|   RU  |  EN  |.....

Vasif SADIQLI

DAVUD PEYĞƏMBƏR

Quranda adı keçən peyğəmbərlərdən biri də Davuddur. O, rəsuldur. Zəbur Davuda verilib. Bu Kitabda şəriət hökmləri yoxdur. Davud peyğəmbər də Musa peyğəmbərin şəriəti ilə hökm edib. Zəbur yüz əlli nəğmədən ibarətdir. Bu nəğmələrdə Allah izzətləndirilir. Davud peyğəmbər xalq arasında gözəl səsə malik birisi kimi tanınır. Əgər Nuh deyəndə tufan, Süleyman deyəndə quş dili bilmə, səltənət yada düşürsə, Davud deyəndə nəğmə, gözəl səs xatırlanır. Amma Davud peyğəmbərin səltənəti də böyük olub.

Əhdi-ətiqdə Davud peyğəmbər haqqında ətraflı danışılır. Deyilir ki, Şəmuelin hökmdar kimi təyin etdiyi Şaul bəzən Allaha sədaqətsizlik edirmiş. Şəmuel onu xəbərdar edir ki, İsrail üzərində hökmdarlığı baqi olmayacaq. Rəbb ürəyinə yatan başqa adam tapacaq və hakimiyyəti ona verəcək. Bu başqa adam Davud olur. Bibliyada Davud gözəl, fiziki cəhətdən güclü bir şəxs kimi təsvir olunur. O, xeyirxah və cəsur bir çoban imiş. Şir sürüdən qoyun aparanda özünü şirə çatdırıb qoyunu onun pəncəsindən alarmış. (1 Hökmdarlar, 13:13-14 16: 11-23). Hakimiyyətin Davuda verilməsi Əski Əhddə belə nəql olunur. Allahın əmri ilə Şəmuel Davudu İsrailin hökmdarı olmaq üçün zeytun yağı ilə məsh edir. O vaxtdan Allahın Ruhu Şauldan uzaqlaşır və Davudla olmağa başlayır. Hökmdar Şaula isə bəd ruh təsir etməyə başlayır. O, özünü sakitləşdirmək üçün musiqi dinləmək istəyir və deyir ki, çəng çalan bir musiqiçi tapsınlar. Nökərlər Davudu gətirirlər və o, sarayda xidmətə başlayır. Davud elə gözəl çalırmış ki, musiqinin təsiri ilə bəd ruh Şaulu tərk edirmiş. (1 Hökmdarlar 13:13-14 16: 11-23).

«Məgər mən itəm ki, üstümə əl ağacı ilə gəlirsən?»

Bu ərəfədə fələstinlilər İsrail xalqına hücum çəkir. İki qoşun üz-üzə dayanır. Atası Davudu göndərir ki, qardaşlarına çörək aparsın və bir xəbər gətirsin. Bu zaman fələstinlilərin azman döyüşçüsü Calut (Qoliaf) Allahı yamanlayır, israillilərə lağ edirmiş. O tələb edir ki, israillilər təkbətək vuruşmaq üçün bir döyüşçü göndərsinlər. Əgər o Calutu məğlub edərsə, fələstinlilər israillilərə tabe olacaq. Əks təqdirdə onlar fələstinlilərə tabe olmalıdırlar. Amma hamı bu bədheybət döyüşçüdən vahiməyə düşür, heç kəs döyüşməyə cəsarət etmir. Bu vaxt Davud Şaula deyir ki, Calutla vuruşmaq istəyir. Bibliyada bu döyüş təfərrüatı ilə təsvir olunur. Hökmdar Davuda bildirir ki, yeniyetmə və təcrübəsiz olduğu üçün döyüşmək məsləhət deyil. Amma Davud ona şirlə necə vuruşduğunu nəql edib razı salır. Davud yaxşı sapand atırmış. Calutu döyüşə çağıranda ikinci gülüb deyir: «Məgər mən itəm ki, üstümə əl ağacı ilə gəlirsən?» Amma Davud sapanda bir daş qoyub Calutu alnının ortasından vurub öldürür (1 Hökmdarlar 17: 1-53).

İnsani keyfiyyətləri

Bibliyada Davudun qəhrəmanlığı ilə yanaşı insani keyfiyyətlərinə də geniş yer ayrılır. Məsələn, nəql olunur ki, Davudun nüfuzu artdıqca Şaulun ona qarşı nifrəti günü-gündən güclənir və onu öldürmək qərarına gəlir. Bundan xəbər tutan Davud özünə dostlar toplayıb dağlara qaçır. Şaul onu tapa bilmir. Davudun əlinə dəfələrlə imkan düşür, amma o, Şaulu öldürmür. Çünki onu “Allahın məsh etdiyi hökmdar” kimi qəbul edir və ürəyindəki Allah sevgisi buna mane olur. Nəql olunur ki, bir dəfə Davud Şaulu yatmış yerdə yaxalayır. Amma yenə öldürmür və başqalarının da öldürməsinə icazə vermir. Nizəsini və su mətərəsini götürüb gedir. Sonra bir gün Şaula əşyalarını göstərir. Və Şaulun ürəyində yaxşı hisslər oyadır. Sonra Şaul və oğlu fələstinlilərlə döyüşdə öldürülür və Davud hökmdar olur. Bibliyada Davudun çəng çalmaqla yanaşı gözəl nəğmələr bəstələyib oxuduğu da deyilir.

