəlməyənlərin.

73. Səmud qövmünə də göndərdik Biz Salihi, onların öz qardaşını elçi olaraq. Dedi: «Ey qövmüm, Allaha ibadət eləyin. Yoxdur sizin Ondan başqa tanrınız. Aşkar bir mö'cüzə göndərmiş Rəbbiniz sizə. Bu, Allahın dəvəsidir, sizin üçün bir dəlildir. Buraxın onu otlasın Allahın torpağında. Nəbadə ona pisliyiniz toxuna, yoxsa sizi bir ağrılı əzab yaxalar».

74. Xatırlayın ki, xəlifələr olaraq sizi Ad qövmünün yerinə gətirmiş, yer üzündə yerləşdirmiş Allah. Yer üzünün düzündə qəsrlər qurursunuz, dağ-daşından evlər yonursunuz. Xatırlayın Allahın ne'mətlərini, yer üzündə qarışıqlıq salmayın.

75. Onun qövmündən olan təkəbbürlü kübarlar zəif sandıqları kimsələrə dedilər: «Salihi öz Rəbbinin göndərməyini gerçəkdənmi bilirsiz?» «Biz onunla göndərilənə gerçəkdən inanırıq» deyə bildirdilər.

76. «Sizin inandığınızı biz danırıq» dedi təkəbbürlük edənlər.

77. Kəsdilər dəvəni, pozdular Rəblərinin əmrini, «Ey Salih, gerçəkdən elçisənsə qorxuzduğun o əzaba sal bizi» dedilər.

78. Zəlzələ yaxaladı onları, yurdlarında meyid düşüb diz çökərək qaldılar.

79. Onlardan üz çevirdi Salih. «Ey qövmüm, and olsun ki, mən sizə öz Rəbbimin sözünü yetirmişdim, öyüd vermişdim. Sizsə öyüd verənləri sevməyirsiz» söylədi.

80. Biz Lutu da göndərdik elçi olaraq. Öz qövmünə o dedi: «Sizdən öncə aləmlərdə kimsə yol verməzdi buna, sizmi yol verirsiz zinakarlığa?

81. Qadınları qoyub kişilərlə şəhvət tapıb uğraşırsız. Həddinizi aşırsız».

82. «Çıxarın kəndinizdən onları [Lutun tərəfdarlarını], paklığa can atan adamlardır onlar» söyləməkdən savayı bir çarəsi qalmadı onun qövmünün.

83. Biz də Lutun ailəsini xilas elədik. Təkcə arvadını xilas eləmədik. Əzab içində qalmışdı o.

84. Bir yağış [daş yağışı] yağdırdıq ki, üstünə biz bunların, görəydiniz necə olur sonu günahkarların.

85. Mədyən qövmünə də göndərdik Biz Şuaybı, onların öz qardaşını elçi olaraq. Dedi: «Ey qövmüm, Allaha ibadət eləyin. Yoxdur sizin Ondan başqa tanrınız. Aşkar bir dəlil gəlmiş sizə öz Rəbbinizdən. Ölçüdə, çəkidə düzlük gözləyin. İnsanların şey-şüyünü əskik eləməyin. Yer üzünün nizamı düzələndən sonra pozğunçuluq törədib qarışıqlıq salmayın. Bunların xeyri olar sizə, əgər mö'minsinizsə.

86. Hər yolun başında oturaraq Ona iman gətirənləri təhdid edib Allah yolundan döndərməyə çalışmayın, bu yolun əyriliyini arzulamayın. Xatırlayın, sayca az idiniz, çoxaltdı sizi O. Və baxın görün necə olur sonu pozğunçuların.

87. Bə'ziniz inanmış, bə'ziniz də inanmamışsa əgər, mənimlə göndərilənə səbr eləyin bizə Öz hökmünü verənə qədər Allah. Odur hökm verənlərin ən insaflısı».

