Rəhman və Rəhim Allahın adıyla

1. Əlif ləm mim.

2. Şübhə yoxdur, haqdan gəlib o Kitab, müttəqilərə yol göstərir o Kitab.

3. Qeybə inanar, namaz qılar, verdiyimiz ruzini Allah yolunda sərf edər onlar.

4. Sənə [Muhammədə müraciətlə] göndərilənə də, səndən öncə göndərilənlərə də iman gətirər, axirətə də, şübhəsiz, inanar onlar.

5. Rəblərinin yolundadılar, uğura uğrayandılar.

6. Kafirlərə gəlincə, istər xəbərdarlıq elə, istər eləmə, fərq eləməz onlara, onsuz da imana gələn deyillər.

7. Yrəklərinə, qulaqlarına möhür vurmuş Allah, gözlərini də pərdə örtmüş. Böyük bir əzab gözləyir onları.

8. İnsanlar içində elələri də var «Allaha, axirət gününə iman gətirdik» deyərlər.

9. İstəyirlər aldadalar Allahı, mö'minləri. Yalnız özlərini aldadarlar, bunu duymaz olarlar.

10. Azarlıdır ürəkləri, Allah da artırmış azarlarını. Ağrılı bir əzab gözləyir onları, yalan söyləyirdilər.

11. «Yer üzünün nizamını pozmayın» deyiləndə onlara, «Bizlər pozanlar deyilik, düzəldənlərik» deyərlər.

12. Bilin, onlardır pozuculuq salanlar, bunu duymaz olarlar,

13. «Başqaları imana necə gəlmiş, siz də imana gəlin eləcə» deyiləndə onlara, «Biz dəmi səfehlik eləyib iman gətirək» deyərlər. Bilin, özləridir səfehlər, amma bilməzlər bunu.

14. Möminlərlə üzləşəndə «Biz də imana gəldik» deyərlər. Şeytanlarıyla baş-başa qalanda isə «Biz sizinləyik, onları [mö'minləri] dolayırıq sadəcə» deyərlər.

15. Allah da onları dolayar, çaşqınlıq içində vurnuxar onlar.

16. Düz yolun əvəzində sapmışların yolunu satın almışlar, qazanc gətirməmiş alış-verişləri, düz yolu tutmamışdılar.

17. Onların o kəsə bənzəri var ki, qaranlıqda od qalamaq istəmiş. Ətraf nura boyananda gözlərinin nurunu almış Allah, qaranlıqlar içində onu yalqız buraxmış. Görən deyillər daha.

18. Laldır, kardır, kordur onlar, doğru yola dönməz onlar.

19. Bə'zisi də bənzər o kimsəyə ki, qaranlıqlar içində göy gurultusu və şimşək gətirən yağmura düşüb ölüm vahiməsiylə barmaqlarını qulaqlarına tutar. Kafirlərin hər işini bilir Allah.

20. Şimşək elə çaxır parıltısı az qalır gözləri kor eləyə. O şimşək ki, çaxdıqca işığında yeriyər, qaranlıq çökəndə dayanıb durar onlar. Allah istəsəydi əgər, qulaqlarını da, gəzlərini də alardı. Şübhəsiz, hər şeyə qadirdir Allah.

21. Ey insanlar, sizi və sizdən öncəkiləri yaratmış Rəbbinizə ibadət eləyin, qoruyun özünüzü Allahın əzabından.

22. Sizin üçün yer üzünü döşəmiş, səmanı tavan eləmiş, göydən su endirmiş, sizin üçün meyvələrdən ruzilər yetirmiş O. Bunları bilə-bilə şərik qoşmayın Allaha.

23. Bəndəmizə [Muhammədə] nazil elədiyimizə [Qurana] şəkk gətirirsizsə əgər, di siz də onuntək bir surə gətirin. Allahdan başqa bütün şahidlərinizi də çağırın.

24. Əlinizdən gəlməsə bu - əlinizdən gəlməz də heç - onda gözləyin özünüzü yanacağı insanlar və daşlar olan oddan. Kafirlər üçün hazırlanmış oddan.

25. İmana gələnlərə, əməli salehlərə mücdə ver, içindən çaylar axan cənnətlər gözləyir onları. Onlara bu cənnətlərin meyvəsindən ruzi veriləndə «Bu ruzidən əvvəllər də [dünyada] verərdilər bizə» deyərlər. Pak olan zövcələr gözləyir onları və onlar orada əbədilik qalarlar.

26. Ağcaqanadı, ondan da zəif bir məxluqu misal çəkməkdən çəkinməz Allah. İman gətirənlər bilirlər, Rəblərindən gələn bir gerçəkdi bu. Kafirlərsə «Bu misalla Allah nə demək diləyir?» deyərlər. Bununla bir çoxunu azdırır, bir çoxunu da yola gətirir Allah. Ancaq günaha batmışları bu misalla azdırır Allah.

27. Allaha verdikləri sözü pozar, birləşdirilməsini Allahın buyurduğu şeyi kəsərlər və yer üzünün nizamını pozarlar. Məhz onlardır itkiyə uğrayanlar.

28. Siz Allahı necə inkar edərsiniz, ölüydünüz diriltdi sizi, yenə öldürəcək, yenə dirildəcək sizi. Və Onun dərgahına dönəcəksiz axırı.

29. Yer üzündə nə varsa sizinçün yaratmış, sonra göyə çəkilib yeddi səma düzəltmiş. Hər şeyi bilən Odur.

30. «Mən yer üzündə bir xəlifə yaradacam» demişdi sənin Rəbbin mələklərə bir zaman. «Orada fəsad törədəcək, qan tökəcək kimsənimi yaradacaqsan? Elə isə biz Səni öyürük, Səni müqəddəs sayırıq» dedi mələklər. Şübhəsiz, sizin bilmədiklərinizi Mən bilirəm dedi Allah.

31. Və öyrətdi Adəmə bütün isimləri. Sonra yer üzündə nə varsa mələklərə göstərib «Düz danışansınızsa, bunların adlarını Mənə söyləyin» dedi.

32. «Ucalardan ucasan. Öyrətdiyindən savayı bir bilgimiz yox bizim. Hər şeyi bilən, müdrik olan təkcə Sənsən, Sən!»

33. «Ey Adəm, bunların adlarını söylə onlara» dedi Allah. Adəm söylədikdə, «Deməmişdimmi, Mən bilirəm göylərin, yerin görünməz sirlərini, Mən bələdəm sizin iç üzünüzə də, çöl üzünüzə də» dedi Allah.

34. «Adəmə səcdə eləyin» söyləmişdik mələklərə bir zaman. Hamı səcdə elədi, iblis eləmədi, təkəbbürlə yaxasını çəkdi kənara, kafirlərdən oldu.

35. «Ey Adəm, öz zövcənlə cənnətdə qal, orada olandan istədiyiniz qədər yeyin, yalnız bu ağaca yaxınlaşmayın, yoxsa ki, zalımlardan olarsız [özünüzə zülm eləyənlərdən]» dedik.

36. İkisini də azdırdı şeytan orada. «Bir-birinizə düşmən olaraq düşün yer üzünə, orada bir müddət keçinəcəksiz» dedik.

37. Rəbbindən buyruqlar aldı Adəm, yerinə yetirdi onları. Rəbbi də qəbul elədi tövbəsini. Şübhəsiz, tövbələri qəbul edəndir, Rəhimdir O.

38. «Yerə düşün oradan. Sizə yol göstərən gələcək Mənim yanımdan. Kim bu yolu gedəcəksə, ona zaval yoxdur, dərd əlindən üzülməz o» dedik.

39. Cəhənnəmlikdir kafirlər, ayələrimizi dananlar, od içində əbədilik qalarlar.

40. Ey İsrail oğulları, sizə verdiyim ne'məti anın, Mənə verdiyiniz sözə sadiq qalın. Mən də yetirərəm yerinə sizə verdiyim sözü. Qorxun Məndən.

41. Əlinizdə olanın [Tövratın] doğruluğunu təsdiq üçün sizə nazil elədiyimə [Qur'ana] inanın, onu dananların ilki olmayın, ayələrimi dəyər-dəyməzinə satmayın, təkcə Məndən çəkinin.

42. Haqqa nahaq don geydirməyin, haqqı bilərəkdən gizlətməyin.

43. Namaz qılın, zəkat verin, ruku edənlərlə [Allahın hüzurunda əyilənlərlə] birgə əyilin.

44. Kitab oxuya-oxuya yaxşı işlər görməyi buyurursuz başqalarına, amma unudursuz özünüzü. halbuki siz Tövrat oxuyursuz. Bunu anlamazmısız?

45. Səbrlə, namazla Allaha sığınıb yardım diləyin. Bu böyük işdir, amma Allaha itaətdə olanlara ağırlıq eləməz.

46. Allaha qovuşacaqlarını, Onun dərgahına dönəcəklərini bilir Ona itaətdə olanlar.

47. Ey İsrail oğulları, sizə verdiyim ne'məti, sizi başqalarından üstün tutduğumu anın.

48. Və o gündən qorxun ki, kimsə kimsənin karına gəlməyə, kimsə kimsədən iltimas qəbul eləməyə, kimsədən fidyə alınmaya [günahdan təmizlənib əzabdan xilas olmaq üçün əvəz alınmaya] köməksiz qala hamı.

49. Sizə işgəncə verən, qadınlarınızı sağ buraxıb oğullarınızın başlarını kəsən Fir'on ailəsinin əlindən almışdıq sizi. Böyük imtahana çəkmişdi sizi Rəbbiniz.