«Böyük günah»

Əhdi-ətiqdə Davudun “böyük günah”ından da danışılır. Guya bir gün o, evinin damında gəzəndə Batşeva adlı bir qadın görür və ona bir baxışdan vurulur. Şeytan onu yoldan azdırır. Davud peyğəmbər bu ərli qadınla evlənmək üçün onun əri Uriyanı müharibəyə göndərir. Uriya müharibədə həlak olur və Davud bu qadınla evlənir. Nəticədə Allah onu cəzalandırmaq qərarına gəlir. Bir gün peyğəmbər Natanı onun yanına göndərir. Natan Davuda belə bir hekayə nağıl edir: “Bir şəhərdə iki adam yaşayırdı. Biri varlı, digəri yoxsul. Varlının çoxlu iri və xırda buynuzlu mal-qarası vardı. Yoxsulun isə satın alıb bəslədiyi kiçik quzudan başqa heç nəyi yox idi. Bu quzunu uşaqları ilə böyüdürdü. Quzu onun çörəyindən yeyir, onun qabından içir və onun qucağında yatırdı. Sanki onun qızı idi. Varlının yanına bir zəvvar gələndə o, öz mal-qarasından və qoyunlarından kəsdirib onun üçün nahar hazırlamaq istəməyib. Yoxsulun quzusunu kəsdirib zəvvar üçün yemək hazırladı”. Davud bu hekayəni eşidəndə qəzəblənib: “Bunu edən adam ölümə layiqdir. Bu işi gördüyünə və mərhəmətsiz rəftar etdiyinə görə o, quzunun əvəzini dördqat ödəməlidir”. Bu vaxt Natan Davuda deyib: “Həmin adam sənsən”. Bundan sonra Davud özü üçün Allahdan ölüm istəyir. Amma ona bildirilir ki, etdiyi günahın əvəzində o özü yox, oğlu öləcək. (2 Hökmdarlar 11:2-17; 12:1-14). Belə də olur. Oğullarından biri olan Avşalom taxtı ələ keçirmək üçün üsyan edir və öldürülür. Davudun ölümündən sonra taxta digər oğlu Süleyman çıxır.

Quran Davud peyğəmbər haqqında

Quranda Davud peyğəmbərdən çox bəhs olunur. Xüsusən onun Calutla döyüşünə xüsusi yer ayrılır. Deyilənə görə, o vaxt İsrailoğulları tərəfindən müqəddəs sayılan bir sandıq var imiş. Quranda bu sandığa tabut deyilir. Talutun hökmdarlığı vaxtı bu sandıq Calut tərəfindən ələ keçirilibmiş. «Onun hökmdarlığının əlaməti sizə tabutun gəlməsidir. İçində Rəbbinizdən gələn könül rahatlığı və Musa nəslinin, Hərun nəslinin qoyub getdiklərindən qalanlar var. Tabutu mələklər daşımaqdadır. Əgər möminsinizsə, bu, sizdən ötrü aşkar bir dəlil» dedi onların peyğəmbəri» (Baqara 248). Bundan sonra israiloğulları yığışıb bu qəbiləyə hücuma keçirlər. Amma döyüşdən əvvəl bir sınaqdan keçməli olurlar. «Talut əsgərləriylə ayrılıb gedən zaman peyğəmbər dedi: «Sınağa çəkəcək sizi bir çayla Allah. Çaydan içən məndən deyil. Ondan dadmayan, sadəcə, əliylə bir ovuc alan məndəndir». Azları içmədi, qalanları içdi ondan. Və nəhayət, Talut və onunla birlikdə imana gələnlər çayı keçən zaman «Caluta və əsgərlərinə qarşı vuruşmağa taqətimiz yox bu gün» dedilər. Allaha qovuşacaqlarını düşünən kimsələrsə: «O qədər olub ki, azsaylı dəstə çoxsaylı dəstəyə Allahın izniylə qalib gəlib. Səbr edənlərin tərəfindədir Allah» dedilər» (Baqara 249).

Təcrübəsiz gəncin qələbəsi

Calutun ordusu il qarşılaşanda möminlər Allahdan yardım istəyir: «Calutun və onun əsgərlərinin qarşısına çıxanda «Rəbbimiz, bizə səbr ver, addımlarımızı düzəlt və kafir qövmə qarşı bizə yardım et» dedilər» (Baqara 250). Davud da adamların içində imiş. Calut çox güclü və bacarıqlı, nəhəng, güclü birisi olub. Tövratda Davudun qələbəsi çoban olanda şirlərlə vuruşub əllərindən quzu alması və fiziki üstünlükləri ilə izah olunur. Amma Quranda məntiq belədi ki, güclü görünən zəif, zəif görünən güclü ola bilər, yalnız Allahdan qorxmaq lazımdır. Allah ən güclü görünən zalımın birini gənc və təcrübəsiz bir cavanın öldürməsi ilə insanlara ibrət dərsi verir. «Və Allahın izniylə onların dəstəsini dağıtdılar. Davud Calutu öldürdü. Hakimiyyət və hikmət verdi Davuda Allah, istədiyini öyrətdi ona» (Baqara 251).