88. Onun qövmündən olan təkəbbürlü kübarlar dedilər: «Ey Şuayb, ya səni və səninlə bərabər iman gətirənləri mütləq çıxardarıq öz kəndimizdən, ya da dinimizə dönməlisən». Şuayb dedi: «Bu əmri rədd etsək necə?

89. Bizi dininizdən qurtardıqdan sonra Allah, əgər bir də dönsək, onda yalan yaxmış olarıq biz Allahın adına. Rəbbimiz Allah istəməyə-istəməyə həmin dinə dönməyimiz bizə yaraşan deyil. Hər şeyi Öz elmilə tutmuş Rəbbimiz. Allaha güvənmişik, Rəbbimiz! Aramızda Sən haqq ilə hakimlik elə. Sənsən hökm verənlərin ən insaflısı».

90. Onun qövmündən olan kafir kübarlar dedilər: «Şuaybın ardınca əgər getsəniz mütləq ziyana düşərsiniz».

91. Zəlzələ yaxaladı onları, yurdlarında meyid düşüb diz çökərək qaldılar.

92. Elə bil heç dünyada yaşamamışdı da Şuaybı yalançı sayanlar. Yurdlarında onların izi-tozu qalmadı. Ziyana uğrayanlardı Şuaybı yalançı sayanlar.

93. Onlardan üz çevirdi Şuayb. «Ey qövmüm, and olsun ki, mən sizə öz Rəbbimin sözünü yetirmişdim, öyüd vermişdim. Kafirlərin qövmü üzündən mən niyə üzülməliyəm?» dedi.

94. Biz hansı ölkəyə peyğəmbər göndərmişdiksə oranın əhlini yalvarıb yaxarsınlar deyə bəlaya və müsibətə düçar eləmişdik.

95. Sonra pisliyin yerini yaxşılıqla dəyişmişdik. Elə ki, çoxaldı onların sayı və «Atalarımız da bəlalı və şad günlər keçirmişdilər» dedilər, özləri də duymadan yaxaladıq Biz qəfildən onları.

96. Gəlsəydilər imana o ölkələrin adamları, qorxsaydılar Allahdan, göyün və yerin bərəkətini qismət eləyərdik onlara. Ancaq dandılar Onu və qazandığı günaha görə yaxaladıq onları.

97. O ölkələrin adamları gecələr yuxuda ikən məgər əminmi idilər dəyməyəcək əzabımız onlara?

98. O ölkələrin adamları səhərlər əylənərkən məgər əminmi idilər dəyməyəcək əzabımız onlara?

99. Məgər əminmi idilər çatmayacaq onlara Allahın məkrindən intiqam payı? Yalnız ziyana uğrayan inanar Allahın məkrindən qurtulacağına.

100. Sabiq sahiblərindən sonra bu torpağa varis olan kimsələr gəlmədilərmi yola, anlamazmı oldular ki, istəsəydik onları da yetirərdik suçlarının cəzasına. Möhürlərik ürəyini onların, eşitməz olarlar haqqı.

101. O ölkələr barəsində xəbərləri söyləyirik Biz sənə. Aşkar dəlillər gətirmişdi onlara peyğəmbərləri. Dandılar peyğəmbərləri, gəlmədilər imana, kafirlərin ürəyini əvvəlcədən bax beləcə möhürləyib bağlar Allah.

102. Biz onların çoxunda əhdə vəfa deyilən şey görmədik. Doğru yoldan sapmış gördük Biz onların çoxunu.

103. Onlardan sonra Fir'onun və adamlarının yanına göndərdik Musanı elçi olaraq, ayələrimiz də onda idi. Ayələrimizə zülm elədilər. Bax gör necə olur aqibəti pozğunçuların.

104. Musa dedi: «Mən aləmlərin Rəbbinin göndərdiyi elçiyəm.

105. Yalnız haqq söylərəm mən Allahın adına. Aşkar dəlil gətirmişəm sizə öz Rəbbinizdən. Sən də e'tiraz eləmə, göndər gəlsin mənimlə buraya İsrail oğullarını.

106. «Əgər bir mö'cüzə gətirmisənsə, sözlərin doğrudursa, göstər baxaq» dedi Fir'on.