50. Dənizi yarıb nicat vermişdik sizə, gözünüzün önündə Fir'onun adamlarını qərq etmişdik sulara.

51. Musayla qırx gecəlik möhlətə sözləşmişdik, sonra özünüzə zülm eləyib buzova tapındınız.

52. Bundan sonra yenə keçdik suçunuzdan, dedik bəlkə şükr edəsiz Allaha.

53. Musaya Kitab və furqan [gerçəklə batili bir-birindən ayıran ölçü] vermişdik gələsiniz doğru yola.

54. Musa öz qövmünə demişdi: «Ey qövmüm, buzova inanmaqla özünüzə zülm elədiniz, tövbə qılın Rəbbinizə, öldürün özünüzü. Rəbbinizin qarşısında bu sizə daha yaxşı. Tövbənizi qəbul edər. Tövbələri qəbul edəndir, Rəhimdir O».

55. Bir zaman da «Ey Musa, açıqdan-açığa görməyincə Allahı, sənə inanan deyilik» demişdiniz, ildırım vurmuşdu sizi, yerinizdə mat-məətəl qalmışdınız.

56. Ölmüşdünüz, diriltdik sizi yenə, dedik bəlkə şükr edəsiz Allaha.

57. Üstünüzə kölgə saldıq buludla, qüdrət halvası və bildirçin gendərdik göydən sizə. «Verdiyimiz ne'mətlərdən yeyin» dedik. Onlar Bizə zülm eləmirdilər, özləri özlərinə eləyirdilər.

58. «Girin bu kəndə, istədiyiniz kimi bol-bol yeyin. Qapıdan içəri əyilərək girin, «bağışla» deyin, Biz də səhvlərinizi bağışlarıq, yaxşıların haqqını qat-qat artıq qaytararıq» demişdik onlara.

59. Zalımlarsa başqa sözlə dəyişdilər deyilmiş sözü. Biz də göydən əzab endirdik zalımlara tutduqları işə görə.

60. Öz qövmünə su axtarırdı Musa. «Əsanla daşa vur» dedik. On iki bulaq qaynadı yarılan daşdan. Hər kəs tanıdı içəcəyi yeri. Allahın ne'mətindən yeyin, için, yalnız yer üzündə fəsad törədib qarışıqlıq salmayın.

61. «Ey Musa, eyni yeməyə dözə bilmərik, bizdən ötrü dua elə Rəbbinə, yerin bitirdiyi səbzə, qabaq, sarımsaq, mərcimək və soğan yetişdirsin bizə demişdiniz.
«Düşük şeyləmi dəyişdirmək istəyirsiz sizə xeyirli olanı? Düşün şəhərə, şübhəsiz, tapacaqsız istədiyinizi» dedi. Yoxsulluq, düşgünlük damğası vuruldu onlara, Allahın qəzəbinə düşdülər. Allahın ayələrini danırdılar, peyğəmbərləri haqsız yerə öldürürdülər. Allaha qarşı çıxmışdılar, düşmənçilik eləyirdilər.

62. Şübhəsiz, imana gələnlər [İslamdan öncə], yəhudilər, xristianlar və sabiilərdən Allaha, axirət gününə inananların, əməli salehlərin əcirlərini Rəbləri verəcəkdir. Onlara zaval yoxdur, dərd əlindən üzülməzlər.

63. Sizdən qət'i söz almışdıq. Tur dağını ucaltmışdıq üstünüzdə. Müttəqi olasız deyə «Sizə verdiyimiz Qur'andan var qüvvənizlə yapışın, onda olanları anın» demişdik.

64. Yenə üz döndərdiz dediyimizdən. Allahın fəzli və rəhməti olmasaydı üstünüzdə itkiyə uğrayardınız.

65. Artıq bilirsiniz, sizlərdən kim azğınlıq eləmiş şənbə günü. «Murdar meymun olun» demişdik onlara.

66. Çağdaşlarına və xələflərinə ibrət olsun deyə, müttəqilərə öyüd olsun deyə vördik bu cəzanı beləcə.

67. «Allah sizə əmr eləyir bir inək kəsəsiniz demişdi qövmünə Musa. «Bizimlə zarafatmı edirsən?» deyə soruşdular. «Allah Özü saxlasın cahil olmaqdan məni» dedi Musa.

68. «Bizdən ötrü dua elə Rəbbinə, inəyin nə nişanda olduğunu bildirsin bizə» dedilər. «O inək nə qart, nə düyə, yaşı ikisinin ortasında bir inəkdir. Di yerinə yetirin əmri» dedi.

69. «Bizdən ötrü dua elə Rəbbinə, o inəyin rəngini bildirsin bizə» dedilər. «O deyir sapsarıdır rəngi, baxanların gözünü oxşayır» dedi.

70. «Bizdən ötrü dua elə Rəbbinə, o inəyin nəliyini söyləsin bizə. Bizə görə inəyin inəkdən fərqi olmaz. Amma Allah istəsə doğru yola gələrik» dedilər.

71. «O deyir həmin inək boyunduruq altında əzilməmiş, qüsursuz, ləkəsiz bir inəkdir, yer şumlamaz, əkin suvarmaz» dedi Musa. «İndi gerçəyi bildirdin» deyibən kəsdi inəyi onlar. Axır bitirdilər bu işi.

72. Siz bir kimsəni öldürmüş və biri-birinizin üstünə atmışdınız günahı. Sirlərinizi üzə çıxarandır Allah.

73. «İnəyin bir parçasıyla ona vurun» söylədik. Ölüləri dirildir beləcə Allah və ağıl işlədəsiz deyə göstərir sizə ayələrini.

74. Sonra yenə ürəyiniz bərkidi, daşa döndü, daşdan da bərk oldu. Daş var içindən çaylar fışqırar, daş var çatlayarkən bağrından su qaynayar. Daş da var Allah qorxusuyla yuxarıdan düşər yerə. İşləklərinizdən xəbərsiz deyil Allah.

75. Siz indi bunlardan imanmı umursunuz? Bunlardan eləsi vardı dinləyərdi Allahın kəlamını, düşünüb-daşınardı, sonra dəyişdirərdi bilərəkdən onu.

76. Mö'minlərlə üzləşəndə «imana gəldik» deyərdilər. Bir-biriylə baş-başa qalanda isə «Allahın sizə açıqladığını onlara söyləyirsiz ki, bunu Rəbbinizin dərgahında dəlil kimi işlətsinlər əleyhinizə? Düşünməzmisiniz?» deyərdilər.

77. Xəbərləri yoxmu məgər, onların iç üzündən, çöl üzündən xəbəri var Allahın.

78. Savadsızdı bə'zisi, bixəbərdi Kitabdan, amma nəsə umar ondan. Xəyala qapılaraq vurnuxurlar sadəcə.

79. Vay halına o adamların ki, Kitabı əlləriylə yazıb sonra onu dəyər-dəyməzinə satmaq naminə «Bu Allahın göndərdiyidir» deyərlər. Vay əllərinin yazdıqlarına! Vay qazandıqlarına!

80. «Yalnız bir neçə günlüyə qarsacaq bizi od» dedilər. Bilin, Allahdan və'd aldınızmı, və'dini pozmaz Allah. Yoxsa Allah adına bilmədiyiniz bir şeymi söyləyirsiz?

81. Bəli, cəhənnəmdir yeri pislik edib günaha batmışların, orada əbədilik qalarlar.

82. İmana gələnlər, əməli salehlərsə cənnət əhlidir, orada əbədilik qalarlar.

83. İsrail oğullarına «Allahdan başqa heç kəsə ibadət eləməyin, ataya, anaya, yaxınlara, yetimlərə, yoxsullara yaxşı olun, insanlara gözəl-gözəl sözlər deyin, namaz qılın, zəkat verin» deyibən söz almışdıq onlardan. Azınız dönmədi sözündən, çoxunuz döndü. Yz çevirib durmusunuz hələ də.

84. «Bir-birinizin qanını tökməyəcəksiz, bir-birinizi yurdunuzdan qovmayacaqsız» deyə sizdən söz almışdıq, sonra özünüz də bu qərara gəldiniz. Buna siz şahidsiniz.

85. Amma yenə bir-birinizi öldürür, bə'zilərinizi yurdundan didərgin salır, onlara qarşı günah işlətməkdə, düşmənçilik eləməkdə birləşirsiz, onları didərgin salmaq sizə yasaqkən bildiyinizi eləyirsiz, sonra da əsir olub gələnlərin fidyələrini verirsiz. Yoxsa Kitabın bir qisminə inanıb, bir qismini danırsız? Dünya həyatında rəzil olmaq deyilsə bəs nədir beləsinin cəzası. Qiyamət günündə də ən şiddətli əzaba düçar olar belələri. Əməllərinizdən qafil deyil Allah.

86. Onlar əslində axirəti verib dünya həyatını satın alan kimsələrdir, əzabı yumşaldılmaz onların, yardım edilməz onlara.

87. Kitabı verdik Musaya, ardınca peyğəmbərlər göndərdik. Məryəm oğlu İsaya da sənədlər verdik və Ruhul Qüdslə [Cəbrail] ona yardım elədik. Hər hansı peyğəmbər könlünüzün istəmədiyi bir şeyi gətirəndə sizə, təkəbbürlük edərək kimini yalançı sayıb, kimini də öldürməliydiz məgər?

88. «Pərdəlidir ürəyimiz» dedilər. Artıq çox az inanarlar. Onları küfr elədiklərinə görə lə'nətləmişdir Allah.

89. Əllərində olan Tövratın doğruluğunu təsdiq üçün Allah Kitabı nazil edəndə onlara, bundan öncəkiləri inkar edənlərlə çarpışmaq üçün yardım arayırdılar və Qur'anla tanış olub dandılar onu. Allah kafirlərə lə'nət eləsin.