Qurana görə, Talutun ölümündən sonra Davuda həm peyğəmbərlik, həm də hökmdarlıq verilir. «Davudu, Suleyməni yada sal... Hikmət verdik, elm verdik hər ikisinə. Dağları, quşları Davuda tabe elədik Onu öyələr deyə. Əncam çəkdik bu işə beləcə. Zirehli geyim düzəltməyi öyrətdik ona. Öyrətdik ki, geyindirib zərbədən qoruyaq sizi. Bizə şükr eləyirmisiniz?» (Ənbiya 78-80).

Şikayətçilər məsələsi

Davud peyğəmbərin xətası haqqında Quranda da ayələr var. Əgər Bibliyada Davudun səhvini ona peyğəmbər Natan çatdırırsa, Quranda bunu mələklər edir: «Xəbərin varmı sənin o şikayətçilərin əhvalatından. Dırmaşaraq məbədin divarına girmişdilər Davudun yanına, ürkmüşdü onlardan Davud. Demişdilər: «Qorxma, biz iki şikayətçiyik. Birimiz qəsd eləmiş o birinin haqqına. Haqq ilə hakimlik elə aramızda, basma haqqı, doğru yolun ortasına yönəlt bizi» (Sad 21-22); «Bu mənim qardaşımdır. Doxsan doqquz qoyunu var, mənimsə bircə qoyunum. «Bunu da mənə ver» dedi. Mübahisəmiz düşdü, məni məğlub elədi».Davud dedi: «Sənin qoyununu öz qoyunlarına qatmaqla haqqını tapdamış o. Təcavüz eləyər bir-birinin haqqına şəriklərin bir çoxu. Ancaq iman gətirənlər, əməli salehlərsə bunlara aid deyil, sayları da lap azdır». Davud zənn elədi imtahana çəkilir. Rəbbindən məğfirət dilədi, əyildi, Ona tutdu üzünü» (Sad 23-24).
Davud səhvini anladıqdan sonra tövbə edir, Allahdan bağışlanmasını istəyir. Allah onun bağışlandığını bildirir: «Beləcə bağışladıq onu. Payını çox eləmişik dünyada, gözəl bir məqama yetişmiş axirətdə» və belə vəhy edir: «Ey Davud! Biz səni yer üzünün xəlifəsi elədik. Sən haqq ilə hakimlik elə insanlar arasında. Olma nəfsinin əsiri, səni Allah yolundan azdırar nəfsin. Haqq-hesab çəkilən günü unutduğuna görə şiddətli bir əzaba düçar olar Allahın yolundan azan adamlar» (Sad 25-26).

Hakimiyyətin Süleymana keçməsi

Hakimiyyət Davud peyğəmbərdən sonra oğlu Süleymana keçib. Rəvayət olunur ki, bir dəfə iki kişi Davudun yanına şikayətə gəlir. Biri deyir: Bunun qoyunları sahəmə girib otu xarab edib. Davud belə olub-olmadığını soruşur. Qoyun sahibi təsdiqləyir. Davud deyir: Qoy zərərə müqabil sənin qoyunların onun olsun. Bu vaxt Süleyman izn istəyib öz təklifini verir: «Qoy qoyun sahibi sahəni bərpa eləsin. Onu əvvəlki vəziyyətinə qaytarana kimi onun qoyunları yer sahibinin istifadəsində olsun. Sonra sahə və qoyun yiyələrinə qaytarılsın». Rəvayətə görə, bundan sonra Davud deyib ki, mən qocaldım, hakimiyyətə yiyə dur. Rəvayət, təbii ki, bu ayə əsasında formalaşıb: «Davudu, Suleyməni yada sal. Camaatın qoyunlarının girib zay elədiyi bağ yeri barəsində hökm yürüdürdülər. Biz onların söhbətinə şahid idik. Anlatdıq Suleymənə həmin işin çəmini. Hikmət verdik, elm verdik hər ikisinə» (Ənbiya 78-79).
Davud peyğəmbərin dönəmində Qüds paytaxt olub Rəvayətə görə o, qırx il hökmdarlıq edib. Bir də o deyilir ki, bir gün oruc tutar, bir gün tutmazmış.

<<<

Sayt Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına
Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə yaradılıb.

OXUMALI

"Mədəniyyətlər arasında qlobal müharibə haqda proqnozlar bir tikə çörəyini itirməkdən qorxub yeni düşmən obrazı axtaran peşəkar ekspertlərin
işidir"
>>>

"Sevgidə günəş kimi ol, dostluq və qardaşlıqda axar su kimi ol, hər nə olursan ol, ya olduğun kimi görün, ya göründüyün
kimi ol!
" >>>



Copyright © 2011 Vasif Sadigli. All rights reserved. Bütün haqları qorunur.