107. Əlindəki əsanı yerə tulladı Musa. Açıq-aşkar bir ilana döndü əsa.

108. Sonra qoltuğuna salıb çıxardı əlini. Gördülər ki, bəmbəyaz rəngə çalıb parıldayır onun əli.

109. Fir'onun qövmündən olan kübarların bir qismi dedi: «Bu çoxbilmiş cadugardır.

110. Çıxarmaq istəyir sizi torpağınızdan. Buyruğunuz nə olacaq?»

111. Bə'zilərisə dedilər: «Onu da, qardaşını da gözlət burada, şəhərlərə adamlar yolla

112. hüzuruna gətirsinlər bütün çoxbilən cadugarları».

113. Toplaşdı cadugarlar Fir'onun hüzuruna. «Qalib gəlsək mükafat çatır bizə, eləmi?» dedilər.

114. «Bəli, üstəlik mənə yaxın adamlardan olarsız» dedi Fir'on.

115. «Ey Musa, söylə sənmi göstərəcəksən öncə məharətini, bizmi göstərəcəyik?» dedi onlar.

116. «Siz göstərin» dedi Musa. Cadu ilə bağladılar adamların gözünü, vahimə saldılar adamların canına. Böyük bir cadu idi göstərdikləri.

117. «Əsanı at» deyə vəhy elədik Musaya. Bir də baxdılar ki, onların quramalarını bir-bir yaxalayıb udur bu əsa.

118. Haqq üzə çıxdı, onların işləkləri boşa çıxdı.

119. Məğlub oldu, müt'iləşdi onlar orada.

120. Yzüqoylu düşüb Allaha səcdə elədi o cadugarlar.

121. «Biz iman gətirdik aləmlərin Rəbbinə» dedilər.

122. Musanın və Hərunun Rəbbinə.

123. Fir'on dedi: «Mənim iznim olmadanmı ona iman götirdiniz? Bu bir hiylədir, siz şəhər əhlini qovmaq istəyirsiz. Bunun əvəzini sizdən çıxaram, özü də necə çıxaram, sonra bilərsiz.

124. Əllərinizi, ayaqlarınızı çarpaz olaraq kəsəcəyəm, sonra hamınızı asacağam».

125. «Rəbbimizin dərgahına dönəcəyik» dedilər –

126. «Rəbbimizin «ayələri bizə gələn kimi bunlara imana gəldik deyəmi intiqam alırsan bizdən? Səbr ver bizə, Sənə təslim olmuşuq, öldür bizi, Rəbbimiz!»

127. Fir'onun qövmündən olan bə'zi kübarlar dedilər: «Musanı və qövmünü buraxırsan ki, tərk edələr səni və tanrılarını, fitnə-fəsad törədələr yer üzündə?» Fir'on dedi: «Biz onların oğullarını öldürəcək, qadınlarını sağ buraxacağıq, əsarətimiz altında əziləcək onlar»

128. Musa öz qövmünə dedi: «Allahdan yardım diləyin, səbr eləyin. Allahındır yer üzü. Bəndələrindən istədiyi kimsəyə verir onu irs olaraq. Axirət dünyası müttəqilər üçündür».

129. «Ey Musa, sən bizə gəlməzdən öncə də, gələndən sonra da əziyyət çəkdik» dedilər. «Kaş yox edəydi düşmənlərinizi, onların yerinə sizi gətirəydi, sizə verəydi Rəbbiniz yer üzündə hakimiyyəti, sonra görəydi siz hansı işləri görəcəksiniz» dedi Musa.

130. Biz Fir'on ailəsinə illərlə quraqlığı, məhsulların qıtlığını nəsib elədik bəlkə bundan ibrət alalar.

131. Bir yaxşılıq dəyən zaman onlara, «Bunu biz özümüz qazanmışıq» deyərdilər. Bir pislik dəyən zaman onlara, Musanın və ardıcıllarının nəhs gətirməsindən görürdülər bunu. Allahdan asılıdır nəhs gətirib-gətirməmək, ancaq bilməz bunu onların çoxu.