90. Bəndələrindən dilədiyinin gerçəkləşməsi üçün Allahın vəhy göndərməsinə dözməyərək Onun nazil elədiyini dandılar və özlərini nə alçaq şeyə satdılar və qəzəb ardınca qəzəbə tutuldular. Alçaldıcı bir əzab üz verər kafirlərə.

91. «Allahın nazil elədiyinə iman gətirin» deyiləndə onlara «Bizə göndərilənə inanırıq» deyərlər və ondan sonra gələn Qur'anı danarlar. Halbuki bu, əllərindəki Tövratı təsdiq edən haqq bir Kitabdır. Onlardan soruşun «Gerçəkdən inanan kimsələrdinizsə əgər, peyğəmbərləri niyə öldürürdünüz?

92. Aşkar dəlillər gətirmişdi Musa sizə, siz zalımlar da sonra tutduğunuz buzova tapındınız.

93. Ystünüzdə Tur dağını ucaltmışdıq bir zaman, «Sizə verdiyimizi bərk tutun, dinləyin» deyib bu xüsusda sizdən söz almışdıq». «Dinlədik və üsyan elədik» dedilər və küfr elədiklərinə görə tutdu qəlblərini buzov sevgisi. De ki, «Mö'minsinizsə, imanınız sizə nə pisliklər buyurur»,

94. De ki, «Əgər Allah yanında axirət evi gerçəkdən kimsənin deyil, təkcə sizindirsə və doğru sözlü, düz əməlli kimsələrsinizsə haydı özünüzə ölüm diləyin».

95. Ancaq öncəki işləklərindən bəllidir, ölümü əsla istəməzlər. Zalımları tanıyır Allah.

96. Görürsən, başqalarından və hətta Allaha şərik qoşanlardan da artıq həyat düşkünüdürlər. Hər biri istər ki, min il yaşasın. Uzun ömür əzabdan uzaqlaşdırmaz adamı. Onların hər işini görür Allah.

97. De ki, «Cəbrailə düşmən kəsilən düşməndir Allaha». Çünki Qur'anı Allahın izniylə əvvəlkini təsdiq edən, mö'minlərə yol göstərən, mücdə gətirən Kitab olaraq sənin qəlbinə O göndərmişdir.

98. Allaha, mələklərinə, peyğəmbərlərinə, Cəbrailə və Mikəilə düşmən kəsilən bilsin, Allah da kafirlərin düşmənidir.

99. Aydın ayələr nazil elədik sənə. Sapmışlardan özgəsi danmaz bunları.

100. Hər dəfə əhdi-peyman bağlayandan sonra bə'ziləri bu əhdi pozmurdumu? Əslində imana gələn deyil onların çoxu.

101. Əllərində olanı təsdiq üçün onların yanına Allahın bir elçisi gələndə, Kitab verilənlərdən bə'ziləri özlərini bilməməzliyə qoyub Allahın Kitabını bir kənara atdılar.

102. Suleymənin hökmranlığı haqqında şeytanların uydurduqları sözlərə uydu onlar. Sehr işlədərək kafirlik eləməmişdi Suleymən. Kafirlik eləyənlər o şeytanlar idi. Onlar insanlara cadu və Babildə Hərut və Mərut adlı mələklərə göndəriləni öyrədirlər. Bu mələklərsə «Biz bir fitnəyik [sizi sadəcə sınaqdan keçiririk], kafirlik eləməyin» deməsəydilər, kimsəyə bir şeyi öyrətməzdilər. İnsanlar həmin mələklərdən ərlə arvadın arasını vuracaq şeyləri öyrənirdilər, amma Allahdan xəbərsiz kimsədən zərər çəkməzdilər. Özlərinə yararlı deyil, zərərli şeyləri öyrənirdilər. Öyrəndiyini satın alanın axirətdən bir nəsibi olmadığını bilirdilər. Əvəzində özlərini satdıqlarının nə pis şey olduğunu biləydilər kaş.

103. İmana gəlsəydilər, Allahdan çəkinsəydilər Allahdan gələn savab daha xeyirli olardı onlar üçün. Bunu biləydilər kaş.

104. Ey iman gətirənlər, Peyğəmbərə «rainə» deməyin, «unzurnə» deyin və dinləyin onu.

105. Kitab əhlindən olan kafirlər də, bütpərəstlər də istəməzlər Rəbbiniz sizə xeyir göndərə. Rəhmətini istədiyi kimsəyə bəxş edər Allah. Lütfü genişdir Allahın.

106. Biz daha yaxşısını, yaxud bənzərini gətirmədikcə dayandırmarıq, yaxud unutdurmarıq hansısa bir ayənin hökmünü. Bilməzmisən, hər şeyə qadirdir Allah.

107. Bilməzmisən, tək Allahdır göylərin, yerin yiyəsi. Allahdan savayı nə bir dostunuz var, nə də bir yardımçınız.

108. Yoxsa öncə soydaşlarının Musadan umduqlarını siz dəmi Peyğəmbərinizdən umursunuz. Şübhəsiz, imanı küfrə dəyişdirən doğru yoldan sapmış olur.

109. Kitab əhlinin çoxu haqqı tam tanıyandan sonra içlərini saran qısqanclığın hökmüylə sizi imanınızdan azdırmaq istər. Allahın əmri gələnə qədər keçin suçlarından. Hər şeyə qadirdir Allah.

110. Namaz qılın, zəkat verin. Xeyrinizi Allahın dərgahında tapacaqsınız. İşlərinizi görür Allah.

111. «Yəhudi, xristian olmayan əlbəttə ki, girməyəcək cənnətə» dedilər. Bu, onlara elə gəlir. De ki, «Doğru sözlü, düz əməlli kimsələrsinizsə, gətirin dəlilinizi».

112. Kim yaxşı olub özünü Allaha təslim edirsə, onun əcri Rəbbinin dərgahında. Belələrinə zaval yoxdur, üzülməzlər dərd əlindən.

113. «Xristianlığın bir özülü yox» dedi yəhudilər. «Yəhudiliyin bir özülü yox» dedi xristianlar. Hamısı da Kitabı oxuyur. Elmsiz kəslər də onların dediklərini demişdilər. İxtilaflarını həll etmək üçün qiyamət günü hökmünü verəcək Allah.

114. Allahın məscidlərində Onun adının anılmasına əngəl olan və məscidlərin dağılmasına çalışandan daha zalım kim ola? Gərək qorxuya bürünüb girələr məscidlərə. Onların nəsibi dünyada rəzillikdir, axirətdə böyük əzab.

115. Məşriq də, məğrib də Allahındır. Haraya getsəniz Allahla üz-üzəsiz. Hər yeri tutmuş Allah, hər şeyi bilir Allah.

116. «Bir övlad götürmüş Özünə Allah» dedilər. Ucalardan ucadır O. Onundur göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Hamı Ona boyun əymiş.

117. Göyləri, yeri yoxdan var eləyən Odur. Nə istəsə, «Ol» desə olasıdır.

118. «Allah bizimlə danışmalı, ya da bizə bir ayə gətirməli deyildimi?» dedi elmsiz kəslər. Onlardan öncəkilər də belə söyləmişdilər. Bir-birinə bənzədi ürəkləri. Gerçəkləri yaxşıca bilmək istəyənlərə apaçıq göstərdik ayələrimizi.

119. Haqqın mücdəçisi və öncədən xəbər verəni olaraq göndərmişik Biz səni. Sorğuya tutmaz səni cəhənnəm adamları.

120. Sən onların dinlərinə dönməyincə nə yəhudilər, nə də xristianlar səndən razı qalar. De ki, «Əsil doğru yol Allah yoludur». Sənə gələn elmdən sonra onların istəyinə uyacaq olsan, and olsun ki, Allahdan sənə nə bir dost, nə də bir yardımçı olar.

121. Verdiyimiz Kitabı gərəyincə oxuyanlar iman gətirərlər ona. Onu inkar edənlər itkiyə uğrayarlar.

122. Ey İsrail oğulları, xatırlayın sizə verdiyim ne'məti və sizi bir zamanlar aləmlərdən üstün tutduğumu.

123. Və o gündən qorxun ki, kimsə kimsədən ötrü bir şey ödəməyə, kimsədən fidyə alınmaya, kimsəyə iltimas fayda verməyə və yardımsız qala hamı.

124. Bir zaman Rəbbi İbrahimə əmrlər verib onu sınamaq istəmişdi, o da yerinə yetirmişdi onları, «Səni insanların imamı edəcəyəm» demişdi Allah. «Nəslimi də et» demişdi o. «Zalımlarla əhdi-peyman bağlamadım demişdi Rəbbi.

125. Biz Kə'bəni insanlar üçün toplantı və ümid yeri olaraq qurduq. Siz də İbrahimin məqamını namaz yeri seçin. «Ziyarət eləyənlər, ibadətə qapılanlar, ruku və səcdə eləyənlər üçün Evi [Kə'bəni] təmizləyin» buyurmuşduq» İbrahimlə İsməilə.

126. «Rəbbim, buranı əmin-amanlıq yurduna döndər, əhalisi içindən Allaha, axirət gününə inananları növbənöv ne'mətlərlə dolandır» demişdi İbrahim. «Küfr eləyən kimsəni də bir müddət dolandıraram, sonra cəhənnəm əzabına salaram. Pisdən pis yerdir ora» demişdi Rəbbi.

127. İbrahim İsməillə bərabər Kə'bənin təməlini ucaldır. «Qəbul buyur işimizi, Rəbbimiz. Hər şeyi eşidən, hər işi bilən təkcə Sənsən, Sən!»

128. «Rəbbimiz, təslim elə bizi Özünə, soyumuzdan Sənə təslim olan bir soy yetişər. Göstər bizə mə'bədlərimizi, qəbul buyur tövbəmizi. Tövbələri qəbul eləyən, Rəhim olan təkcə Sənsən, Sən!»