132. «Bizi cadulamaqdan ötrü nə möcüzə göstərirsən göstər, iman gətirmərik sənə» dedi onlar.

133. Biz də ayrı-ayrılıqda mö'cüzələr olaraq tufan, çəyirtgə, gənə, qurbağalar və qan göndərdik onların üstünə. Təkəbbürlük elədilər yenə də. Günahkar bir qövmə dönmüşdü onlar.

134. Bir müsibət üz verəndə onlara, «Ey Musa, bizdən ötrü Onun sənə verdiyi əhd naminə dua elə Rəbbinə. Bizdən bu əzabı uzaq eləsən, sənə iman gətirərik, İsrail oğullarını sənə qoşub göndərərik» dedilər.

135. Onlardan əzabı uzaq elədi Musa. Bir müddət ötəndən sonra sözünün üstündə durmadı onlar.

136. Biz də intiqam aldıq, dənizdə boğduq onları. Danmışdılar ayələrimizi, xəbərsizdilər ayələrimizdən.

137. Zəif sayılan o qövmü [yəhudiləri] də bərəkətlə doldurduğumuz yer üzünün məşriqinə, məğribinə varis elədik. Rəbbinin İsrail oğullarına verdiyi gözəl və'd yerinə yetdi beləcə, çünki səbr göstərmişdilər. Fir'onun və qövmünün düzəltdiyi, ucaltdığı nə vardısa hamısını Biz uçurub dağıtdıq.

138. Adlatdıq dənizdən İsrail oğullarını. Bütpərəst bir qövmə rast gəldi onlar. «Ey Musa, bunların bütləri sayaq bizə də bir tanrı düzəlt» dedilər. «Siz gerçəkdən cahil bir qövmsünüz» dedi Musa.

139. «Bunların daşıdığı din artıq yıxılmış, gördüyü işlər də artıq boşa çıxmış».

140. «Bir halda ki, aləmlərdən üstün tutmuş sizi Allah, Ondan başqa tanrımı tanıdıdım sizə?» dedi Musa.

141. Ey İsrail oğulları, sizə işgöncə verən, qadınlarınızı sağ buraxıb oğullarınızı öldürən Fir'on ailəsinin əlindən almışdıq sizi. Böyük imtahana çəkmişdi sizi Rəbbiniz.

142. Otuz gecəlik möhlət [Tövratı nazil etmək üçün] verdik Musaya. Gecələrin onunu da qatdıq bu saya. Rəbbinin qoyduğu vaxt qırx gecəyə tamamlandı beləcə. Musa qardaşı Həruna dedi: «Qövmümün içində mənim yerimi tut, onları islah elə, qarışıqlıq salanların yoluyla getmə!»

143. Qoyduğumuz vaxtda özünü yetirdi Musa. Söhbətə başlayarkən onunla Rəbbi, «Özünü mənə göstər baxım» dedi Musa. «Sən görə bilməzsən Məni. Ancaq o dağa bir nəzər yetir, yerində durubsa dağ, Məni mütləq görəcəksən» buyurdu Rəbbi. Görünəntək Rəbbi dağa parça-parça etdi onu. Huşsuz düşdü Musa. Özünə gəlib dedi: «Ucalardan ucasan [gözə görünməyin fövqündəsən] Sənə tövbə elədim. Mən iman gətirənlərin birincisiyəm».

144. «Ey Musa, Öz yazımla, Öz sözümlə başçı seçdim Mən səni insanlara. Al sənə verdiyimi və şükr eləyənlərdən ol!» buyurdu Rəbbi.

145. Hər şey barəsində öyüd yazdıq lövhələrdə və hər şeyi birər-birər açıqladıq ona, dedik: «Bunlardan möhkəm yapış və öz qövmünə də əmr elə ki, əməl eləsin bunların ən yaxşısına». Mən sizə göstərərəm yolumdan sapmışların yurd-yuvasını.

146. O kəslərin ki, yer üzündə nahaq yerə təkəbbürlük edirlər. Uzaq salacağam onları ayələrimdən. Görsələr də hər ayəni, imana gəlməzlər yenə. Doğru yolu görsələr də, bu yolla getməzlər. Görəntək azdıran yolu tapınarlar yola. Danmışdılar ayələrimizi, xəbərsizdilər ayələrimizdən.

147. Ayələrimizi, axirətə qovuşmağı dananların batil olmuş işləri. Təkcə öz işləklərinə görə cəza almırmı onlar?

148. Musa Rəbbi ilə söhbətə gedəndən sonra ziynət şeylərindən böyürən bir buzov heykəli quraşdırdı, bu buzova tapındı onun qövmü. Danışmırdı onlarla, doğru yolu göstərmirdi onlara buzov. Görməzmi oldular bunu? Özlərinə zülm elədilər tapınaraq buzova.

149. Əlləri yanlarına düşəndə, görəndə ki, sapıblar doğru yoldan «Məhv olarıq əgər acımasa halımıza, keçməsə suçumuzdan Rəbbimiz» dedilər.

150. Musa əsəbi-əsəbi, qəmgin-qəmgin döndü qövmünün yanına. Dedi: «Məndən sonra nə fəna iş tutdunuz? Dözümünüz çatmadımı gözləyəsiz Rəbbinizin əmrini?» Lövhələri yerə atdı, qardaşının saçlarından yapışıb özünə sarı dartdı. Qardaşı Hərun dedi: «Ey anam balası! Bu qövmün adamları əldən saldılar məni, az qaldılar öldürələr məni. Sevindirmə düşmənləri, pis davranma mənimlə. Zalımların qövmü ilə bir araya salma məni».

151. Musa dedi: «Məni və qardaşımı bağışla, rəhmətinin yazısına sal bizi, Sən mərhəmətlilərin mərhəmətlisisən, Rəbbim!»

152. Rəblərinin qəzəbinə tutulacaqlar buzovu özlərinə tanrı seçənlər, dünya həyatında da zillət çəkəcəklər. İftira yaxanların cəzasını biz veririk beləcə.

153. Pis iş tutandan sonra tövbə eləyənlər, imana gələnlər bilsinlər, günahlardan keçəndir, Rəhimdir Rəbbin Sənin.

154. Musanın hirsi soyuyanda yerdən lövhələri götürdü. Doğru yolu göstərən sözlər vardı bunlardakı yazıda, rəhmət vardı Rəbbindən qorxanlar üçün.

155. Qoyduğumuz vaxt çatanda öz qövmündən yetmiş adam seçdi Musa. Zəlzələ yaxaladı onları. Musa dedi: «Rəbbim, istəsəydin əgər, onları da, məni də daha öncə yox edərdin. İçimizdəki bə'zi beyinsizlərin üzündənmi bizi yox edəcəksən. Bilirəm, imtahana çəkirsən bizi sadəcə. İstədiyin kimsəni azdırırsan, istədiyin kimsəni doğru yola çəkirsən. Sən bizim dostumuzsan. Bağışla bizi, mərhəmət göstər bizə. Sən bağışlayanların ən yaxşısısan.

156. Yaxşı-yaxşı şeylər yaz taleyimizə bu dünyada, o dünyada. Sənə tövbə eləmişik». Allah dedi: «İstədiyim kimsəni uğradaram əzabıma. Hər şeyə yetir rəhmətim. Yaxşılığı o kəslərin taleyinə yazacağam ki, Allahdan qorxur, zəkat verir və ayələrimizə inanır onlar.

157. Və o kəslərin ki, Tövratda və İncildə haqqında yazılan Rəsulun, oxumaqla, yazmaqla işi olmayan Muhamməd Peyğəmbərin ardınca gedir onlar. Peyğəmbər onlara yaxşı işlər buyurar, pis işlərdən onları ayırar, təmizi halal, murdarı haram qılar onlara. Yüklərini yerə endirər, zəncirlərini açar o. O kəslər ki, bu Peyğəmbərə iman gətirmiş, hörmət göstərmiş, yardım eləmiş, onunla göndərilən nura tabe olmuş, uğura uğrayar onlar.