129. «Rəbbimiz, onlara öz içlərindən bir peyğəmbər göndər ayələrini oxusun, soydaşlarıma Kitab və Hikməti öyrətsin, pisliklərdən təmizləsin onları. Küclü və müdrik olan təkcə Sənsən, Sən!»

130. Ağılsız adamdan savayı kim axı üz döndərər İbrahimin dinindən? And olsun, bəyənmişdik, seçmişdik onu dünyada, yaxşılardan olaraq qalır axirətdə.

131. «İslam ol [təslim ol]» demişdi Rəbbi ona. «Aləmlərin Rəbbinə təslim oldum» demişdi o.

132. İbrahim vəsiyyət elədi bunu oğullarına. Yaqub da «Oğullarım, Allah sizdən ötrü o dini seçmiş. Siz də ancaq müsəlman olaraq can verin» dedi.

133. Yaqub ölüm ayağında ikən yanındamı idiniz? «Məndən sonra kimə ibadət edəcəksiz?» demişdi Yaqub oğullarına. «Sənin Tanrın və ataların İbrahim, İsməil və İshaqın Tanrısı olan tək Tanrıya. Biz Ona təslim olanlarıq» dedilər.

134. Onlar bir ümmətdi - gəldi, getdi. Onların öz qazancı vardı, sizin öz qazancınız. Onların işləklərinə siz cavabdeh deyilsiz.

135. «Yəhudi, yaxud da xristian olun ki, doğru yolu tapasız» dedilər. De ki, «Biz doğruya yönəlmiş İbrahim dininə tabe olarıq. Allaha şərik qoşanlardan deyildi o».

136. Deyin ki, «Allaha, bizə nazil edilənə, İbrahimə, İsməilə, İshaqa, Yaquba və onun törəmələrinə göndərilənə, Musaya, İsaya verilənə və Rəbləri tərəfindən peyğəmbərlərə verilənə inanmışıq. Onları bir-birindən ayrı tutmarıq. Biz Allaha təslim olanlarıq».

137. Sizintək gəlsələr imana, doğru yolu taparlar. Yz çevirsələr, çıxılmaza düşərlər və Allah qoruyar onlardan səni. O eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

138. Allahın rənginə boyan. Kimin rəngi Onunkundan gözəldir? «Təkcə Ona ibadət edərik» deyin.

139. De ki, «Allah barəsindəmi höcətləşirsiniz bizimlə? O bizim də Rəbbimizdir, sizin də. Bizim öz işimiz var, sizin də öz işiniz. Könüldən bağlanmışıq biz Ona».

140. Yoxsa ki, deyirsiniz, İbrahim, İsməil, İshaq, Yaqub və onun törəmələri yəhudi, yaxud xristian idilər? De ki, «Siz, yoxsa Allah daha yaxşı bilir? Allahın bildiyi bir gerçəyi gizləyəndən daha zalım kim ola?» İşləklərinizdən qafil deyil Allah.

141. Onlar bir ümmətdi - gəldi, getdi. Onların öz qazancı vardı, sizin öz qazancınız. Onların işləklərinə siz cavabdeh deyilsiz.

142. «Onları qibləsindən döndərən nədir?» deyəcək bəzi beyinsizlər. De ki, «Məşriq də, məğrib də, Allahındır». İstədiyi kimsəni doğru yola çəkər O.

143. Beləcə aralıqda sizdən bir ümmət qurduq ki, insanlara şahid və örnək olasız. Peyğəmbər də sizə şahid və örnəkdir. Sənin çoxdan üz tutduğun Kə'bəni qiblə elədik ki, bilək görək, kim Peyğəmbərin ardınca gedir, kim geriyə. Doğrusu Allahın doğru yola çəkdiyi kimsələrdən başqasına bu ağır gələr. Allah boşa çıxaran deyil imanınızı. Şübhəsiz, insanlara şəfqətlidir, Rəhimdir Allah.

144. Görürük üzünü göyə tutub durmusan. Əlbəttə, dilədiyin qibləyə döndərəcəyik səni. Məscidi haram səmtinə tut üzünü». Və harada olursanız üzünüzü ora tutun. Kitab verilənlər bilirlər, bu Rəbblərindən gələn gerçəkdir. Onların əməllərindən qafil deyil Allah.

145. Kitab verilənlərə nə ayə [mö'cüzə, dəlil] gətirsən də üz tutmazlar qiblənə. Sən də onların qibləsinə üz tutmazsan. Onlar bir-birinin qibləsini də tanımaq istəməzlər. Sənə gələn elmdən sonra onların istəyinə qoşulsan, zalımlardansan, deməli.

146. Kitab verdiklərimiz öz oğullarını tanıdıqları kimi tanıyırlar onu [Muhammədi]. Fəqət yenə onlardan bə'zisi bilərəkdən gizlədir gerçəyi.

147. Gerçək Rəbbindən gələndir, buna şübhən olmasın.

148. Hər kəsin bir yönümü var, xeyirli işlər görün. Harada olsanız bir yerə toplar sizi Allah. Şübhəsiz, hər şeyə qadirdir Allah.

149. Hər haradan yola çıxsan Məscidi harama sarı tut üzünü. Rəbbindən gələn haqdır. İşləklərinizdən qafil deyil Allah.

150. Hər haradan yola çıxsan Məscidi Harama sarı tut üzünü. Harada olsanız ora tutun üzünüzü, əleyhinizə bir bəhanəsi olmasın insanların. Zalımlardan qorxmayın, Məndən qorxun ki, tamamlayım sizə olan ne’mətimi, doğru yola gələsiz.

151. Sizin öz içinizdən seçib göndərdik sizə Peyğəmbəri. Gəndərdik oxusun ayələrimizi, təmizləsin sizi pisliklərdən, öyrətsin sizə Kitabı, hikməti, bilmədiklərinizi.

152. Və buna görə Məni anın, Mən də sizi anaram. Mənə şükr eləyin, nankorluq eləməyin.

153. Ey mö'minlər, səbrlə, namazla yardım diləyin. Şübhəsiz, səbr edənlərin tərəfindədir Allah.

154. Allah yolunda öldürülənlərə «ölülər» deməyin, diridir onlar, siz bunu duymazsınız.

155. Sizi mütləq sınağa çəkərik bir az qorxu, bir az da aclıq ilə və malların, canların, məhsulların qıtlığı ilə. Səbrliləri mücdələ!

156. «Biz Allahınıq və Onun dərgahına qayıdarıq» deyər bir bəlaya düşənlər.

157. Rəbləri keçər günahlarından, rəhmət edər onlara. Haqq yoluna düşənlər də onlardır.

158. Safə ilə Mərva Allahın nişanələrindəndir, şübhəsiz. Kim Kə'bəyə həccə gedərsə, yaxud umra edərsə bu ikisini də tavaf etməsinə [ətrafına dolanmasına] görə heç bir günaha batmaz. Kim könüldən yaxşılıq edirsə, bilsin, Allah verər əvəzini, nə elədiyinizi bilir O.

159. Göndərdiyimiz aşkar dəlilləri, haqq yolunu insanlara Kitabda bəyan qılandan sonra bunları ört-basdır etmək istəyənlər ki var, onlara həm Allah lən'ət eləyər, həm də lə'nətçilər.

160. Ancaq tövbə eləyib islah olunanlar və haqqı açıqlayanlar onlardan deyil. Qəbul buyuraram tövbələrini. Mən tövbələri qəbul edənəm, Rəhiməm.

161. Küfr eləyib və kafirliyində qalıb ölənlərə Allah, mələklər və bütün insanlar lə'nət eləyər.

162. Əbədilik qalarlar lə'nət içində, azalmaz əzabları, baxmazlar onların üzünə.

163. Tanrınız tək Tanrıdır. Ondan başqa tanrı yoxdur. O Rəhmandır, Rəhimdir.

164. Şübhəsiz, göylərlə yerin yaranışı, gecəylə gündüzün növbələşməsi, dənizdə gəmilərin insanlara xeyir daşıması, Allahın göydən su endirib ölmüş torpağı diriltməsi, hər cür canlının orada yaşaması, küləklərin və yerlə göy arasında əmrə müntəzir buludların cövlan etməsinin dəlilləri var düşünən başlar üçün.

165. Allahı buraxıb Ona qoşduqları şəriklərə tanrılar olaraq tapınanlar və onları Allahı sevər kimi sevənlər var insanlar içində. Mö'minlərsə ən çox Allahı sevər. Zalımlar zülm eləyib əzabı görən zaman kaş ki, biləydilər, bütün güc Allahdadır və şiddətlidir Allahın verdiyi əzab.

166. Özlərinə tale olanlar, əzab görüb tabe olanlardan gen duracaq, aralarındakı bağlar qırılacaq.

167. «Ah, kaş ki, dünyaya dönməmiz mümkün olaydı, bizdən gen duranlardan biz də aralanaydıq» dedi əzab görənlər. Beləcə göstərir onlara Allah həsrətini çəkəcəkləri işlərini. Və oddan çıxan deyil onlar.

168. Ey insanlar, yeyin yer üzündə olan halal, təmiz şeylərdən, yeriməyin şeytanın yerişini, açıqca düşməndir o sizə.

169. Pis, əxlaqsız işlər görməyi, Allaha qarşı bilmədiyiniz şeyləri söyləməyi buyurar sizə.

170. «Allahın göndərdiyinə tapının» deyiləndə onlara, «Xeyir, biz atalarımızın getdiyi yola tapınarıq» deyərlər. Ataları işlətmirdilərsə ağıllarını, azırdılarsa yollarını, bəs onda necə?