158. De ki, «Ey insanlar! Mən gerçəkdən Allahın Rəsuluyam. Sizin hamınızdan ötrü göndərmiş məni O. Göylərin, yerin yiyəsidir Allah. Ondan başqa tanrı yoxdur. Can verib can alır O. Allaha və Onun Rəsuluna, oxumaqla, yazmaqla işi olmayan Peyğəmbərə iman gətirin. Rəsul da iman gətirib Allaha və Onun sözlərinə. Peyğəmbərin ardınca gedin ki, tapasınız doğru yolu».

159. Musanın qövmündən bir ümmət də var ki, haqq yolunu tutubdur, insafla hakimlik edir.

160. On iki nəslə, ümmətə ayırdıq Biz onları [Yaqubun on iki oğlunun törəmələri olan İsrail oğullarını]. Qövmü Musadan su istəyəndə «Əsanla daşa vur» deyə vəhy elədik. On iki bulaq qaynadı yarılan daşdan. Hər kəs tanıdı içəcəyi yeri. Ystlərinə kölgə saldıq buludla, qüdrət halvasıyla bildirçin əti göndərdik göydən onlara. «Verdiyimiz gözəl-gözəl ruzilərdən yeyin» dedik. Onlar bizə zülm eləmirdilər, özləri özlərinə eləyirdilər.

161. «Bu kənddə məskunlaşın, orada istədiyiniz yerdən yeyin, bağışla» deyin və qapıdan içəri əyilərək girin. Biz də bağışlarıq səhvlərinizi, yaxşıların haqqını qat-qat artıq qaytararıq» deyilmişdi onlara.

162. Ancaq zalımlar başqa sözlə dəyişdilər onlara deyilmiş sözü. Biz də göydən əzab göndərdik zalımlara əməllərinə görə.

163. Dəniz qırağındakı o kənd barədə onlardan soruşsana. Pozurdular şənbə gününün yasağını. Pozmayanda sürü ilə gələrdi, pozanda gəlməzdi balıqlar. Doğru yoldan sapdıqlarına görə sınayırdıq onları Biz beləcə.

164. Onlardan olan bir ümmət dedi: «Allahın yox edəcəyi, şiddətli bir əzaba salacağı qövmə siz niyə öyüd verirsiniz?» «Rəbbinizdən üzr diləmək deməkdir onlara öyüd verməyimiz. Bəlkə öyüd alıb çəkinələr Allahdan» dedilər.

165. Verilən öyüdləri unutdu onlar. Biz də xilas elədik adamları pis işlərdən çəkindirən kimsələri, şiddətli bir əzaba saldıq zalımları, doğru yoldan sapmışdılar.

166. Buyurulan yasaqları pozan zaman, «Murdar meymun olun» dedik onlara.

167. Rəbbim e'lan etmişdi ki, qiyamət gününə qədər onları əzabların ən pisinə sürükləyəcək kimsələri mütləq göndərəcəkdir. Şübhəsiz, qəzanı tez verəndir Rəbbim, günahlardan keçəndir, Rəhimdir O.

168. Ymmətlərə ayırdıq onları yer üzündə. Əməli salehdi bir qismi, əməli çirkindi digər qismi. Yaxşı-yaxşı, pis-pis şeylərlə onları sınağa çəkdik ki, bəlkə qayıdalar Allah yoluna.

169. Sonra bir bölük pis adam gəldi onların yerinə, varis oldu Kitaba. Bu dünyanın gəldi-gedərindən yapışıb deyərlər: «Necə olsa bağışlanar günahlarımız». Və əgər o gəldi-gedər yenə verilsə onlara yenə də alarlar onu. Allahın adına yalnız haqq söyləyəcəklər deyə Kitabla əhd bağlamadılarmı, içindəki yazıları oxuyub öyrənmədilərmi? Axirət evi daha xeyirlidir Allahdan çəkinənlər üçün. Bunu anlamazmısınız?