171. Çığırtıdan-bağırtıdan başqa bir şey eşitməyib ulayan hay-küyçüyə bənzər o kafirlər. Laldır, kardır, kordur onlar, ağıldan kəmdir onlar.

172. Ey mö’minlər, sizə ruzi kimi verdiyimiz ne’mətlərin yaxşılarından yeyin. Təkcə Allaha ibadətdəsinizsə Ona şükr eləyin.

173. Leşi, qanı, donuz ətini və Allahdan qeyrisi adına kəsiləni haram buyurmuş sizə Allah. Ancaq kim məcburiyyət qarşısında qalarsa, başqasının payına əl uzatmadan və zərurət miqdarını aşmadan bunlardan yeyərsə, bir günahı olmaz onun. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

174. Allahın nazil elədiyi Kitabdakını gizləyərək onu dəyər-dəyməzinə satanlar var ki, oddan başqa bir şey doldurmazlar qarınlarına. Qiyamət günü nə dindirər, nə təmizə çıxarar onları Allah.

175. Onlar o kəslərdir ki, doğrunu verib çaşqınlığı, məğfirəti [günahdan keçmə, bağışlama] verib əzabı satın almışlar. Necə də dözümlüdürlər oda.

176. Belə də olmalı. Çünki Kitabı haqq olaraq göndərmiş Allah. Kitab haqqında ayrı-ayrı fikirlərdə olanlar çətin ki, çıxılmazdan çıxalar.

177. Yzünüzü məşriqə və məğribə çevirməyiniz hələ yaxşılıq demək deyil. Yaxşı o kəsdir ki, Allaha, axirət gününə, mələklərə, Kitaba, peyğəmbərlərə iman gətirmiş, Allah sevgisiylə yaxınlara, yetimlərə, yoxsullara, yolçulara, dilənçilərə, boyunduruq altında olanlara mal paylamış, namaz qılmış, zəkat vermiş, əhdində vəfalı olmuş, çətində-darda və savaş zamanında səbr göstərmiş. Doğru yola tapınmış onlar, Allahın əzabından yayınmış onlar.

178. Ey mö'minlər, öldürənlərin qisasını almaq taleyinizə yazılmış yazıdır. Hürrə - hürr, köləyə - kölə, qadına - qadın. Qatili bağışlayırsa ölənin qardaşı, o zaman ürfə [qanuna] görə qan bahasını ədəb-ərkanla ödəməlidir qatil. Rəbbiniz acıyır halınıza, yumşaldır cəzanızı beləcə. Kim bundan sonra da təcavüz eləyərsə, ağrılı bir əzab üz verər ona.

179. Ey ağıl yiyələri, qisas alırsınızsa, yaşayırsız deməli, beləcə qorunursuz Allahın əzabından.

180. Biriniz ölüm ayağında ikən bir xeyir qoyub gedirsə, ataya, anaya, yaxınlara hərəsinə uyğun bir biçimdə onun vəsiyyət eləməsi müttəqilərə borc kimi taleyinizə yazılan yazıdır.

181. Günaha batar vəsiyyəti eşidib dəyişdirən. Şübhəsiz, Allah eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

182. Vəsiyyət edənin yanılıb günaha batacağından əndişələnən kimsə tərəflərin arasını düzəldərsə, onun suçundan keçilər. Şübhəsiz, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

183. Ey mö'minlər, sizdən öncəkilərin taleyinə yazıldığı kimi sizə də oruc buyuruldu ki, Allaha qarşı çıxmaqdan çəkinəsiniz.

184. Sizdən kim xəstədirsə, yaxud yol üstədirsə oruc tutmadığı günlərin əvəzini başqa bir vaxt çıxmalı. Oruca tab gətirməyənlər bir yazığı doyuracaq qədər fidyə verməlidirlər. Xeyirxahlığı könüldən eləyənin qabağına xeyirxahlıq çıxar. Bilsəydiniz orucun nə qədər xeyri var sizə.

185. İnsanlara yol göstərən, doğru nədir, əyri nədir - ayırd edən Qur'anın nazil olduğu Ramazan ayı ki var, kim o zaman ayı gördü oruc tutsun. Kim xəstədirsə, yaxud yol üstədirsə, oruc tutmadığı günlərin əvəzini başqa bir vaxt çıxmalı. Allah işinizi asanlaşdırmaq istər, çətinləşdirmək istəməz. Orucu başa vurub tamamlamağınızı, sizə doğru yolu göstərdiyinə görə şükr eləməyinizi, Onu uca tutmağınızı istər Allah.

186. Məni səndən soruşsalar bəndələrim bilsinlər, yaxınam onlara. Dua eləyənlər duasıyla çağırsınlar Məni, cavab verərəm. Qoy onlar da Mənim dediyimə səs veribən Mənə iman gətirsinlər, doğru yola tapınsınlar.

187. Oruc gecəsi qadınlarınızla yaxınlıq eləmək halal bilinmiş. Onlar sizin libasınızdır, siz də onların. Allah bilmiş ki, özünüzə yazığınız gəlir və tövbənizi qəbul edib bağışlamış sizi. İndi artıq yaxınlaşın onlara və Allahın sizin üçün yazdığını tələb edin. Dan yerinin ağ ipliyi qara ipliyindən seçilənə qədər yeyin, için. Sonra da gecə düşənə qədər orucu tamamlayın. Məscidlərdə ibadət zamanı qadınlarınıza yaxınlaşmayın. Yasaqlardan çəkinələr deyə ayələrini beləcə açıqdan-açığa bildirir insanlara Allah.

188. Haqsızlıq işlədərək bir-birinizin malınızı yeməyəsiz, insanların mallarını hakimlərə verməyəsiz, bir qismini yeməyəsiz bata-bata bilərəkdən günaha.

189. Səndən soruşarlar hilal halında doğan aylar nədir? De ki, «Bunlar insanların vaxt ölçüsüdür, həcc vaxtlarını bilmək üçündür». Evlərə arxadan girmək yaxşı deyil. O adam yaxşıdır ki, Allahdan qorxar. Evlərə qapılardan girin və Allahdan qorxun ki, qəzəbinə düşməyəsiz, uğura uğrayasız.

190. Allah yolunda savaşın sizinlə savaşanlarla. Ancaq təcavüz eləməyin. Təcavüzkarları sevməz Allah.

191. Harada yaxalasanız, öldürün onları, sizi çıxardıqları yerdən siz də çıxarın onları. Fitnəkarlıq adam öldürməkdən daha betərdir. Məscidi haramın yanında onlarla savaşmayın ki, sizinlə savaşalar. Savaşsalar, öldürün onları. Budur kafirlərin cəzası.

192. Savaşdan əl çəksələr, bilsinlər, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

193. Fitnə yox olub təkcə Allahın dini meydanda qalana qədər savaşın onlarla. Savaşdan əl çəksələr, sataşmayın onlara. Bundan sonra düşmənçilik yalnız zalımlarladır.

194. Haram ayı haram aya tən gərək. Yasaqlar yasaqlara bağlıdır. Sizə təcavüz eləyənə sizə təcavüz elədiyi sayaq təcavüz eləyin. Qorxun Allahdan və bilin, Allah müttəqilərin tərəfindədir.

195. Malınızı Allah yolunda xərcləyin, öz əlinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın, yaxşı-yaxşı işlər görün. Yaxşıları sevər Allah.

196. Başladığınız həcci və umranı Allah naminə tamamlayın. Bir çətinə düşsəniz, alınmasa, əlinizə keçən qurbanlığı göndərin oraya. Qurbanlıq ünvanına çatmayınca başınızı qırxmayın. Aranızda xəstə olan, başı ağrıyan varsa, fidyə olaraq ya oruc tutmalı, ya sədəqə verməli, ya da qurban kəsməli. Həccə qədər umradan faydalanmaq istəyən kəs əlinə keçən qurbanı kəsər. Qurban tapmayan kimsə isə üç gün həcdə olduğu vaxt, yeddi gün də geriyə dönən zaman - bu elədi tam on gün oruc tutmalı. Bu, ailəsi Məscidi haramda olmayanlar üçündür. Qorxun Allahdan və bilin, Allahın cəzası şiddətlidir.

197. Həcc mə'lum aylardadır. O aylarda həccə getmək istəyən kəs bilməli, həcdə nə qadınla yaxınlıq, nə əxlaqsızlıq, nə də cidal etmək olar. Nə xeyir iş görsəniz xəbəri var Allahın. Tədarük görün özünüzə. Ən yaxşı tədarük Allahdan qorxmaqdır, şübhəsiz. Ey ağıl yiyələri, qorxun Məndən.

198. Rəbbinizin kəramətini arayırsınızsa, bunda bir günah olmaz. Arafatdan aşağı axışan zaman Məş'ari haramın yanında anın Allahı. Onu sizə göstərdiyi kimi zikr eləyin. Bilirsiniz, O yol göstərməmişdən sapmışlardan idiniz.

199. Sonra insanların axışdığı yerdən axışıb gedin və Allahdan məğfirət diləyin. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

200. Həcc ibadətinizi bitirəntək anın Allahı atalarınızı andığınız sayaq və bundan da qüvvətli bir anımla. İnsanlar içində «Rəbbimiz, payımızı dünyada ver» deyən var. Beləsinin axirətdən payı yox.

201. Kimi də «Rəbbimiz, bizə dünyada da pay ver, axirətdə də, qoru bizi od əzabından» deyir.

202. Onlara pay düşür qazanclarından. Hesabı tez aparandır Allah.

203. Sayılı günlərdə anın Allahı. Allahdan qorxan kimsə tələsərək Minədəki ibadətini iki günə bitirərsə batmaz günaha, yubansa, geri düşsə də olmaz günahı. Qorxun Allahdan və bilin, Onun hüzurunda cəm olacaqsız.