170. Kitaba sarılanlar, namaz qılanlar bilsinlər, yaxşılığa çalışanların əcrini, şübhəsiz zay eləmərik.

171. Başlarının üstündə Tur dağını ucaltmışdıq kölgə kimi bir zaman. Zənn etdilər başlarına düşər dağ. «Sizə verdiyimizi bərk tutun, içindəki yazıları anın ki, bəlkə Allahdan çəkinəsiniz» söyləmişdik onlara.

172. Adəm oğullarının bellərindən gələn nəsli vücuda yetirdi Sənin Rəbbin. Və onları şahid tutaraq «Mən sizin Rəbbiniz deyiləmmi məgər?» dedi. «Bəli, biz buna şahidik» dedilər. Baxın qiyamət günü deməyəsiz «Biz bundan xəbərsizdik»,

173. ya da «Çarəmiz nə idi axı, öncə atalarımız şərik qoşdu Allaha, sonra da onların soyundan olan bir nəsil kimi biz. Haqqı batilə döndərənlərin əməlləri üzündən bizimi yox edəcəksən?»

174. Ayələri birər-birər beləcə açıqlayırıq ki, bəlkə qayıdalar Allah yoluna.

175. Onlara o adamdan da danış. Ayələrimizi vermişdik ona, bunlardan ayrı düşdü. Şeytan tabe elədi onu özünə. Yolunu azanlardan oldu o.

176. İstəsəydik ayələrin qanadında ucalara qaldırardıq onu. Ancaq yerə saplandı o, öz ehtirasına tapındı o. Bu adamın itə oxşarı var. O itə ki, qovsan da, sakit buraxsan da onu çıxardıb dilini elə hey ləhləyir. Belədir ayələrimizi dananların halı. Bu hekayəti danış onlara, bəlkə ağıl işlədələr.

177. Nə pis hala düşübdür ayələrimizi danan, özlərinə zülm eləyən bir qövm.

178. Kimə yol göstərirsə Allah, doğru yolu tapan odur. Kimi azdırırsa Allah, ziyana uğrayan odur.

179. Çoxlu-çoxlu insi-cin yaratmışıq cəhənnəmlik olaraq. Qəlbləri var anlamazlar, gözləri var görməzlər, qulaqları var eşitməzlər. Heyvan kimi şeydir onlar. Yox, heyvandan betərdilər, doğru yoldan daha uzaq düşüblər, qəflət içindədirlər.

180. Allaha aiddir ən gözəl adlar. Allahı bu adlarla səsləyin və tərk eləyin bu adlara küfr eləyən kəsləri. İşləklərinə görə cəzasına çatacaq onlar.

181. Yaratdıqlarımızdan bir ümmət var tutmuş haqqın yolunu, insafla hakimlik edir.

182. Ayələrimizi dananları özləri də gözləmədikləri yerdən yetirərik yavaş-yavaş cəzalarına.

183. Doğru yola dönmələri üçün möhlət verirəm onlara, ağırdır sınaqlarım.

184. Düşünməzmi oldular, bir dəliliyi yox onların yoldaşının [Muhammədin] və yalnız açıqdan-açığa xəbərdarlıq edir o.

185. Göylərin, yerin yiyəsini, Allah nə yaratmışsa onu və əcəllərinin artıq yaxınlaşmış ola biləcəyini düşünməzmi oldular? Bu Qur'ana inanmazsa, bəs hansı hədisə inanar onlar?

186. Yol göstərən tapılmaz Allah çaşdıran adama. Belələrini tək buraxır Allah, çaşqınlıq içində vurnuxur onlar.

187. Səndən soruşarlar, qiyamət saatı nə vaxt gölib çatacaq? De ki, «Bunu yalnız Rəbbim bilir, Ondan başqa kimsə yoxdur bildirə o saatın vaxtını. Göylərə və yerə ağırlıq kimi çökən o saat kəsdirəcək üstünüzü qəfildən». Səndən elə soruşurlar, guya sən bilirsən qiyamət saatı nə vaxt gəlib çatacaq. De ki, «Bunu yalnız Allah bilir. Lakin çoxları bilmir ki, bunu yalnız O bilir».