204. İnsanlar içində eləsi var sənə qatı düşmənsə də həyat və dünya barəsində söz-söhbəti xoşuna gələr, ürəyində olana Allahı şahid tutar.

205. İş başına keçdimi, başlayar yer üzündə qarışıqlıq salmağa, əkin-biçini, mal-qaranı məhv eləməyə. Fəsadı sevməz Allah.

206. Beləsinə «Allahdan qorx» deyilsə, qürurlanar, günaha batar. Beləsinə cəhənnəm bəs eləyər, pisdən pis yataqdır ora.

207. İnsanlar içində eləsi də var Allahın rizasını qazanmaq üçün keçər canından. Allah da bəndələrə çox şəfqətlidir.

208. Ey mö'minlər, hamılıqla barışığa girin, şeytanın yerişini yeriməyin, açıqca düşməndir sizə.

209. Sizə aşkar dəlillər gəldikdən sonra da büdrəsəniz, bilin, güclüdür, müdrikdir Allah.

210. Bulud kölgələri içində Allahın, mələklərin gəlməyini gözləyirlər, deyilmi? Hər şey bitib artıq və Allaha qalmış bütün işlər.

211. İsrail oğullarından soruş nə qədər aşkar ayələr vermişik onlara. Allahın ne'mətini başqa şeyə dəyişdirən kəs bilsin, Allahın cəzası şiddətlidir.

212. Bərbəzəkli görünmüş kafirlərə dünya həyatı. Lağa qoyarlar imana gələnləri. Qiyamət günüsə kafirlərdən ucalarda qərar tutar Allahdan çəkinənlər. İstədiyi kimsəyə hesabsız ruzi verər Allah.

213. İnsanlar vahid bir ümmət idi. Peyğəmbərləri mücdəçilər öyüdçülər olaraq göndərmiş Allah. Peyğəmbərlərlə birgə içində haqq daşıyan Kitab da göndərmiş ki, insanlar arasında ixtilafların həlli üçün hökmlər versin. Ancaq Kitab verilənlər onlara aşkar dəlillər gəldikdən sonra hissiyyata qapılaraq Kitab haqqında fikir ayrılığına düşdülər. Ona iman gətirənləri mübahisə elədikləri haqqa yetişdirdi Allah. İstədiyi kimsəni doğru yola çıxarar Allah.

214. Yoxsa elə bildiniz sizdən öncə gəlib gedənlərin hallarına düşmədən cənnətə girəcəksiz? Onlara elə yoxsulluq, elə sıxıntı üz vermişdi, elə sarsılmışdılar ki, axırı Peyğəmbər və ətrafındakı mö'minlər də «Allahın yardımı nə vaxt gələcək?» deyə söyləməli olmuşdular. Yaxşı bilin, Allahın yardımı yaxındadır.

215. Səndən nə xərcləməli olduqları barədə soruşarlar. De ki, «Sərf edəcəyiniz hər xeyirbərəkət ata-ana, yaxınlar, yetimlər, yoxsullar və yolçular üçündür. Gördüyünüz hər xeyir işdən xəbəri var Allahın.

216. Qismətinizə savaşmaq yazılıb, sizsə buna nifrət edirsiz. Bə'zən xeyrinizə olana nifrət edərsiz, bə'zən də şərinizə olanı sevirsiz. Bunu siz bilməzsiz, Allah bilər.

217. Səndən haram ayı barəsində, o ayda savaşmaq barədə soruşarlar. De ki, «O ayda savaşmaq böyük bir günahdır. Allah yolundan sapmaq, Onu inkar eləmək, Məscidi Harama gələnlərin qabağını kəsmək, onun əhlini oradan [Məkkədən] didərgin salmaq isə Allah dərgahında daha böyük günahdır. Fitnəkarlıq adam öldürməkdən daha böyük günahdır». Gücləri çatarsa, sizinlə savaşarlar ta sizi dininizdən döndərələr. Kim dinindən dönərsə, kafir olub ölərsə, dünyada və axirətdə boşa çıxar işləri. Cəhənnəmlikdir onlar, orada əbədilik qalarlar.

218. O kəslər ki, imana gəliblər, hicrət eləyiblər, Allah yolunda vuruşublar, Allahın rəhmətini umar onlar. Bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

219. Səndən şərab və qumar barədə soruşarlar. De ki, «Hər ikisi insanlara böyük günah da gətirir, bə'zi fayda da. Günahı faydasından böyükdür». Bir də soruşarlar nələri xərcləməli Allah yolunda. De ki, «Artıq qalanı». Allah beləcə ayələri açıqlayır ki, bəlkə düşünəsiz dünyanı və axirəti.

220. Səndən yetimlər barədə soruşarlar. De ki, «Onların vəziyyətini düzəltmək savabdır. Qaynayıb-qarışın onlarla, sizin qardaşlarınızdır onlar». Nizamı pozanla düzəldəni seçib bir-birindən ayırar Allah. İstəsə çətinə salar sizi. Şübhəsiz, güclüdür, müdrikdir Allah.

221. Allaha şərik qoşan qadınlarla evlənməyin nə qədər ki, gəlməyiblər imana. İman gətirən bir qarı xoşunuza gələn bütpərəst qadından yaxşıdır. Allaha şərik qoşan kişiləri evləndirməyin nə qədər ki, gəlməyiblər imana. İnanan bir kölə xoşunuza gələn bütpərəst bir adamdan yaxşıdır. Oda vasil olmağa çağırır bütpərəstlər. Allah isə Öz izniylə cənnətə, məğfirətə çağırır. Və insanlara ibrət dərsi kimi beləcə açıqlayır ayələrini.

222. Səndən qadınların aybaşı vəziyyətini soruşarlar. De ki, bu vəziyyət əziyyətdir. Aybaşı halında olan qadınlardan kənar durun nə qədər ki, təmizlənməyiblər, yaxınlaşmayın onlara. Təmizlənəndən sonra Allahın əmr elədiyi yerdən yaxın gəlin onlara. Allah tövbə edənləri sevər, təmizləri sevər.

223. Qadınlarınız əkin yerinizdir, girin istədiyiniz kimi əkin yerinizə. Hazır olun və Allahdan çəkinin. Bilin, Ona qovuşacaqsız və bunu mücdə ver mö'minlərə.

224. Xeyirxah olmaq, günaha batmamaq və insanların arasını düzəltmək üçün verdiyiniz andların hədəfinə çevirməyin Allahı. Allah eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

225. Allah sizi çərənləyərək içdiyiniz andlara görə töhmətləndirməz, ürəyinizdən gələn andlara görə töhmətləndirər. Şübhəsiz, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

226. Qadınlarıyla yaxınlıq etməməyə and içənlər ancaq dörd ay müddətinə gözləyib dura bilərlər. Andlarından dönsələr bilsinlər, bağışlayandır, Rəhimdir Allah.

227. Əgər boşanmaq qərarına düşsələr, bilsinlər, Allah eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

228. Üç aybaşı halını gözləyərlər. Boşanmış qadınlar Allaha və axirət gününə inanırlarsa, bətinlərində Allahın yaratmış olduğunu gizlətmələri halallıq gətirməz onlara. Ərləri bu arada barışıq istəsələr bu qadınları təzədən almağa onların daha çox haqqı çatır. Qadının üstündə kişinin haqqı olan kimi kişinin üstündə də qadının haqqı var. Kişinin haqqı azacıq artıqdır. Güclüdür, müdrikdir Allah.

229. Boşanma iki dəfədir. Bu qanuni yolla mal-mülkdən tutub saxlamağı, ya da xeyirxahlıq göstərib mal-mülkdən əl çəkməyi tələb edir. Hər ikisi Allahın qoyduğu sədləri qoruya bilməməkdən qorxmalı. Bağışladığınızdan nəyisə tutub saxlamaq halallıq gətirməz sizə. Əgər qorxsanız ki, Allahın qoyduğu sədləri qoruya bilməyəcək kişiylə qadın, o zaman qadının fidyə verməsi ilə heç biri batmaz günaha. Bu Allahın sədləridir, pozmayın, ancaq zalımlar pozar onları.

230. Kişi [üçüncü dəfə] boşayırsa, qadını başqa birisinə ərə getməyincə bir daha onun halalı olmaz. İkinci əri də boşasa bunu və köhnə ər-arvad Allahın sədləri daxilində qalacaqlarını düşünüb qət etsələr, onda ikisi yenidən birləşə bilər ki, bunda da bir günah yoxdur. Bunlar bilənlər üçün Allahın açıqladığı sədlərdir.

231. Qadınları boşayanda iddələri bitdimi, onlara qanuni yolla verəcəyinizdən bir hissəni saxlayın, yaxud verin. Tutub saxlayanda haqlarını kəsməyin. Özünə zülm eləyər belə iş tutan. İstehza eləməyin Allahın ayələrinə. Allahın verdiyi ne'məti və sizə öyüd vermək üçün göndərdiyi Kitabı, hikməti düşünün, qorxun Allahdan, bilin, hər şeyi bilir Allah.

232. Qadınları boşayanda iddələri bitdimi, öz aralarında [yə'ni ərə gedəcəyi adamla] düzəlişiblərsə, ərə getmələrinə maneçilik törətməyin onların. Bu bir öyüddür sizlərdən Allaha və axirət gününə inanan kəsə. Bu sizin üçün daha yaxşı, daha pakdır. Allah bilər, siz bilməzsiniz.

233. Analar körpələrini əmizdirməyi tamamlamaq istəyən kimsə üçün - tam iki il əmizdirərlər. Qaydaya uyğun şəkildə ananın yeməyinin, pal-paltarının qayğısına qalmaq körpənin atasına aiddir. Kimin gücü nəyə çatırsa, onu öz boynuna götürə bilər. Nə ana, nə də ata uşağına görə bir zərərə düşməməli. Varis də onlar kimi. Əgər ata-ana körpəni süddən ayırmaq qərarına gəlsələr, batmazlar bir günaha. Körpələrinizi süd anasına əmizdirmək istəsəniz, verəcəyinizi verdikdən sonra yenə də bir günahınız olmaz. Qorxun Allahdan, bilin, işləklərinizi görür Allah.

234. Sizlərdən vəfat edənlərin zövcələri dörd ay on gün gözətlərlər özlərini. Müddətləri bitdimi, siz günahkar tutulmazsız eləsələr özlərinə uyğun olan bir şeyi. İşləklərinizdən xəbəri var Allahın.

235. Belə qadınlara evlənmək təklifini eləyəndə, yaxud bu istəyi ürəyinizdə saxlayanda günaha batmazsınız. Allah bilir anacaqsız onları. Qanuni işdən savayı nəyinsə barəsində onlarla gizlincə və'dləşməyin. Müddət bitməyincə kəbin kəsdirmək fikrinə düşməyin. Bilin, ürəyinizdən keçəni bilir Allah, çəkinin Ondan. Və bilin, günahlardan keçəndir, Rəhimdir Allah.

236. Qadınlara toxunmadan, yaxud da onlara bir mehir kəsmədən boşasanız, günaha batmazsınız. Faydalandırın onları. Varlı özünə görə, kasıb da özünə görə bir şey versin onlara. Bu, əxlaqlı adamların üstündə bir borc kimidir.

237. Əgər mehir kəsib qadına toxunmadan boşasanız onu, kəsdiyinizin yarısını verin. Ancaq qadın, yaxud nigah bağı əlində olan kişi paydan imtina eləyərsə, bu başqa. Siz kişilərin mehri bütöv verməsi taqvaya daha yaxındır. Bir-birinizə yaxşılıq eləməyi unutmayın. Şübhəsiz, işləklərinizi görür Allah.

238. Namazları və orta namazı [yə'ni üçüncü namazı] qılmaqda olun. Allahın hüzuruna qalxın sevgi ilə, sayğı ilə.

239. Bir təhlükə qarşısında qorxsanız, piyada, minikdə ikən namaz qılın. Təhlükə sovuşanda Allahı anın, bilmədiyiniz şeyləri sizə öyrətdiyi sayaq anın Onu.

240. Sizlərdən vəfat edənlər, zövcələrini qoyub gedənlər evlərindən zövcələrinin birillik dolanışığını saxlayacaq şeyləri vəsiyyət eləsinlər. Əgər bunlar evlərindən gedərlərsə, özlərinə uyğun olan bir şeyi elədiklərinə görə günaha batmazsınız. Güclüdür, müdrikdir Allah.

241. Boşanmış qadınları müvafiq tərzdə dolandırmaq müttəqilər üçün bir borcdur.

242. Bəlkə düşünəsiz deyə ayələrini sizə beləcə açıqlayır Allah.

243. Min-min adam ikən ölüm qorxusuyla yurdlarından çıxanları görməzmi oldun? Allah «ölün» dedi, sonra diriltdi onları. Şübhəsiz, insanlara lütfünü verəndir Allah. Amma naşükürlük eləyər onların çoxu.

244. Allah yolunda savaşın və bilin, Allah eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

245. Kimdir o adam ki, Allaha gözəl bir borc versin, Allah da qat-qat artıq qaytarsın onun haqqını. Allah yumar da, açar da əlini. Onun dərgahına dönəcəksiz axırı.

246. Musadan sonra İsrail oğullarından irəli gedənləri görməzmi oldun? Peyğəmbərlərindən birinə «Bizə bir hökmdar göndər Allah yolunda vuruşaq» dedilər. «Bəlkə vuruşmaq yazılsa taleyinizə, vuruşmayacaqsız?» dedi. «Allah yolunda niyə də vuruşmayaq? Yurdumuzdan qovulmadıqmı, uşaqlarımızdan ayrı düşmədikmi?» dedilər. Ancaq vuruş zamanı azları əməl elədi yazıya, qalanları eləmədi. Zalımları tanıyır Allah.

247. «Talutu sizə hökmdar göndərmiş Allah» dedi onların peyğəmbəri. «O bizim üstümüzdə necə hökmranlıq edə bilər axı? Biz hökmdarlığa ondan daha çox layiqik, ona mal-dövlət də verilməmiş» dedilər. «Allah sizə başçı seçmiş onu, artırmış biliyinin, biləyinin gücünü» dedi peyğəmbər. Hakimiyyəti istədiyinə verir Allah, lütfü genişdir Allahın. Hər şeyi bilir O.

248. «Onun hökmdarlığının əlaməti sizə tabutun gəlməsidir. İçində Rəbbinizdən gələn könül rahatlığı və Musa nəslinin, Hərun nəslinin qoyub getdiklərindən qalanlar var. Tabutu mələklər daşımaqdadır. Əgər mö'minsinizsə, bu da sizdən ötrü aşkar bir dəlil» dedi onların peyğəmbəri.

249. Talut əsgərləriylə ayrılıb gedən zaman peyğəmbər dedi: «Sınağa çəkəcək sizi bir çayla Allah. Çaydan içən məndən deyil. Ondan dadmayan, əliylə sadəcə bir ovuc alan məndəndir». Azları içmədi, qalanları içdi ondan. Və nəhayət, Talut və onunla birlikdə imana gələnlər çayı keçən zaman «Caluta və əsgərlərinə qarşı vuruşmağa taqətimiz yox bu gün» dedilər. Allaha qovuşacaqlarını düşünən kimsələrsə «O qədər olub ki, azsaylı dəstə çoxsaylı dəstəyə Allahın izniylə qalib gəlib. Səbr edənlərin tərəfindədir Allah» dedilər.

250. Cəlutun və onun əsgərlərinin qarşısına çıxanda «Rəbbimiz, bizə səbr ver, addımlarımızı düzəlt və kafir qövmə qarşı bizə yardım et» dedilər.

251. Və Allahın izniylə onların dəstəsini dağıtdılar. Davud Cəlutu öldürdü. Hakimiyyət və hikmət verdi Davuda Allah, istədiyini öyrətdi ona. İnsanların arasına girməsəydi Allah pozulardı yer üzünün nizamı. Aləmlərə lütfünü verəndir Allah.

252. Bunlar Allahın ayələridir, Biz bunları sənə verilən haqq kimi oxuyuruq. Sən, həqiqətən, göndərilən elçilərdənsən.

253. O peyğəmbərlərdən bə'zisini digərindən üstün tutduq. Bə'zisilə söhbətləşdi Allah, bə'zisini dərəcələrlə ucaltdı. Məryəm oğlu İsaya da aşkar dəlillər verdik və Ruhul Qüdsü ona arxa verdik. Allah istəsəydi, aydın dəlillər alandan sonra bir-birini öldürməzdi onlardan sonra gələn nəsillər. Ancaq ixtilaflar başladı aralarında, kimisi imana gəldi, kimisi küfr elədi. Allah istəsəydi, bir-birini öldürməzdilər. Ancaq dilədiyini eləyər Allah.

254. Ey mö'minlər, nə alış-verişin, nə dostluğun, nə də şəfaətin olmayacağı gün gəlməzdən öncə sizə verdiyimiz ruzini sərf eləyin Allah yolunda. Kafirlər elə zalımdılar ki, var.

255. Allahdan başqa tanrı yoxdur. O diridir, əbədidir. Yaratdıqlarının üstündədir Allahın gözü. Onu nə mürgü tutar, nə yuxu. Göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa Onundur. Onun izni olmadan kim gələ bilər yanına iltimas üçün. Onların nə elədiklərini, eləyəcəklərini bilir O. Onun elmindən yalnız Onun istədiyi qədər bir şey qavraya bilərlər. Onun kürsüsü göyləri, yeri tutmuş. Bunları hifz eləmək Ona ağır olmaz. Böyükdür, ucadır O.

256. Dində məcburiyyət yoxdur. Doğru yol azdıran yoldan ayrılıb aydınlaşıb. Kim bütləri inkar eləyib Allaha tapınarsa, artıq o Allahın qopmaz ipindən bərk yapışıb tutmuşdur. Allah eşidəndir hər şeyi, biləndir hər işi.

257. İman gətirənlərin dostudur Allah, onları qaranlıqdan aydınlığa çıxarar. Kafirlərin dostlarısa bütlərdir, bunlar da aydınlıqdan qaranlıqlara sürükləyər onları. Od əhlidir onlar, od içində əbədilik qalarlar.

258. Rəbbi haqqında İbrahimlə höcətləşən kimsəni görməzmi oldun? Bəs necə, hakimiyyət verib axı Allah ona. «Rəbbim dirildəndir, öldürəndir» dedi İbrahim. «Mən də dirildərəm, öldürərəm» dedi o. «Şübhəsiz, Allah günəşi məşriqdən gətirir, sən də məğribdən gətirsənə» dedi İbrahim. Çaşıb qaldı kafir. Zalımları düz yola çəkməz Allah.

259. Altı üstünə çevrilmiş bir kənddən keçəni necə, görməzmi oldun? «Allah bu kəndi ölümündən sonra necə dirildəcək» demişdi. Allah da onun özünü öldürüb yüz il orada saxladı, sonra diriltdi, «Nə qədər qaldın?» dedi. «Bir gün, yaxud bir gündən az qaldım» dedi. «Xeyr, yüz il qaldın. Yeməyin, içməyin bax hələ korlanmayıb, eşşəyinə bax, çoxdan ölüb. Sən insanlara ibrət olasan deyə bunları belə elədik. Sümüklərə bax, gör onları bir-birinin üstünə necə qoyuruq, sonra onlara əti necə geydiririk». Bu işlər ona açıqca bəlli olanda dedi: «Bilirəm, hər şeyə qadirdir Allah».