188. De ki, «Allah istəməsə əgər, özümə nə yarar, nə zərər verməyə yetməz gücüm. Əlbəttə, daha çox xeyir verərdim qeybi bilsəydim əgər, bir pislik dəyməzdi mənə. Mən iman götirənlərə öncədən xəbərdarlıq eləyən, mücdə verən Peyğəmbərəm».

189. Odur sizi tək bir candan yaradan. Və bu candan onun tayını da var eləmiş ki, onunla rahatlıq tapsın tayı. Tayı ilə tapışıb birləşəndə yüngülcə yükləndi o. Və bu yükü bir müddət gəzdirdi o. Yükü ağırlaşan və'də Allaha, Rəblərinə yalvarıb hər ikisi «Bizə qüsursuz bir uşaq versən Sənə şükr eləyənlərdən olarıq» dedilər.

190. Qüsursuz bir uşaq verdi onlara Allah. Bundan sonra Ona şərik qoşmağa başladılar. Ona qoşduqları şəriklərdən ucalardadır Allah.

191. Özləri yaradılmış olan və heç nə yarada bilməyən bütlərimi şərik qoşurlar Allaha.

192. O bütlərin gücü yetməz müşriklərə yardım eləyələr. Özlərinə də yardım etməz onlar.

193. Doğru yola səsləsəniz onları, gölməzlər ardınızca. Səsləsəniz də, səsləməsəniz də fərq eləməz onlara.

194. Allaha deyil, başqalarına dua eləyirsiz, onlar da sizin kimi bəndələrdir. Sözünüz doğrudursa [bütlərin tanrılar olduğu doğrudursa], səsləyin, səsinizə səs versin onlar.

195. Yeriyən ayaqlarımı, tutan əllərimi, görən gözlərimi, eşidən qulaqlarımı var onların sizə cavab verələr? De ki, «Allaha qoşduğunuz şərikləri çağırın, mənə qarşı hiylə qurun, heç göz açmağa da qoymayın məni.

196. Mənim dostum Allahdır, nazil etmiş Kitabı. Odur yardım göstərən əməli salehlərə.

197. Ona deyil, başqalarına dua eləyirsiz, bunların da gücü yetməz yardım edələr sizə. Özlərinə də yardım etməz onlar.

198. Eşitməz olarlar sizi, doğru yola səsləsəniz onları». Görürsən gözləri zillənib sənə. Ancaq görmürlər səni.

199. Əfv eləmək yolunu tut, bağışla, yaxşı əməllər buyur, cahillərdən üz çevir.

200. Şeytanın əməliylə səni qara bassa Allaha sığın. O, şübhəsiz, eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

201. Şeytanın əməliylə qara bassa Allahdan qorxanları Allahı anar onlar, gerçəyi görər onlar.

202. Şeytanın qardaşları doğru yoldan azdırmağa can atarlar onları və əl çəkməzlər yaxasından onların.

203. Sən onlara bir ayə gətirməyəndə, «Özündən quraşdırsana» deyərlər. De ki, «Mən ancaq Rəbbimdən mənə vəhy edilənə tabe olaram. Bu Kitab Rəbbinizdən gələn aşkar dəlillər daşıyır, yol göstərir, rəhmət verir iman gətirənlər üçün».

204. Qur'an oxunan zaman ona qulaq kəsilin, sükut eləyin, bəlkə sizə rəhmət edilə.

205. Yrəyində yalvara-yalvara, qorxa-qorxa xəfif bir səslə səhər-axşam an Rəbbini, qafillərdən olmayasan.

206. O kəslər ki, Sənin Rəbbinin dərgahındadır, təkəbbürlük eləməzlər, Onun ibadətində durmaqdan durmazlar geri, öyərlər Onu, səcdə qılarlar Ona.