260. İbrahim də bir zaman Rəbbim, ölüləri necə dirildirsən, göstər mənə demişdi. «İnanmırsan?» dedi Allah. «Xeyr, elə deyil, ancaq qəlbim əmin olsun deyə göstər» dedi İbrahim. «Elə isə quşlardan dördünü tut, özünə öyrəşdir onları, sonra isə onların hərəsindən bir parça kəsib dağın başına qoy. Və səsləsən onları gələrlər sənə sarı. Onda bil ki, güclüdür, müdrikdir Allah».

261. Mal-dövlətini Allah yolunda xərcləyənlər hər sünbülündə yüz dən olmaqla yeddi sünbül bitirən bir dən kimidir. Allah istədiyinə artıqlamasilə verir. Lütfü genişdir Allahın. Hər işi biləndir O.

262. Mal-dövlətini Allah yolunda xərcləyib sonra başa qaxmayan və əziyyət verməyənlərin əcrini verəcək Allah. Onlara zaval yoxdur, dərd əlindən üzülməzlər.

263. Kəzəl bir söz söyləmək, əfv eləmək əziyyət gətirən sədəqədən yaxşıdır. Varlıdır, həlimdir Allah.

264. Ey mö'minlər, adamlar qarşısında riyakarlıq edərək mal-dövlətini xərcləyib Allaha və axirət gününə inanmayan adam sayaq başa qaxıb əziyyət verməklə sədəqələrinizi boşa çıxarmayın. Ystündə torpaq olan bir qayaya bənzər beləsi. Leysan yağdımı [üstündəki torpağı yuyub apararaq] sərt bir daşa döndərər onu. Qazandıqlarından bir şey əldə eləməz belələri. Kafirlərin qövmünü doğru yola çəkməz Allah.

265. Allahın rizasını qazanmaq, qəlblərini saflaşdırmaq naminə mal-dövlətini xərcləyənin təpə üstündə olan bir bağa bənzəri var. Bol yağmur düşdümü, ikiqat verər meyvəsini. Yağıntı olmasa da çisəyi bəs edər ona. İşləklərinizi görür Allah.

266. Sizlərdən kim istəyər içində çaylar axan xurmalıqdan, üzümlükdən ibarət və içində hər cür meyvəsi yetişən bağı olsun və ixtiyar çağında, uşaqları köməksiz və kiçik ikən birdən-birə od-alov gətirən qasırğa bu bağı yandırıb kül eləsin? Düşünəsiz deyə beləcə açıqlayır ayələrini sizə Alllah.

267. Ey mö'minlər, qazanclarınızın təmizlərini və sizin üçün yerdən çıxardıqlarımızı Allah yolunda sərf eləyin, göz yummadan almayacağınız pis şeyləri sədəqə verməyə tələsməyin. Bilin, varlıdır, həlimdir Allah.

268. Şeytan sizi kasıbçılıqla qorxudur və sizə çirkin işlər görməyi buyurur. Allah isə sizə məğfirət və fəzilət və'd eləyir. Şübhəsiz, lütfü genişdir Allahın. Hər şeyi bilir O.

269. İstədiyi adama hikmət verir. Hikmət verilən adamın xeyri-bərəkəti bol olar. Ancaq aqillər bunu düşünüb anlar.

270. Nə xərciniz çıxıbsa, nə nəzir vermisizsə bilir Allah. Zalımlara yardım edən tapılmaz.

271. Sədəqəni açıq-aşkar verirsizsə nə yaxşı! Gizlicə yoxsullara paylayırsızsa, sizin üçün daha yaxşı, Allah keçər bir para suçunuzdan. Allahın xəbəri var işlərinizdən.

272. Onları doğru yola gətirməyə sən borclu deyilsən. Allah istədiyi adamı doğru yola gətirər. Xeyir verməyin xeyri sizədir. Yalnız Allahın rizasını qazanmaq üçün xeyir verərsinizsə, verdiyiniz də sizə verilər və heç inciməzsiniz.

273. Sədəqələrinizi o yoxsullara paylayın ki, qapanıb qalmışlar Allah yolunda [doğru yoldan kənara çıxmazlar] gəzib-dolaşmazlar yer üzünü. Cahil adam utancaq görüb varlı sanar onları. Yzlərindən tanıyarsan onları. Yzünə üz tutub bir pay istəməz onlar başqalarından. Verdiyiniz xeyirdən xəbərdardır Allah.

274. Mal-dövlətini gecə-gündüz, açıq-aşkar və gizli Allah yolunda sərf edənlərin əcrini verəcək Rəbbləri. Onlara zaval yoxdur, dərd əlindən üzülməzlər.

275. Faiz yeyənlər [sələmçilər] məhşər ayağında şeytanın toxunub yerə yıxdığı adamın qalxdığı kimi qalxarlar ayağa. Belələri «Alış-veriş də sələm kimi bir şeydir» demişdilər. Və buna görə Allah halal buyurmuş alış-verişi, haram buyurmuş sələmçiliyi. Rəbbindən öyüd alıb sələmçilikdən əl çəkən adamın nəyi varsa özünə qalar, öz işi də qalar Allaha [əfv edər onu Allah]. Kim təzədən başlayarsa sələmçiliyə, cəhənnəmlikdir o, əbədilik qalar od içində.

276. Sələmi məhv edər Allah, sədəqələri artırar. Heç bir günahkar nankoru sevməz Allah.

277. O kəslər ki, imana gəliblər, yararlı işlər görüblər, namaz qılıblar, zəkat veriblər - Rəbləri verəcək əcirlərin. Zaval yoxdur onlara, dərd əlindən üzülməzlər.

278. Ey mö'minlər, qorxun Allahdan, mö'minsinizsə imtina eləyin sələmdən yığılan hesabdan.

279. Yoxsa bilin ki, Allaha və Rəsuluna qarşı savaşa qoşulursuz. Tövbə etsəniz sizindir sərmayəniz. Və nə siz haqsızlıq edərsiniz, nə də sizə haqsızlıq edilər.

280. Borcu olan dardadırsa, vəziyyəti yüngülləşənə qədər möhlət verin. Əgər bilsəniz, sizin üçün daha yaxşı olardı borcu bir pay olaraq bağışlayasız.

281. O gündən özünüzü gözləyin ki, Allahın dərgahına dönəcəksiniz, sonra hər kəsə qaytarılacaq öz qazancı, öz haqqı.

282. Ey mö'minlər, müəyyən müddətə bir-birinizə borc verəndə yazın bunu. Ya da aranızda olan bir katib ədalətlə yazsın bunu. Katib Allahın ona öyrətdiyi kimi yazmaqdan çəkinməsin, yazsın. Borcu olan da yazdırsın ona və o da Rəbbi Allahdan qorxsun, heç nəyi əskiltməsin. Əgər borclu ağıldan kəmdirsə, yaxud zəifdirsə, ya da diktə eləmək vəziyyətində deyilsə, onda onun yaxın adamı diktə eləyib ədalətlə yazdırsın. Aranızdan iki kişini şahid tutun. İki kişi tapılmasa, razı olduğunuz bir kişi və iki qadın şahidlik eləsin. Biri [qadınların] çaşanda o biri düzəltsin səhvini. Şahidlər çağrılanda şahidlikdən qaçmasınlar. Az olsun, ya çox, müddətini göstərməklə yazın borcu, darıxdırmasın sizi yazmaq. Allah qarşısında daha insaflı olmağınız üçün, daha ədalətli şahidlik üçün, şübhələrdən lap uzaq düşmək üçün belə vacib bilinir sizə. Əgər aranızda nəqd pulla alış-veriş varsa, bunu yazmasanız günaha batmazsınız. Alış-veriş zamanı da şahid tutun. Katib də, şahid də ziyana düşməsin. Ziyana salsanız onları sapmış olursunuz doğru yoldan. Qorxun Allahdan. Dərs verər sizə Allah, hər şeyi bilər Allah.

283. Əgər yolda olsanız və bir katib tapmasanız alınan girov kifayətdir. Bir-birinizə e'tibarınız varsa, e'tibar edilən adam qaytarsın əmanətini və qorxsun Rəbbi Allahdan. Gördüyünüzü ürəyinizdə gizlətməyin, günaha batar ürəyiniz. İşləklərinizi bilir Allah.

284. Allahındır göylərdə nə varsa, yerdə nə varsa. Yrəyinizi açsanız da, açmasanız da haqq-hesaba çəkər sizi Allah, istədiyi adamın keçər suçundan, istədiyinə əzab verər. Hər şeyə qadirdir Allah.

285. Rəsul iman gətirmiş Rəbbindən ona nazil olana, mö'minlər də eləcə. Hər biri iman götirmiş Allaha, mələklərinə, Kitablarına və peyğəmbərlərinə. «Onun elçilərindən birini o birindən ayırmarıq» demişlər. «Eşitdik, itaət etdik. Rəbbimiz, əfvini dilərik. Sənin dərgahına dönəcəyik!» demişlər.

286. Hər kəsi gücünə görə yükləyər Allah. Hər kəsin qazandığı yaxşılıq onun lehinədir, pislik əleyhinə, Rəbbimiz! Nəyisə unutsaq, nədəsə yanılsaq danlama bizi, Rəbbimiz! Bizdən öncəkiləri yüklədiyin kimi ağır yüklə yükləmə bizi, Rəbbimiz! Gücümüz çatmayan şeyi daşıtma bizə. Əfv et bizi, keç günahımızdan, yazığın gəlsin bizə. Sən bizim mövlamızsan [cənabımız, ağamızsan] Kafirlərin qövmü əleyhinə yardım et bizə!